Սուրբ Խաչ եկեղեցի (Մեծ Պամաճ)
Սուրբ Խաչ եկեղեցի | |
---|---|
Հիմնական տվյալներ | |
Տեսակ | եկեղեցի |
Երկիր | Վրաստան |
Տեղագրություն | Մեծ Պամաճ |
Դավանանք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
Հիմնական ամսաթվերը | 19-րդ դար |
Հիմնադրված | 19-րդ դար |
11,08 Meteer | |
Երկարություն | 18,8 մետր |
Լայնություն | 11,08 Meteer |
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Խաչ եկեղեցի (այլ կիրառումներ)
Սուրբ Խաչ եկեղեցի[1], Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի, գտնվում է Վրաստանի Սամցխե-Ջավախքի մարզի Ախալցխայի շրջանում, Ախալցխա քաղաքից ուղիղ գծով 7,5 կմ դեպի հարավ-արևմուտք հայաբնակ Մեծ Պամաճ գյուղում, կառուցվել է 19-րդ դարում։
Մեծ Պամաճ գյուղի Սուրբ Խաչ եկեղեցին ըստ հիշատակումների կառուցվել է 1837 թվականին և ի սկզբանե եղել է փայտաշեն կառույց, իսկ արդեն 1885 թվականի տվյալներով եղել է քարաշեն։
Եկեղեցու մասին կան հիշատակումներ Վրաստանի հայոց թեմի և Իմերեթի թեմի արխիվներում։ Եկեղեցին բազմաթիվ անգամ հիմնանորոգվել է, որից հետո վերաօծվել է, այդ իսկ պատճառով եկեղեցու անունը մի քանի անգամ փոխվել է։
Մասնավորապես 1840 թվականի հիշատակվում է Սուրբ Փրկիչ, 1841 և 1846 թվականների որպես՝ Սուրբ Ստեփանոս և ամենա վերջում Սուրբ խաչ անվամբ։
19-20-րդ դարերի ընթացքում եկեղեցին հիմնանորոգվել է, և ըստ արևմտյան պատի արձանագրության, շինարարությունը ավարտվել է 1908 թվականին։
Հայաստանի ազգային արխիվում կան 1903-1911-ական թվականների եկեղեցուն վերաբերվող տվյալներ՝ տնտեսական ծախսերի, եկեղեցու գործունեության և հոգևոր ծառայությունների մասին։
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցին բազիլիկ տիպի, ընդարձակ սրահ ունեցող և առանց սյուների կառույց է, կառուցվել է սրբատաշ քարով, նրա չափսերն են 18.80 x 11.08 մետր։ Եկեղեցին ունի երեք հարկերից բաղկացած զանգակատուն, որը գտնվում է եկեղեցուն կից արևմտյան մասում։ Ունի մեկ մուտք արևմտյան կողմից, իսկ Սուրբ խորանը գտնվում է արևելյան մասում, որի աջ և ձախ կողքերում կան ավանդատներ։
Եկեղեցու հոգևոր կազմն է եղել Կարապետ Տեր-Մարտիրոսյանցը և Ղազարոս Սիմոնյանցը։ Եկեղեցում պահվում է յուղաներկ սրբապատկերներ, 1723 թվականին Կ. Պոլսում հրատարակված Տպագիր Ճաշոց և գյուղի բնակիչ Արշակ Մամիկոնի տանը պահվում է կաշեկազմ մագաղաթյա ձեռագիր։
1996 թվականի ապրիլի 23-ին եկեղեցին վերաբացվեց և վերաօծվեց ձեռամբ Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տեր Գևորգ արք. Սերայդարյանի։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «ՄԵԾ ՊԱՄԱՃ - ՍՈՒՐԲ ԽԱՉ ԵԿԵՂԵՑԻ». Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 13-ին.