Չանդրիկա Կումարատունգա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Չանդրիկա Կումարատունգա
 
Կուսակցություն՝ Ազատության կուսակցություն
Կրթություն՝ Փարիզի քաղաքական հետազոտությունների ինստիտուտ և Քաղաքականության հետազոտությունների ինստիտուտ Դեքս
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Դավանանք բուդդայականություն
Ծննդյան օր հունիսի 29, 1945(1945-06-29)[1][2][3][…] (78 տարեկան)
Ծննդավայր Կոլոմբո, Շրի Լանկա
Քաղաքացիություն  Շրի Լանկա
Հայր Սոլոմոն Բանդարանաիկե
Մայր Սիրիմավո Բանդարանաիկե
Ամուսին Vijaya Kumaranatunga?
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ
Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ

Չանդրիկա Բանդարանաիկե Կումարատունգա (սինգ․՝ චන්ද්‍රිකා බන්ඩාරනායක කුමාරතුංග, հունիսի 29, 1945(1945-06-29)[1][2][3][…], Կոլոմբո, Շրի Լանկա), Շրի Լանկայի վարչապետ 1994 թվականին, Շրի Լանկայի նախագահ 1994-2005 թվականներին, Շրի Լանկայի Ազատության կուսակցության առաջնորդ[4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1945 թվականի հունիսի 29-ին Կոլոմբոյում։ Նրա հայրը՝ Սոլոմոն Բանդարանաիկեն, եղել է Շրի Լանկայի Ազատության կուսակցության (ՊՍՇԼ) հիմնադիրը և վարչապետը 1956-1959 թվականներին, մայրը՝ Սիրիմավո Բանդարանաիկեն, եղել է աշխարհում առաջին կին վարչապետը[5][6]։

Կումարատունգան միջնակարգ կրթությունը ստացել է Կոլոմբոյի վանական դպրոցում, այնուհետև հինգ տարի քաղաքագիտություն է սովորել Փարիզի համալսարանում[7]։ Երկար ժամանակ նա գտնվել է մոր հովանու ներքո։ Ամուսնանալով Վիջայա Կումարատունգի հետ՝ հիմնել է Շրի Լանկայի Ժողովրդական կուսակցությունը, իսկ 1988 թվականին թամիլական ահաբեկչի կողմից նրա սպանությունից հետո գլխավորել է այն։ 1994 թվականին Ժողովրդական կուսակցությունը հաղթանակ է տարել խորհրդարանական ընտրություններում, և Կումարատունգան դարձել է վարչապետ։ Նույն թվականի աշնանը տեղի ունեցած արտահերթ նախագահական ընտրություններում Կումարատունգան հաղթանակ է տարել[8][9]։

Նախագահություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած Թամիլ Իլամի ազատագրման վագրերի (ԹԻԱՎ) հետ բանակցային գործընթացն ակտիվացնելու խոստումներին, իրականում Կումարատունգան խստացրել էր իր քաղաքականությունը թամիլների նկատմամբ[10]։ 2000 թվականի նախագահական ընտրություններից մեկ օր առաջ Կումարատունգայի դեմ մահափորձ է կատարվել, որից նա հրաշքով է ողջ մնացել, բայց դա նաև օգնել է նրան հաղթել իր գլխավոր մրցակցին՝ Ռանիլ Վիկրամասինգեին[11][12]։ Նա հաշվեհարդար է տեսել նույն թվականի հոկտեմբերին կայացած խորհրդարանական ընտրություններում՝ հաղթանակ տանելով ընդդիմադիր Միացյալ ազգային կուսակցությանը։ Վիկրամասինգեի կառավարությունը երկխոսություն է հաստատել ԹԻԱՎ-ի հետ, ինչը դժգոհացրել է Կումարատունգային, որն ի վերջո հայտարարել է արտակարգ դրություն և նշանակել արտահերթ ընտրություններ։ Արդյունքում, նախագահի ժողովրդական կուսակցությունը, սինհալական «Ձախեր» ազգայնական Ջանատա Վիմուկթի Պերամունա կուսակցության հետ կոալիցիայում, ձայների մեծամասնություն է հավաքել խորհրդարանում, իսկ կառավարությունը գլխավորել է Կումարատունգայի հովանավորյալ Մահինդա Ռաջապաքսան[13]։

2005 թվականին երկրի քաղաքական իրավիճակը կրկին բարդացել է՝ ժողովրդական կուսակցության դիրքորոշումները ցրվել են 2004 թվականի դեկտեմբերի 26-ի ավերիչ ցունամիից հետո Շրի Լանկային տրամադրված միջազգային օգնության բաժանման հարցում։ «DVP»-ն կտրականապես դեմ է եղել, որ ԹԻԱՎ-ը տնօրինի միջոցների բաշխումը թամիլներով բնակեցված շրջաններում, և արդյունքում իշխող կոալիցիան փլուզվել է, իսկ օգնության բաժանման մասին համաձայնագիրը չեղարկվել է Գերագույն դատարանի կողմից։ Ավելին՝ 2005 թվականի օգոստոսին։ Երկրի Գերագույն դատարանը որոշում է կայացրել, որ Կումարատունգայի երկրորդ նախագահական ժամկետն ավարտվում է 2005-ի դեկտեմբերին (և ոչ թե 2006-ին, ինչպես պնդել է Կումարատունգան՝ վկայակոչելով, որ նախորդ նախագահական ընտրությունները տեղի են ունեցել ժամկետից մեկ տարի շուտ)։ Չնայած ներքին քաղաքականության մի շարք կարևոր հարցերի շուրջ տարաձայնություններին, ընտրություններում Չ․ Կումարատունգին աջակցել է Մահինդա Ռաջապաքսեն, որն ի վերջո հաղթանակ է տարել[14]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ «Profile: Chandrika Kumaratunga». bbc.co.uk. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 15-ին.
  5. ↑ «Chandrika Bandaranaike Kumaratunga». britannica.com. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 15-ին.
  6. ↑ «Chandrika Bandaranaike Kumaratunga | 1st Female President of Sri Lanka | Britannica». www.britannica.com (անգլերեն). 2023 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  7. ↑ «Former President Chandrika Kumaratunga, Chairperson of the Office for National Unity and Reconciliation addresses the High Level Thematic Debate on UN, Peace & Security». un.int. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 15-ին.
  8. ↑ «Chandrika awarded France's Highest National Honour». dailynews.lk. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 23-ին.
  9. ↑ «Prime Ministers». parliament.lk. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 15-ին.
  10. ↑ Schaffer, Howard B. (May 1995). «The Sri Lankan Elections of 1994: The Chandrika Factor». Asian Survey. 35 (5): 409–425. doi:10.2307/2645745. JSTOR 2645745.
  11. ↑ «BBC News – SOUTH ASIA – Kumaratunga re-elected in Sri Lanka». news.bbc.co.uk. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  12. ↑ Ltd., Information Laboratories (Pvt.). «The Sunday Times News/Comment Section». www.sundaytimes.lk. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
  13. ↑ «Kumaratunga Interview». Time Asia. 2004 թ․ մարտի 22. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ ապրիլի 4-ին.
  14. ↑ «Chandrika Kumaratunga, The Most Powerful Women - Forbes.com». www.forbes.com. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Չանդրիկա_Կումարատունգա&oldid=9415194» էջից