Մորթե գլխարկ

Անդրեյ Ռյաբուշկին։ Գլխարկ «Աղեղնավորը» նկարում

Մորթե գլխարկ (ֆր.՝ chape, լատին․՝ cappa - գլխաշոր), ավանդական գլխաշոր ռուս և այլ ազգերի տարազներում։

Գրավոր աղբյուրներում այն նշվում է 1327-1328 թվականների Իվան Կալիտայի հոգևոր կանոնադրությունում։ Զբրուչյան կուռքի վերին հատվածը, որը թվագրվում է մոտ 10-րդ դարից, կլոր գլխարկի նման է` մորթյա պատվածքով։ Գլխարկը բաղկացած էր կլոր կոնաձև պսակից մոտ 7 մատնաչափ բարձրությամբ և կլոր մորթյա ժապավենով մոտ 2 մատնաչափ բարձրությամբ։ Պսակի գագաթը երբեմն պտտվում էր իր կողմում։ Կափարիչի առջևի հարևանությամբ (և երբեմն հետևի մասում) անում էին կտրվածք, որը կոչվում էր «քղանցք»։ Գլխարկը տարածված էր հասարակության տարբեր խավերի շրջանում և արդյունքում բոլոր գլխաշորերը սկսեցին կոչվել գլխարկ։

Հայտնի գլխարկներ

• Գլխարկ ականջակալներով
• Ֆուռաժկա գլխարկ
• Գորլատ գլխարկ
• Էրիխոնկա
• Ռուսական թագավորության գլխարկներ — պսակներ
• Մոնոմախի գլխարկ
• Կազանի գլխարկ
• Ալտաբասի գլխարկ

Գրականություն

• Забелин И. Домашний быт русских царей в XVI и XVII столетиях. — М.: Транзиткнига, 2005. — С. 860. — ISBN 5-9578-2773-8.
• Рабинович М. Г. Древняя одежда народов Восточной Европы. — М.: Наука, 1986.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մորթե գլխարկ» հոդվածին։