Jump to content

Որդանման կույր օձ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Որդանման կույր օձ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Կենդանիներ
Դաս Օձեր
Ընտանիք կույր օձեր
Լատիներեն անվանում
Typhlopidae vermicularis



Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում




Որդանման կույր օձ (լատին․՝ Typhlopidae vermicularis), կույր օձերի ընտանիքի օձ։ Հայաստանում հանդիպում է Արմավիրի, Արագածոտնի, Կոտայքի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի ու Տավուշի մարզերի նախալեռներում, Երևանի շրջակայքում։ Տարածված է կիսաանապատային, տափաստանային, թփուտային կամ նոսրանտառային բուսականությամբ քարքարոտ կենսավայրերում։ Վարում է բացառապես փորող կենսակերպ, հանդիպում է քարերի տակ և հողի փխրուն շերտերում, հիմնականում գարնանն ու ամռան սկզբին, երբ հողը բավական խոնավ է։

Արտաքին տեսք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքինից նման է անձրևաորդի։ Մարմնի երկարությունը տարիքի հետ փոխվում է (5-41 սմ)։ Մարմինը բարակ է, բարեկազմ, գլուխը կլորավուն է, տափակած, գրեթե չի տարանջատվում մարմնից։ Պոչը կարճ է՝ սուր, պինդ ծայրով։ Նեղ բերանային անցքը բացվում է գլխի ստորին մակերեսին՝ եզրային (միջքթային) վահանիկից հետ։ Աչքերի մնացորդները գտնվում են վահանիկների տակ և ունեն սև կետերի տեսք։ Գլխի առջևի մասը ծածկված է խոշոր վահանիկներով, որոնք հարմարված են հողը փորելուն։ Մի քանի ատամներ կան միայն վերին ծնոտի հետևի մասում, թունամուղ ատամներ չունի։ Մեջքային և որովայնային թեփուկները, ի տարբերություն այլ օձերի, միանման են, հարթ ու փայլուն, ձևավորում են գրեթե միատարր ծածկույթ։ Մեջքը վարդագույնից շագանակագույն է՝ երկայնակի մուգ զոլերով, որովայնային մակերեսն ավելի բաց գույնի է։ Մարմինը կիսաթափանցիկ է։

Սնվում է հիմնականում մրջյուններով, նրանց ձվերով, թրթուրներով ու հարսնյակներով։ Ձմեռում է հողի չսառցակալող շերտերում։

Զուգավորումը տեղի է ունենում գարնան 2-րդ կեսին։ Ամռան 2-րդ կեսին դնում է 2-10 երկարավուն ձվեր (24-26 x 6-7 մմ)։ Հազվադեպ խնամվում է անազատ պայմաններում, օգտագործվում է գիտահետազոտական նպատակով։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։