Նարցիսիստական առաջնորդություն
Նարցիսիստական առաջնորդությունը, առաջնորդության ոճ է, որտեղ առաջնորդը հետաքրքրված է միայն իրենով։ Նրանց առաջնահերթությունը իրենք են՝ իրենց մարդկանց/խմբի անդամների հաշվին։ Այս առաջնորդը ցույց է տալիս նարցիսիստի բնորոշ գծերը՝ ամբարտավանություն, գերակայություն և թշնամանք։ Սա բավական տարածված առաջնորդության ոճ է, որպեսզի այն ձեռք բերի իր սեփական անունը[1]։ Նարցիսիզմը առավել հաճախ նկարագրվում է որպես անառողջ և կործանարար։ Այն նկարագրվել է որպես «դրդված անզիջում ամբարտավանությունից, եսակենտրոնությունից և ուժի և հիացմունքի անձնական եսասիրական անհրաժեշտությունից»[2]։
Նարցիսիզմ և խմբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուսումնասիրությունը, որը հրապարակվել է «Personality and Social Psychology Bulletin» ամսագրում, ենթադրում է, որ երբ խմբում առաջնորդ չկա, նարցիսիստը, ամենայն հավանականությամբ, կստանձնի պատասխանատվությունը։ Հետազոտողները պարզել են, որ ինքնասիրության բարձր մակարդակ ունեցող մարդիկ հակված են վերահսկել խմբերը առանց առաջնորդների[3]։ Ֆրոյդը հավատում էր, որ «նարցիսիստական տեսակ... հատկապես հարմար է ուրիշների համար որպես հենարան հանդես գալու, առաջնորդների դերը ստանձնելու և... տպավորություն թողնել ուրիշների վրա որպես «անհատականությունները»»[4]։ Պատճառներից մեկը կարող է լինել այն, որ «մեկ այլ անձի նարցիսիզմը մեծ գրավչություն ունի նրանց համար, ովքեր ինքնակամ հրաժարվել են առաջնորդության իրենց մի մասից։ Նարցիսիզմը կարող է լինել այն, ինչ նրանք անում են»:.. Կարծես թե մենք նախանձում ենք նրանց, որ պահպանում են երանելի հոգեվիճակը ՝ անառիկ լիբիդոզ դիրքորոշում, որից մենք ինքներս ենք հրաժարվել»[5]։
Համաձայն «Narcissism:Behind the Mask», առաջնորդների չորս հիմնական տեսակ կա, որոնցից նարցիսիստներն առավել հաճախ 3-րդ տիպի են, չնայած նրանք կարող են լինել նաև 1-ին տիպի[6]։
- ավտորիտար մոտեցում ՝ կոնկրետ առաջադրանքների վրա հիմնված որոշումներ կայացնելու համար,
- Ժողովրդավարական մոտեցում՝ կոնկրետ խնդիրների վրա հիմնված որոշումների կայացմանը,
- ավտորիտար՝ հուզական որոշումների կայացմամբ,
- Ժողովրդավարական՝ հուզական որոշումների կայացմամբ։
Մայքլ Մաքքոբին պնդում է, որ «հոգեվերլուծաբանները սովորաբար այնքան էլ մոտ չեն «նարցիստ առաջնորդների» հետ, հատկապես աշխատավայրում, որպեսզի գրեն նրանց մասին»[7]։
Կորպորատիվ նարցիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ Ալան Դաունսի, կորպորատիվ նարցիզմը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ նարցիսիստը դառնում է գլխավոր գործադիր տնօրեն (գործադիր տնօրեն) կամ զբաղեցնում է այլ ղեկավար պաշտոններ բարձրագույն թիմում և իր շուրջը հավաքում է համակախյալների համարժեք խառնուրդ՝ աջակցելու նարզիստ վարքագծին։ Նարցիսիստները պնդում են, որ հավատարիմ են ընկերությանը, բայց իրականում հավատարիմ են միայն իրենց ծրագրերին, ուստի կազմակերպչական որոշումները հիմնված են ինքնասիրության սեփական շահերի վրա, այլ ոչ թե կազմակերպության, որպես ամբողջության, տարբեր շահագրգիռ կողմերի կամ հասարակության, որտեղ կազմակերպությունը գործում է[8]։ Արդյունքում, «խարիզմատիկ առաջնորդի որոշակի տեսակ կարող է որոշ ժամանակ ղեկավարել ֆինանսապես հաջողակ ընկերություն ՝ առաջնորդվելով բոլորովին անառողջ սկզբունքներով։ Բայց... հավերը միշտ վերադառնում են տուն՝ թառելու համար»[9]։
Նևիլ Սիմինգթոնն առաջարկեց, որ «բավական լավ կազմակերպությունը պաթոլոգիական կազմակերպությունից տարբերելու միջոցներից մեկը ինքնասիրահարված հերոսներին հիմնական գրառումներից բացառելու ունակությունն է»[10]։
Առողջ նարցիստ մենեջերների ազդեցությունն ընդդեմ կործանարար նարցիստ մենեջերների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համեմատվել են առողջ նարցիստ մենեջերները կործանարար նարցիստ մենեջերների հետ՝ կազմակերպությունների վրա նրանց երկարաժամկետ ազդեցության տեսանկյունից[11]։
| Բնութագիր | Առողջ նարցիսիզմ | Կործանարար նարցիսիզմ |
|---|---|---|
| Ինքնավստահություն | Բարձր ինքնավստահություն իրական կյանքում։ | Վիթխարիականություն |
| Իշխանության, հարստության և հիացմունքի ձգտում | Կարող է վայելել իշխանությունը | Ամեն գնով ձգտում է իշխանության, իր ձգտման մեջ զուրկ է սովորական արգելքներից |
| Հարաբերություններ | Իրական մտահոգություն ուրիշների և նրանց գաղափարների վերաբերյալ. չի շահագործում կամ արժեզրկում ուրիշներին | Մտահոգված է միայն սոցիալապես ընդունելի արձագանք արտահայտելով, երբ դա հարմար է. արժեզրկում և շահագործում է ուրիշներին ՝ առանց խղճի խայթի |
| Հաստատուն ուղու հետևելու ունակություն | Ունի արժեքներ, իրականացնում է ծրագրեր | Արժեքներից զուրկ; հեշտությամբ ձանձրանում է, հաճախ փոխում է ընթացքը |
| Հիմք | Առողջ մանկություն՝ ինքնահարգանքի աջակցությամբ և ուրիշների նկատմամբ վարքի համապատասխան սահմանափակումներով | Տրավմատիկ մանկություն, որը խաթարում է ինքնահարգանքի իրական զգացումը և (կամ) այն գիտակցումը, որ նա կարիք չունի ուշադիր լինել ուրիշների նկատմամբ |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Իշխանության և վերահսկողության չարաշահում
- Խարիզմատիկ առաջնորդություն
- Համատեղ առաջնորդություն
- Անհատականության պաշտամունք
- Համակրանք
- Կարողունակություն
- Առողջ նարցիսիզմ
- Առաջնորդության պատասխանատվություն
- Նարցիսիզմ աշխատավայրում
- Նարցիսիստական զայրույթ և նարցիսիստական վնասվածք
- Թագուհի մեղվի համախտանիշ
- Թունավոր առաջնորդ
- Թունավոր աշխատավայր
- Աշխատանքային բուլի
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Neider, Linda L. (2010). The Dark Side of Management. Charlotte, North Carolina: Information Age Publishing. էջ 29. ISBN 978-1607522645.
- ↑ Linda L. Neider/Chester A. Schriesheim, The Dark Side of Management (2010) p. 29
- ↑ Narcissistic People Most Likely to Emerge as Leaders Newswise, Retrieved on October 7, 2008.
- ↑ Sigmund Freud, On Sexuality (PFL 7) pp. 362–63
- ↑ Sigmund Freud, On Metapsychology (PFL 11) pp. 82–83
- ↑ David Thomas, Narcissism: Behind the Mask (2010) – Chapter 4 Leadership
- ↑ Maccoby M Narcissistic leaders: The incredible pros, the inevitable cons. Harvard Business Review, (January–February), pp. 69–77, p. 75 (2000)
- ↑ Downs, Alan: Beyond The Looking Glass: Overcoming the Seductive Culture of Corporate Narcissism, 1997
- ↑ Robin Skynner/John Cleese, Life and how to survive it (London 1994) p. 101
- ↑ Neville Symington, Narcissism: A New Theory (London 2004) p. 10
- ↑ Lubit, R. (2002). The long-term organizational impact of destructively narcissistic managers. Academy of Management Executive, 16(1), 127–38.
Հետագա ընթերցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Conrad E Petty tyranny, dogmatism, narcissistic leadership: what effects do authoritarian leadership styles have on employee morale and performance? (2004)
- Maccoby M Narcissistic leaders: who succeeds and who fails (2007)
- McFarlin DB & Sweeney PD House of mirrors: House of Mirrors: The Untold Truth About Narcissistic Leaders and How to Survive Them (2000)
- McFarlin DB & Sweeney PD Where Egos Dare: The Untold Truth about Narcissistic Leaders – And How to Survive Them (2002)
- Vaknin S Narcissistic and Psychopathic Leaders (2009)
Ակադեմիական հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Brown B Narcissistic Leaders: Effectiveness and the Role of Followers – Otago Management Graduate Review Volume 3, 2005 pp. 69–87
- Horowitz, Mardi J.; Arthur, Ransom J. (1988). «Narcissistic Rage in Leaders: The Intersection of Individual Dynamics and Group Process». International Journal of Social Psychiatry. 34 (2): 135–141. doi:10.1177/002076408803400208. PMID 3410659. S2CID 23942080.
- Horwitz, Leonard (2000). «Narcissistic Leadership in Psychotherapy Groups». International Journal of Group Psychotherapy. 50 (2): 219–235. doi:10.1080/00207284.2000.11490999. PMID 10778013. S2CID 32878727.
- Jones, Robert; Lasky, Barbara; Russell‐Gale, Heather; Le Fevre, Mia (2004). «Leadership and the development of dominant and countercultures». Leadership & Organization Development Journal. 25 (2): 216–233. doi:10.1108/01437730410521868.
- Kearney KS Grappling with the gods: Reflections for coaches of the narcissistic leader - International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring Vol 8 No 1 February 2010 pp. 1–13
- De Vries, Manfred F. R. Kets; Miller, Danny (1985). «Narcissism and Leadership: An Object Relations Perspective». Human Relations. 38 (6): 583–601. doi:10.1177/001872678503800606. S2CID 145195507.
- Ouimet, Gérard (2010). «Dynamics of narcissistic leadership in organizations». Journal of Managerial Psychology. 25 (7): 713–726. doi:10.1108/02683941011075265.
- Padilla, A.; Hogan, R. (2007). «The toxic triangle: Destructive leaders, susceptible followers, and conducive environments». The Leadership Quarterly. 18 (3): 176–194. doi:10.1016/j.leaqua.2007.03.001.
- Rosenthal, Seth A.; Pittinsky, Todd L. (2006). «Narcissistic leadership». The Leadership Quarterly. 17 (6): 617–633. doi:10.1016/j.leaqua.2006.10.005.
- Volkan, Vamik D.; Fowler, J. Christopher (2009). «Large-Group Narcissism and Political Leaders with Narcissistic Personality Organization». Psychiatric Annals. 39 (4): 214–223. doi:10.3928/00485713-20090401-09.