Յուղաձուկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Յուղաձուկ
Դասակարգում
Ենթատիպ Ողնաշարավորներ (Vertebrata)
Վերնադաս Ճառագայթալողակ ձկներ (Actinopterygii)
Դաս Actinopteri
Ենթադաս Neopterygii
Ինֆրադաս Ոսկրային ձկներ (Teleostei)
Կարգ Scorpaeniformes
Ընտանիք Comephoridae
Ցեղ Յուղաձուկ (Comephorus)
Լասեպեդ, 1800

Յուղաձուկ (լատին․՝ Comephorus) ՝ պարսատիկավորների ընտանիքի (Cottidae ) ձկների ցեղ, որն ներառում է երկու տեսակ։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս առանց թեփուկների թափանցիկ ձկները ունեն լողափամփուշտ , որոնց մարմնի 35% ֊ը կազմված է ճարպից; Ապրում են Բայկալ լճի մեծ խորություններում[1]; Ռուսերեն անվանումը «голоманка» ծագել է «голомень» բառից, որը նշանակում է «բաց ծով» և ճշտորեն արտահայտում է այդ ձկնների էկոլոգիայի առանձնահատկությունները; Նրան բնորոշ է գանգի ոսկորների բարակացումը, փորային լողակների թերզարգացում, և հակառակը, կրծքային, մեջքային, հետանցքի լողակների մեծացում։ Յուղաձուկը կարող է վերարտադրել մոտ 2000 փոքր ձկներ։ Դմիտրի Տալիևը հիշատակում է այս ձկան Comephorus baikalensis բազմացումը գինոգենեզի մի քանի ճանապարհով; Փոքրիկ յուղաձկան սննդի հիմնական բաղադրիչներն են ենպիշուրան և մակրոգյետոպուսը, երկրորդայինը կամ պատահականները՝ ցիկլոպները և յուղաճկան անչափահասները; Մեծ յուղաձկան էգերի երկարությունը հասնում է 25սմ իսկ արով, քանի որ ճարպի խտությունը ավելի փոքր է քան ջրինը, սատկած ձկները բարձրանում են ջրի մակերևույթ, ջրի հատակ իջնելու փոխարեն, որը հատուկ է մյոս ձկներին;Ոմանք պննդում են, որ յուղաձկները«հալչում են արևից»; Այս ձկան ճարպը ենթաթրաբար օգտագործվում է ավելի վաղ ժամանակներում որպես որակով յուղ լամպերի համար; Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ ունեցել է մեծ դեր, վիրավորների ուժը վերականգնելու ժւներինն՝ մինչև 16սմ; Փոքրիկ յուղաձկան անհատները ավելի փոքր են՝ էգերը հասնում են մինչև 15սմ, իսկ արուները՝ 12սմ; Երբեմն յուղաձկան մնացորդները կարելի գտնել ափի մոտ, օրինակ, փոթորկից հետո, կամ սառույցի հալոցքից հետո; Մեծ ճարպային շերտի պատճառոամանակ; Յուղաձկներով սնվում են համարյա բոլոր ձկները, հատկապես Բայկալի փոկերը։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Талиев Д. Н. Бычки-подкаменщики Байкала. — Издательство академии наук СССР 1995.
  • Стариков Г. В. Голомянки Байкала. — Новосибирск: Наука, 1977. 94 с.
  • Мазепова Г. Ф., Тимошкин О. А., Мельник Н. Г., Оболкина Л. А., Таничев А. И. Атлас и определитель пелагобионтов Байкала. Новосибирск: Наука, 1995. 693 с.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Голомянка». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուղաձուկ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յուղաձուկ» հոդվածին։