Միրչա Սնեգուր
| Միրչա Սնեգուր | |
.jpg)
| |
| Կուսակցություն՝ | ԽՄԿԿ, Agrarian Party of Moldova?, Liberal Party? և Communist Party of Moldavia? |
|---|---|
| Կրթություն՝ | Մոլդովայի պետական ագրարային համալսարան |
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ |
| Դավանանք | ուղղափառություն |
| Ծննդյան օր | հունվարի 17, 1940[1] |
| Ծննդավայր | Trifănești, Ռումինիայի թագավորություն |
| Վախճանի օր | սեպտեմբերի 13, 2023[2] (83 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Քիշնև, Մոլդովա |
| Քաղաքացիություն |  Մոլդովա
|
| Զավակներ | Նատալյա Գերման |
| Ինքնագիր | 
|
| Պարգևներ | |
Միրչա Սնեգուր (մոլդ.՝ Mircea Snegur, հունվարի 17, 1940[1], Trifănești, Ռումինիայի թագավորություն - սեպտեմբերի 13, 2023[2], Քիշնև, Մոլդովա), մոլդովացի խորհրդային պետական և քաղաքական գործիչ, 1990 թվականի սեպտեմբերի 3-ից մինչև 1997 թվականի հունվարի 15-ը Մոլդովայի Հանրապետության առաջին նախագահն էր։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1956 թվականին ավարտել է Ֆլորեստի շրջանի Ֆրումուշիկա գյուղի միջնակարգ դպրոցը։ 1961 թվականին ավարտել է Քիշնևի գյուղատնտեսական ինստիտուտը՝ գյուղատնտեսագետի մասնագիտությամբ։
1961-1968 թվականներին աշխատել է Ֆլորեստի շրջանի Լունգա գյուղում՝ որպես գյուղատնտեսագետ և կոլտնտեսության նախագահ, այնուհետև աշխատել է ՄՍՀՄ գյուղատնտեսության նախարարությունում։
1981 թվականից ԽՄԿԿ Եդինեցկի շրջկոմի առաջին քարտուղար էր։ Նա 1984 թվականի հոկտեմբերի 2 ասել է․
|
«Բեսարաբիայի օկուպացված տարածքում չի դադարեցվել ռումինացի օկուպանտների դեմ պայքարը խորհրդային հայրենիքի հետ վերամիավորման համար»[4]։ | 
|
1985 թվականից ՄՍՀՄ ԿԿ Կենտկոմի քարտուղար էր։ 1990 թվականի ապրիլից մինչև սեպտեմբեր Մոլդովայի ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի նախագահն էր։ Նույն թվականի հունիսին դուրս է եկել ԽՄԿԿ-ից[5]։
1990 թվականի՝ վերջին անայլընտրանքայն ընտրություններից հետո, դարձել է Մոլդովայի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության նախագահ։ Նա նշանակվել է Մոլդովայի ԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի 1990 թվականի սեպտեմբերի 3-ի թիվ 251-XII որոշմամբ։ Ըստ ԽՍՀ Մոլդովայի թիվ 589-XII օրենքի, 1991 թվականի մայիսի 23-ին ԽՍՀ Մոլդովան վերանվանվել է Մոլդովայի Հանրապետություն։ Մոլդովայի Հանրապետության Սահմանադրության հիման վրա խորհրդարանը 1991 թվականի սեպտեմբերի 19-ի թիվ 722-XII որոշմամբ 1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ին նշանակել է նախագահի ընտրության օր։ Մոլդովայի նախագահ է ընտրվել Միրչա Սնեգուրը։ Նա չպ աջակցել Մոլդովայի ժողովրդական ճակատին Ռումինիայի հետ անհապաղ միավորվելու ձգտման հարցում, որի համար ժողովրդական ճակատը մի ժամանակ փորձել է նրան բոյկոտ հայտարարել։ Սակայն արդեն 1992 թվականին վերադարձրել է ժողովրդական ճակատի աջակցությունը՝ հանդես գալով որպես Մերձդնեստրի ինքնահռչակ ինքնավարության վերացման խիստ կողմնակից, ինչը վերջին հաշվով վերածվել է Մերձդնեստրի հակամարտության։
1991 թվականի օգոստոսի 18-ից 21-ը՝ օգոստոսյան խռովության ժամանակ, չի կատարել ԱԴՊԿ-ի պահանջները, աջակցել է Ռուսաստանի նախագահ Բորիս Ելցինին[6]։
Նախագահ Միրչի Սնեգուրի օրոք Մոլդովայի անկախությունը կարճ ժամանակում ճանաչել է ավելի քան 130 երկիր։ Մոլդովան դարձել է ՄԱԿ-ի և 40-ից ավելի միջազգային կառույցների անդամ։ Սակայն երկրում այդ ժամանակ արտադրության անկում է սկսվել, ուժեղացել է արտագաղթը երկրից։ Փակվել են բազմաթիվ գիտական և նախագծային հաստատություններ։ Արևմուտքի կապիտալ ներդրումների և արևմտյան շուկաները մոլդովական արտադրանքի դուրս գալու հույսերը չեն արդարացրել։ Տեղական արդյունաբերությանը ուժեղ հարված է հասցվել մեծ թվով օտարերկրյա ապրանքների ներմուծման լուծմամբ։ Արտադրության փլուզման արդյունքում աճել է գործազրկությունը։ 1995 թվականին պաշտոնական և թաքնված գործազրկությունը գերազանցել է 200 հազարը։ Ծանր վնաս է հասցվել կրթության ոլորտին։ Անբավարար ֆինանսավորման հետևանքով 1991-1995 թվականներին փակվել է նախադպրոցական հաստատությունների 28,2%-ը։ 1990-1994 թվականներին լրիվ միջնակարգ դպրոցն ավարտած անձանց թիվը կրճատվել է 32,3 հազարից մինչև 19 հազար մարդ։
1996 թվականի նախագահական ընտրությունների ժամանակ Միրչա Սնեգուրն առաջին փուլում ստացել է ձայների հարաբերական մեծամասնությունը (38,7 %)։ Պյոտր Լուչինսկին հավաքել է ձայների 27,7 %-ը։ Սակայն երկրորդ փուլում Լուչինսկին, որին աջակցել են ձախակողմյան և կենտրոնամետ ուժերը, ավելի շատ ձայն է հավաքել (54,02 %), քան Սնեգուրը (45,98 %)։
Պարտված ընտրություններից հետո Միրչա Սնեգուրն ընտրվել է Մոլդովայի վերածննդի և համաձայնության կուսակցության նախագահ, որը «Մոլդովայի Ժողովրդավարական կոնվենցիա» ընտրական դաշինքի կազմում հաղթահարել է 4 % ընտրական արգելքը։ Դաշինքը ստացել է 26 մանդատ խորհրդարանում, այնուհետև մասնակցել «Դաշինք հանուն ժողովրդավարության և բարեփոխումների» իշխող կոալիցիային, որը գոյություն է ունեցել 1998-2000 թվականներին։ Իշխող կոալիցիայի փլուզումը հրահրել է 2001 թվականի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները, որոնց մասնակցել է նաև Սնեգուրայի կուսակցությունը։ Սակայն վերածննդի և համաձայնության կուսակցությունը հավաքել է ձայների 5,79 %-ը և, չհաղթահարելով 6 % ընտրական շեմը, 2003 թվականին դադարել է գործելուց՝ մտնելով «Մեր Մոլդովան» դաշինքի կազմի մեջ։
Ընտանիք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Միրչա Սնեգուրը ամուսնացած է, ունի երկու երեխա՝ որդի և դուստր։ Դուստրը՝ Նատալյա Միրչևնա Գերմանը, Մոլդովայի արտաքին գործերի և եվրոպական ինտեգրման նախարարն էր, իսկ մինչև 2016 թվականի հունվարի 20-ը զբաղեցրել Է Մոլդովայի Հանրապետության առաջին փոխվարչապետի պաշտոնը։
Պարգևներ և կոչումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Պատվո նշան» շքանշան (ԽՍՀՄ, 1966)
- «Աշխատանքային խիզախության համար» մեդալ (1976)
- «AD Honores» Եվրոպական գեղարվեստի ակադեմիայի դիպլոմ (1995)
- Պատվավոր դիպլոմ և Եվրոպական արժանիքների շքանշանի ոսկե մեդալ (1995)
- «Հանրապետության շքանշան» (Մոլդովա, 2000 թվականի հունվարի 17)՝ Մոլդովայի Հանրապետության՝ որպես անկախ պետության հռչակման գործում ունեցած մեծ ավանդի, ազգային արժեքների հաստատման, ժողովրդավարական վերափոխումների անցկացման և 60-ամյակի կապակցությամբ[7]
- «Լիտվային մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի հրամանատարական խաչ (Լիտվա, 2007 թվականի հունվարի 18)[8]
- «Շտեֆան չել Մարեի Սուրբ Բարեպաշտ մարտիկների» առաջին աստիճանի շքանշան (Մոլդովայի ուղղափառ եկեղեցի, 2010 թվականի փետրվարի 9)[9]
- «Om Emerit»-ի (Մոլդովա, 2015 թվականի հունվարի 23) խորին երախտագիտության նշան Մոլդովայի Հանրապետության՝ որպես անկախ պետության կայացման գործում անձնական ներդրման և ազգային վերածննդի ու ժողովրդավարական արժեքների առաջմղման գործում հատուկ ծառայությունների համար[10]
- Պատվավոր կոչումներ դոկտորական «honoris causa» Քիշնևի ագրարային համալսարանի (1996), դոկտորական «honoris causa» Անկարայի համալսարանի (1996) և դոկտորական «honoris causa» Միջազգային Ազատ Մոլդովայի համալսարանի (2001) կողմից
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Умер от неизлечимой болезни первый президент Молдавии Мирча Снегур — The Voice Mag.
- ↑ PREŞEDINTELE REPUBLICII MOLDOVA: Privind conferirea "Ordinului Republicii" domnului Mircea SNEGUR — 2000.
- ↑ ИА REGNUM, «Президента — вынести из офиса и выбросить в мусорный бак»: Молдавия перед выборами.
- ↑ «МОЛДОВА: НОВЫЙ ПРЕЗИДЕНТ ПРОТИВ НОВОЙ РЕСПУБЛИКИ» (ռուսերեն). Журнал «Власть». 03.09.1990.
- ↑ Экс-президент Мирча Снегур: «ГКЧП желал мне доброго утра»
- ↑ «Указ Президента Молдавии о награждении Мирчи Снегура орденом Республики». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-08-15-ին. Վերցված է 2021-03-27-ին.
- ↑ Декрет президента Литвы от 18 января 2007 года № 1K-868 Информация на официальном сайте президента Литвы Արխիվացված 2009-09-16 Wayback Machine
- ↑ «Митрополит Владимир наградил первых двух президентов Молдовы». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.
- ↑ «Указ Президента Республики Молдова от 23 января 2015 года № 1441 «О присвоении господину Мирче Снегуру почётного звания «Om Emerit»». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.