Որդանման կույր օձ
| Որդանման կույր օձ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||
|
||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||
| Typhlopidae vermicularis
| ||||||
|
|
Որդանման կույր օձ (լատին․՝ Typhlopidae vermicularis), կույր օձերի ընտանիքի օձ։ Հայաստանում հանդիպում է Արմավիրի, Արագածոտնի, Կոտայքի, Արարատի, Վայոց ձորի, Սյունիքի ու Տավուշի մարզերի նախալեռներում, Երևանի շրջակայքում։ Տարածված է կիսաանապատային, տափաստանային, թփուտային կամ նոսրանտառային բուսականությամբ քարքարոտ կենսավայրերում։ Վարում է բացառապես փորող կենսակերպ, հանդիպում է քարերի տակ և հողի փխրուն շերտերում, հիմնականում գարնանն ու ամռան սկզբին, երբ հողը բավական խոնավ է։
Արտաքին տեսք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքինից նման է անձրևաորդի։ Մարմնի երկարությունը տարիքի հետ փոխվում է (5-41 սմ)։ Մարմինը բարակ է, բարեկազմ, գլուխը կլորավուն է, տափակած, գրեթե չի տարանջատվում մարմնից։ Պոչը կարճ է՝ սուր, պինդ ծայրով։ Նեղ բերանային անցքը բացվում է գլխի ստորին մակերեսին՝ եզրային (միջքթային) վահանիկից հետ։ Աչքերի մնացորդները գտնվում են վահանիկների տակ և ունեն սև կետերի տեսք։ Գլխի առջևի մասը ծածկված է խոշոր վահանիկներով, որոնք հարմարված են հողը փորելուն։ Մի քանի ատամներ կան միայն վերին ծնոտի հետևի մասում, թունամուղ ատամներ չունի։ Մեջքային և որովայնային թեփուկները, ի տարբերություն այլ օձերի, միանման են, հարթ ու փայլուն, ձևավորում են գրեթե միատարր ծածկույթ։ Մեջքը վարդագույնից շագանակագույն է՝ երկայնակի մուգ զոլերով, որովայնային մակերեսն ավելի բաց գույնի է։ Մարմինը կիսաթափանցիկ է։
Սնունդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սնվում է հիմնականում մրջյուններով, նրանց ձվերով, թրթուրներով ու հարսնյակներով։ Ձմեռում է հողի չսառցակալող շերտերում։
Բազմացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զուգավորումը տեղի է ունենում գարնան 2-րդ կեսին։ Ամռան 2-րդ կեսին դնում է 2-10 երկարավուն ձվեր (24-26 x 6-7 մմ)։ Հազվադեպ խնամվում է անազատ պայմաններում, օգտագործվում է գիտահետազոտական նպատակով։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|