Ռումինիայի օրհներգ

Ռումինիայի օրհներգ
Տեսակ	օրհներգ
Բառերի հեղինակ	Andrei Mureșanu?
Երգահան	Անտոն Պան
Երկիր	Ռումինիա
Deșteaptă-te, române! Վիքիպահեստում

Ռումինիայի օրհներգ «Արթնացե'ք ռումինացիներ», ռումիներեն՝ Deşteaptă-te, române! եղել է Ռումինիայի օրհներգը 1989 թվականից և Մոլդովայի օրհներգը 1917-1918 թվականներին և 1991-1994 թվականներին։ Ռումինիայի ազգային օրհներգի խոսքերը պատկանում են ռոմանտիզմի ուղղության պոետ, լրագրող, թարգմանիչ Անդրեյ Մուրեշանին (1816-1863), նվիրված է 1848 թվականի Հեղափոխության շրջանի տրիբունային։ 1848 թվականի հեղափոխության ժամանակ հրատարակված Ա. Մուրեշանի «Эхо» բանաստեղծությունը համակցվել է երաժշտությանը մի քանի օրվա ընթացքում։ Պաշտոնական տվյալներով երաժշտությունը գրվել է պոետ և ազգագրագետ, մեծ մշակույթի մարդ, երգիչ և երաժշտության դասագրքի հեղինակ Անտոն Պանի կողմից (1796-1854)։ Համաձայն մեկ այլ տարբերակի այն համարվում է «Իմ մոր կրծքից» (ռումիներեն՝ Din sânul maicii mele) եկեղեցական հիմնի մշակումը Մուրեշինի ընկերոջ, Գեորգե Ուչենեսկու(1820-1897) կատարմամբ։

Կատարում

Ռումինիայի պետական հիմնը բաղկացած է 11 տունից, որոնցից չորսը պետք է կատարվեն հանդիսավոր դեպքերում (առանձնացված են թավատառ)։ Առաջին անգամ կատարվել է 1848 թվականի հունիսի 29-ին Ռիմնիկու-Վուլչայում։ «Արթնացե'ք ռումինացիներ» անվանումն ունի ինչպես սոցիալական, այնպես էլ ազգային բնույթ՝

• սոցիալական, որովհետև պարտադրում է դեպի նոր աշխարհը անցնելու մշտական վիճակի ապահովումը,
• ազգային, որովհետև միացնում է այդ զարթոնքը պատմական ավանդույթին։

Հիմնը ներառում է այլ հիմներում գոյություն ունեցող, Մարաֆոնում և Սալամինում հույների հետ կռված «Պայոնից» մինչև ֆրանսիական հեղափոխության «Մարսելյեզ» վեհացված «հիմա կամ երբեք»-ը։

Տեքստը բնօրինակ լեզվով

Deșteaptă-te, române, din somnul cel de moarte,
În care te-adânciră barbarii de tirani
Acum ori niciodată croiește-ți altă soarte,
La care să se-nchine și cruzii tăi dușmani.

Acum ori niciodată să dăm dovezi în lume
Că-n aste mâni mai curge un sânge de roman,
Și că-n a noastre piepturi păstrăm cu fală-un nume
Triumfător în lupte, un nume de Traian.

Înalță-ți lata frunte și caută-n giur de tine,
Cum stau ca brazi în munte voinici sute de mii;
Un glas el mai așteaptă și sar ca lupi în stâne,
Bătrâni, bărbați, juni, tineri, din munți și din câmpii.

Priviți, mărețe umbre, Mihai, Ștefan, Corvine,
Româna națiune, ai voștri strănepoți,
Cu brațele armate, cu focul vostru-n vine,
«Viața-n libertate ori moarte» strigă toți.

Pre voi vă nimiciră a pizmei răutate
Și oarba neunire la Milcov și Carpați
Dar noi, pătrunși la suflet de sfânta libertate,
Jurăm că vom da mâna, să fim pururea frați.

O mamă văduvită de la Mihai cel Mare
Pretinde de la fii-și azi mână d-ajutori,
Și blastămă cu lacrămi în ochi pe orișicare,
În astfel de pericul s-ar face vânzători.

De fulgere să piară, de trăsnet și pucioasă,
Oricare s-ar retrage din gloriosul loc,
Când patria sau mama, cu inima duioasă,
Va cere ca să trecem prin sabie și foc.

N-ajunge iataganul barbarei semilune,
A cărui plăgi fatale și azi le mai simțim;
Acum se vâră cnuta în vetrele străbune,
Dar martor ne de Domnul că vii nu oprimim.

N-ajunge despotismul cu-ntreaga lui orbie,
Al cărui jug de seculi ca vitele-l purtăm;
Acum se-ncearcă cruzii, cu oarba lor trufie,
Să ne răpească limba, dar morți numai o dăm.

Români din patru unghiuri, acum ori niciodată
Uniți-vă în cuget, uniți-vă-n simțiri.
Strigați în lumea largă că Dunărea-i furată
Prin intrigă și silă, viclene uneltiri.

Preoți, cu crucea-n frunte căci oastea e creștină,
Deviza-i libertate și scopul ei preasfânt.
Murim mai bine-n luptă, cu glorie deplină,
Decât să fim sclavi iarăși în vechiul nost’pământ.

Արտաքին հղումներ

• Музыка гимна (без слов)
• «Deşteaptă-te, române!» mp3
• Гимн Румынии в исполнении команды телеканала ProTV, 1 декабря 2005 ՅուԹյուբում