Ռաշիզմ
Ռաշիզմ (անգլ.` rashism, ruscism), նորաբանություն, որն օգտագործվում է մի շարք գիտնականների, քաղաքական գործիչների և հրապարակախոսների կողմից՝ 21-րդ դարի Ռուսաստանի գաղափարախոսությունն ու սոցիալ-քաղաքական կառուցվածքը բնորոշելու համար, որոնքը նրանց կարծիքով, նման են 20-րդ դարի ֆաշիզմին[1]։ Ձևավորվել է անգլերեն Ռուսաստան («Ռաշ») և -իզմ վերջածանցի միացմամբ։ Տերմինի օգտագործվում է երևույթի բացասական ընկալմամբ՝ միանշանակորեն դատապարտվող ֆաշիզմ տերմինի հետ ձայնային նմանության միջոցով[2]։
Ռաշիզմը հիմնվում է ռուսների «հատուկ քաղաքակրթական առաքելության» գաղափարների վրա, ինչպիսիք են Մոսկվան՝ որպես երրորդ Հռոմ և էքսպանսիոնիզմը, որն արտահայտվում է հակաարևմտականությամբ և աջակցում է կայսերական հողերի նվաճմանը[3][4][5]։
Հայեցակարգը միջազգայնորեն ավելի հայտնի դարձավ 2022 թվականին Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժումից հետո։
Պատմությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թիմոթի Դ. Սնայդերը կարծում է, որ Պուտինի և նրա ռեժիմի գաղափարախոսության վրա ազդել է փիլիսոփա Իվան Իլյինը (1883–1954), որի մի շարք աշխատություններ քարոզում էին ֆաշիզմ[6]։ Իլյինը մեջբերվել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կողմից և որոշ դիտորդների կողմից համարվում է Պուտինի հիմնական գաղափարական ոգեշնչումը[7][8][9]։ Պուտինն անձամբ մասնակցել է Իլյինի աճյունը Ռուսաստան տեղափոխելու գործին, և 2009 թվականին այցելել է նրա գերեզմանին[10]։
Ըստ Սնայդերի՝ Իլյինը «տվել է քաղաքական տոտալիտարիզմի մետաֆիզիկական և բարոյական հիմնավորումը»՝ ի դեմս ֆաշիստական պետության, և որ այսօր «նրա գաղափարները վերածնվել և փառաբանվում են Վլադիմիր Պուտինի կողմից»[11]։
Ռաշիզմի այժմյան գաղափարախոսներից է Ալեքսանդր Դուգինը[12]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Владлен Мараев, Юлия Гуз (2022 թ․ մարտի 23). «Рашизм, или почему россияне – новые нацисты» (ռուսերեն). Vox Ukraine.
- ↑ «Некоторые Инновационные словообразовательные процессы в популярных интернет-текстах в русском и арабском языках». Journal of the College of Languages (ռուսերեն) (43): 186–207. 2021. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 22-ին.
- ↑ Kalisz, Stanisław (2022 թ․ ապրիլի 26). «Raszyzm, czyli "byt kształtuje świadomość" – a może już na odwrót? Portret» [Rashism, meaning "being shapes consciousness - or maybe the other way around? Portrait]. Europrojekty (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-26-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ Gotowalska, Żaneta (2022 թ․ ապրիլի 30). «Raszyzm w natarciu. "Zbłąkanych" Ukraińców nawrócić, resztę wyeliminować» [Rashism on the rise. Convert the "stray" Ukrainians and eliminate the rest]. WP Magazyn (լեհերեն). Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ «Rashism or why russians are the new Nazi». VoxUkraine. 2022 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ Snyder, Timothy (2016 թ․ սեպտեմբերի 20). «How a Russian Fascist Is Meddling in America's Election». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 14-ին.
- ↑ Robinson, Paul (2012 թ․ մարտի 28). «Putin's Philosophy». The American Conservative. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 27-ին.
- ↑ Smirnova, Julia (2014 թ․ դեկտեմբերի 17). «Putin übernimmt Ängste seines Lieblingsphilosophen» [Putin takes on fears of his favorite philosopher]. Die Welt (գերմաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 14-ին.
- ↑ Eltchaninoff, Michel [in ֆրանսերեն] (2018) [2015]. Inside the Mind of Vladimir Putin. Translated by Ferguson, James. London: C. Hurst & Co. ISBN 978-1-84904-933-7.
- ↑ Brooks, David (2014 թ․ մարտի 3). «Putin Can't Stop». The New York Times. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ Snyder, Timothy (2018 թ․ մարտի 16). «Ivan Ilyin, Putin's Philosopher of Russian Fascism». The New York Review of Books. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 19-ին.
- ↑ ««Обыкновенный рашизм»: идеология, которая движет Путиным». detaly.co.il (ռուսերեն). Детали. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 21-ին.