Միջկրոնական ամուսնություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Միջկրոնական ամուսնություն կամ «խառը ամուսնություն», ամուսնություն է տարբեր կրոններ դավանող ամուսինների միջև։ Թեև միջկրոնական ամուսնությունը հաճախ կնքվում է որպես քաղաքացիական ամուսնություն, որոշ դեպքերում կարող է կնքվել նաև որպես կրոնական ամուսնություն։ Սա կախված է երկու կողմերից յուրաքանչյուրի կրոնական ուսմունքից. որոշները արգելում են միջկրոնական ամուսնությունը, որոշներում էլ կան թույլատրելիության տարբեր աստիճաններ։

Մի քանի հիմնական կրոններ լռում են այս հարցի շուրջ, իսկ մյուսները թույլատրում ՝ սահմանելով պահանջներ արարողության և սովորույթների վերաբերյալ։ Էթնո-կրոնական խմբերի համար միջկրոնական ամուսնություններին դիմադրելը կարող է լինել ինքնալուծման ձև։

Միջկրոնական ամուսնության մեջ զուգընկերները սովորաբար հավատարիմ են մնում իրենց կրոնին։ Նման միություններում խնդիր է առաջանում երեխայի կրոնական դաստիարակության ձևի ընտրության հարցում։

Իրավական կարգավիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարդու Իրավունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայն Մարդու իրավունքների հա,մընդհանուր հռչակագրի 16-րդ հոդվածի՝ չափահաս տարիքի հասած տղամարդիկ և կանայք իրավունք ունեն ամուսնանալու «առանց ռասայական, ազգության կամ կրոնական սահմանափակման»[1]։ Թեև 16-րդ հոդվածի մեծ մասը բառացիորեն ներառված է Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագրի 23-րդ հոդվածում, կրոնական և ռասայական սահմանափակումներին հղումները բաց են թողնվել[2]։ Մարդու իրավունքների ամերիկյան կոնվենցիայի 17-րդ հոդվածի երկրորդ կետն ասում է, որ բոլոր տղամարդիկ և կանայք իրավունք ունեն ամուսնանալու՝ ներքին օրենսդրության պայմաններին համապատասխան, «այնքանով, որ նման պայմանները չեն ազդում սույն Կոնվենցիայով սահմանված խտրականության սկզբունքի վրա»[3]։

Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Pew Research Center-ի կրոնական լանդշաֆտի ուսումնասիրության, միջկրոնական ամուսնությունները գնալով ավելի տարածված են դառնում Միացյալ Նահանգներում ՝ 2010 թվականից ի վեր կազմելով ամուսնությունների 39%-ը[4]։

Եպիսկոպոսական եկեղեցու բրիտանա-ամերիկյան դերասանուհի Ջոան Բուկոկ Լին մինչ իր մահը ամուսնացած է եղել հրեա-ամերիկյան ծագմամբ կոմիքսների ստեղծող Սթեն Լիի հետ, հայտարարել է, որ 20-րդ դարի կեսերին ԱՄՆ-ում հանդիպել է երեխա որդեգրելու դժվարությունների[5]։

Հնդկաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միջկրոնական ամուսնությունները որոշ ոլորտներում վիճելի են, հատկապես հինդուների և մուսուլմանականների միջև հարաբերությունների անհամաձայնությունը։ Հինդու-Մուսուլմանական հարաբերությունները պատկերող գովազդներն ու ֆիլմերը դատապարտման և դատական հայցերի պատճառ են դառնում[6] : Հինդու-մուսուլմանական զույգերը ենթարկվել են ոտնձգությունների, այդ թվում՝ սոցիալական ցանցերում անձնական տվյալների հրապարակում[7]։ 2020 և 2021 թվականներին Հնդկաստանի մի քանի նահանգներ Հնդկաստանի ազգային կուսակցության կառավարության օրոք ընդունեցին օրենքներ, որոնք արգելում էին բռնի դավանափոխությունը և պահանջում էին ամուսնության մտադրության մասին ծանուցում և սպասման ժամկետ, և թույլատվություն այլոց՝ առարկելու միությունը։ Միջկրոնական ամուսնությունները ընկալվում են որպես հարկադիր դավանափոխության բնորոշ նշան, չնայած այն հանգամանքին, որ որոշ մարդիկ պնդում են, որ ամուսնանալու համար դավանափոխ չեն լինի[8]։ Այս օրենքներն օգտագործվում էին Հինդու կանանց հետ ամուսնացած մուսուլմանական տղամարդկանց ձերբակալելու և որոշ դեպքերում խոշտանգելու համար[9]։ Ուստի խուսափելու համար սպառնացող բռնությունից, ձգձգումներից և չհամագործակցող իրավաբանների ու պետական պաշտոնյաների հետ հանդիպելուց, որոշ զույգեր փախել են այլ նահանգներ՝ ամուսնանալու համար՝ հաճախ կորցնելով իրենց աշխատանքը[10][11]։ 2021 թվականի օգոստոսին Գուջարաթի Գերագույն դատարանը սահմանափակեց այդ նահանգի օրենքի շրջանակը՝ կրոնի ազատության հիման վրա[8]։

Սաուդիան Արաբիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սաուդյան Արաբիայում կրոնը խիստ սահմանափակված է՝ վահաբական իսլամը որպես պետական կրոն։ Հանրային տոնակատարությունները կամ որևէ այլ կրոնի քարոզչությունն ընդհանրապես արգելված է։

Իսրայել[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իսրայելում ամուսնությունները կատարվում են լիազորված կրոնական իշխանությունների կողմից, և մարդիկ պետք է ամուսնանան նույն կրոնի մարդկանց հետ։ Երկրի ներսում միջկրոնական ամուսնություններն արգելված են[12], բայց այլ երկրներում կնքված միջկրոնական ամուսնությունները ճանաչվում են[13]։ Hitbolelut -ը նվաստացուցիչ տերմին է, որն օգտագործվում է հիմնականում հրեա միջկրոնական զույգերի նկատմամբ կողմնակալ վերաբերմունքի համար, որոնք կարող են քննադատվել որպես հակասիոնիստական կամ հակաիսրայելական, հատկապես, երբ զուգընկերը մուսուլմանական է կամ նույնացվում է որպես պաղեստինցի կամ արաբ[13]։ Hitbolelut-ը կարող է օգտագործվել նաև որպես հակասիոնիստական կամ հակաիսրայելական զույգեր[14]։

Ըստ կրոնի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բահայի հավատք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բահայի հավատքի համաձայն ՝ բոլոր կրոնները ոգեշնչված են Աստծուց, և միջկրոնական ամուսնությունները թույլատրվում են։ Բահայի արարողությունը պետք է իրականացվի ոչ Բահայի ծեսով (կամ արարողությամբ)։ Եթե երկու արարողություններն էլ տեղի են ունենում, ոչ բահայի արարողությունը չպետք է չեղյալ հայտարարի Բահայի արարողությունը.բահայի զուգընկերը մնում է բահայի և արարողության ընթացքում չի ընդունում մեկ այլ բահայի կրոնը։ Բահայի զուգընկերը նույնպես պետք է ձեռնպահ մնա երդումներից (կամ հայտարարություններից), որոնք պարտավորեցնում են նրան հավատք քարոզել մեկ այլ կրոնի նկատմամբ կամ հակասում են Բահայի հավատքի սկզբունքներին։ Երկու արարողությունները պետք է տեղի ունենան նույն օրը. արարողակարգը էական չէ։ Բահայի արարողությունը կարող է անցկացվել մեկ այլ կրոնի պաշտամունքի վայրում, քանի դեռ դրան տրվում է նույն հարգանքը, Ինչ ոչ բահայի արարողությանը, և այն հստակ տարբերվում է ոչ բահայի արարողությունից։

Քրիստոնեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանիայում Լյութերական հովիվը երիտասարդ զույգին պսակադրում է եկեղեցում։

Քրիստոնեության մեջ միջկրոնական ամուսնությունը քրիստոնյայի և ոչ քրիստոնյայի միջև ամուսնությունն է (օրինակ ՝ քրիստոնյա տղամարդու և հրեա կնոջ կամ քրիստոնյա կնոջ և մուսուլմանական տղամարդու միջև հարսանիքը), դրանից պետք է տարբերակել միջկրոնական ամուսնությունը, որով ամուսնանում են երկու մկրտված քրիստոնյաներ, որոնք պատկանում են երկու տարբեր քրիստոնյական դավանանքներին (օրինակ ՝ Լյութերական քրիստոնյայի և կաթոլիկ քրիստոնյայի միջև հարսանիքը)։ Գրեթե բոլոր քրիստոնյական դավանանքները թույլ են տալիս միջկրոնական ամուսնություններ, չնայած միջկրոնական ամուսնությունների վերաբերյալ շատ քրիստոնյական դավանանքներ նախազգուշացնում են՝ վկայակոչելով քրիստոնյական Աստվածաշնչի համարները, որոնք արգելում են դրանք, մինչդեռ որոշ քրիստոնյական դավանանքներ թույլ են տալիս միջկրոնական ամուսնություններ։ Վաղ եկեղեցու հայրերը միաձայն հավատում էին, որ «միջկրոնական ամուսնությունները խաթարում են քրիստոնյական համայնքի եկեղեցաբանական ամբողջականությունը», չնայած քրիստոնեության արագ տարածմանը ոչ քրիստոնյական զույգերի միջև եղել են դեպքեր, երբ նրանցից մեկը դարձել է քրիստոնյա։ Վաղ քրիստոնյական եկեղեցական կարգը, նշում է նման միջկրոնական զույգին իր պատվիրաններում ՝ սահմանված յոթ ժամվա ընթացքում քրիստոնյական աղոթքի և դրանց նախորդող լվացումների վերաբերյալ, որոնք ասում են, որ քրիստոնյական[15][16]։

Կեսգիշերին մոտ վեր կացեք, ձեռքերը լվացեք ջրով և աղոթեք։ Եթե ամուսնացած եք, միասին աղոթեք։ Բայց եթե ձեր ամուսինը դեռ մկրտված չէ, գնացեք մեկ այլ սենյակ ՝ աղոթելու, ապա վերադառնաք անկողին։ Մի հապաղեք աղոթել, քանի որ նա, ով մտել է ամուսնական հարաբերությունների մեջ, անմաքուր չէ[16]։

Էլվիրայի վաղ քրիստոնյական ժողովն արգելեց միջկրոնական ամուսնությունները, «...որքան էլ հարմար տղամարդիկ քիչ լինեն, քանի որ նման ամուսնությունները հանգեցնում են հոգու շնության»[17] : Սելևկյան-Կտեսիֆոնի տաճարի Արևելքի եկեղեցին Մ.թ 410 թվականին որոշում կայացրեց, որ «քրիստոնյա կանայք չպետք է ամուսնանան կրոնական սահմաններից դուրս», թեև դա թույլ էր տալիս քրիստոնյա տղամարդկանց ամուսնանալ «բոլոր ազգերի կանանց» հետ (Նեշե Մեն կուլ ամմին), որպեսզի քրիստոնյա տղամարդիկ «առաջնորդեն նրանց քրիստոնեության ճանապարհին»[15]։ Այն ժամանակահատվածի մշակութային ենթատեքստն այն էր, որ ամուսնացած զույգի երեխաները պետք է հետևեին իրենց հոր կրոնին[18]։  Էլվիրայի սինոդն արգելել է քրիստոնյա ծնողներին Սուրբ Հաղորդություն ստանալ «նույնիսկ մահվան պահին» որոնք թույլ են տվել իրենց դուստրերին ամուսնանալ անհավատների հետ[17]։

Պրեսբիտերական եկեղեցում (ԱՄՆ) տեղի եկեղեցական ժողովը խնդիր ունի աջակցել և ներգրավել միջկրոնական զույգին Եկեղեցու կյանքում, «օգնել ծնողներին ստանձնել իրենց երեխաների հոգևոր դաստիարակության պարտավորությունները և ապրել դրանց համաձայն», ինչպես նաև ներառական լինել միջկրոնական զույգի երեխաների նկատմամբ։ Հովիվը պետք է պատրաստ լինի օգնել և խորհուրդ տալ միջկրոնական զույգին իրենց կյանքի ճանապարհին[19]։

Կաթոլիկ եկեղեցին ընդունում է որպես հաղորդություն (1) ամուսնությունները երկու մկրտված բողոքականների կամ երկու մկրտված ուղղափառ քրիստոնյաների միջև, ինչպես նաև (2) ամուսնությունները մկրտված ոչ կաթոլիկ քրիստոնյաների և կաթոլիկ քրիստոնյաների միջև, չնայած վերջին դեպքում անհրաժեշտ է ձեռք բերել թեմական եպիսկոպոսի համաձայնությունը, որը կոչվում է «խառը ամուսնության թույլտվություն»[20]։ Կաթոլիկ եկեղեցին նաև ընդունում է, որ երկու մկրտված բողոքականների կամ երկու մկրտված ուղղափառ քրիստոնյաների միջև ամուսնությունները նկարազարդման համար (1) Օրինակ ՝ «եթե երկու լյութերականներ ամուսնանում են Լյութերական եկեղեցում ՝ Լյութերական քահանայի ներկայությամբ, կաթոլիկ եկեղեցին դա ճանաչում է որպես ամուսնության վավեր հաղորդություն»[21]։  Մյուս կողմից, չնայած կաթոլիկ եկեղեցին ճանաչում է երկու ոչ քրիստոնյաների ամուսնությունները կամ կաթոլիկ քրիստոնյայի և ոչ քրիստոնյայի միջև ամուսնությունները, դրանք սուրբ չեն համարվում, և վերջին դեպքում կաթոլիկ քրիստոնյան պետք է թույլտվություն ստանա իր եպիսկոպոսից ամուսնանալու համար։ Այս թույլտվությունը հայտնի է որպես «պաշտամունքի անհամապատասխանությունից ազատում»[22]:

« Մեթոդիստական քրիստոնեության մեջ «խրատի գիրքը», որը հրատարակվել է 2014 թվականին Allegheny Wesleyan Methodist Connection կազմակերպության կողմից, չի խրախուսում միջկրոնական ամուսնությունները ՝ պնդելով՝ դա հանգեցնում է վատ հետևանքների. դրանք կամ դառնում էին կյանքի խոչընդոտ, կամ հանգում էին կործանման»[23]։  Չնայած Միացյալ մեթոդիստական եկեղեցին թույլ է տալիս իր հոգևորականներին նախագահել միջկրոնական ամուսնությունները, այն մեկնաբանվել է «գոնե որպես կատարյալ, եթե ոչ բացարձակ արգելք այդպիսի [միջկրոնական] ամուսնությունների համար ՝ որպես սուրբ գրություններին հավատարմության հարց, եթե ոչ որպես քրիստոնյաների գոյատևման հարց»[24]։ Միևնույն ժամանակ, նրանց համար, ովքեր արդեն միջկրոնական ամուսնության մեջ են (ներառյալ այն դեպքերը, երբ զույգը ոչ քրիստոնյա է, և ամուսնությունից հետո կողմերից մեկը քրիստոնեություն է ընդունում), եկեղեցին նշում է, որ Սուրբ Պողոսը «դիմում է անհավատների հետ ամուսնացած մարդկանց և խրախուսում նրանց մնալ ամուսնացած»։ Սրբության եկեղեցիների Ուեսլեյան ասոցիացիան սովորեցնում է, որ «քրիստոնյայի համար անհավատի հետ ամուսնանալը չգրված է։  Եթե մարդն ամուսնանում է չդավանափոխված կողմի հետ, և դրանից հետո դժբախտություն է պատահում, նա չի կարող մեղադրել Աստծուն իր սխալ լինելու համար, այլ պետք է պատժի սպասի, քանի որ ամուսնական ուխտը բարոյապես պարտավորեցնում է այնքան ժամանակ, քանի դեռ երկուսն էլ կենդանի են»[25]։

Հինդուիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հինդուիզմում վեդաների նման տեքստերը չունեն որևէ տեսակետ միջկրոնական ամուսնությունների վերաբերյալ՝ տարբերելով տարբեր կրոնների մարդկանց միջև։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ դրանց ստեղծման ժամանակ անտիկ ժամանակաշրջանում այլ հայտնի կրոն չի եղել։ Օրենքի գրքերը, ինչպիսիք են Մանուսմրիտին, Յաջնավալկյա Սմրիտին և Պարաշարա Սմրիտին, խոսում են տարբեր կուլաների և գոտրաների միջև ամուսնության կանոնների մասին, այսինքն՝ Վառնայից դուրս ամուսնության մասին։ Համաձայն Վառնայի համակարգի ՝ Ամուսնությունը սովորաբար տեղի է ունենում նույն Վառնայի երկու մարդկանց միջև։  Ավելի բարձր ծագում ունեցող տղամարդկանց և ցածր ծագում ունեցող կանանց (անուլոմա) ամուսնությունները թույլատրվել են, բայց ցածր ծագում ունեցող տղամարդկանց և ավելի բարձր ծագում ունեցող կանանց (պրատիլոմա) ամուսնությունները հավանության չեն արժանացել[26]։ Հին հինդուական գրականությունը առանձնացնում էր չորս Վառնա ՝ բրահմաններ, քշատրիաներ, վայշաներ և շուդրաներ։  Այնուամենայնիվ, հինդուական ամուսնության մասին օրենքը պահանջում է, որ և հարսնացուն, և փեսան պատկանեն միայն հինդուիզմին, սիկհիզմին, ջայնիզմին, բուդդիզմին, բացառությամբ ոչ հնդկական կրոնների, և եթե երկու կողմերից որևէ մեկը անցնում է ոչ հնդկական և ոչ հնդկական կրոնի, ամուսնությունն ինքնաբերաբար անվավեր է դառնում[27]։

Իսլամ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 Ուշադրություն։
Հոդվածը պարունակում է չթարգմանված բաժիններ կամ հատվածներ։
Ոչ հայերեն հատված(ներ)ը անհրաժեշտ է թարգմանել կամ հեռացնել, հակառակ դեպքում հոդվածը կամ տվյալ բաժինը ենթակա է ջնջման։

Միջկրոնական ամուսնությունները ճանաչվում են մուսուլմանների և Գրքի ոչ մուսուլման մարդկանց միջև (սովորաբար թվարկվում են որպես հրեաներ, քրիստոնյաներ և սաբիներ)։ Պատմականորեն իսլամական մշակույթում և ավանդական իսլամական օրենսդրության մեջ մուսուլման կանանց արգելված է ամուսնանալ քրիստոնյա կամ հրեա տղամարդկանց հետ, մինչդեռ մուսուլմանական տղամարդկանց թույլատրվել է ամուսնանալ քրիստոնյա կամ հրեա կանանց հետ[28][29]։ Մուսուլման տղամարդկանց թույլատրվում է ամուսնանալ հրեա կամ քրիստոնյա կանանց հետ, բայց ոչ բազմաստվածների (Ղուրան 5։ 5)։ Մուսուլմանական-քրիստոնեական ամուսնության դեպքում, որը պետք է կնքվի միայն քրիստոնեական կողմի թույլտվությունից հետո, քրիստոնյա ամուսնուն չպետք է արգելվի եկեղեցի հաճախել աղոթքի և երկրպագության համար, համաձայն Աշտինամ Մուհամմադի, մուսուլմանականների և քրիստոնյաների միջև կնքված պայմանագրի, որը կնքվել է Մուհամմադի և Սուրբ Եկատերինայի վանքի միջև[30][31]։

Մյուս կողմից, իսլամում միջկրոնական ամուսնության ավանդական ըմբռնման համաձայն, մուսուլմանական կանանց արգելվում է խառնամուսնանալ ոչ մուսուլմանական տղամարդկանց հետ՝ հիմնվելով իսլամական օրենքի վրա[32][33][34][35]։ Ղուրանը նշում է.

Մի՛ ամուսնացեք բազմաստված կնոջ հետ մինչ նա հավատում է դրան։ Կնոջը հավատացող ստրուկը ավելի լավ է, քան բազմաստված կինը, չնայած իր հմայումներին։ Մի՛ ամուսնացրու(քո աղջիկներին) բազմաստված տղամարդու հետ, քանի դեռ նա հավատում է դրան, անգամ եթե նա հմայում է քեզ։ Նրանք տանում են Ձեզ դեպի կրակը։ Բայց Աստված ուղեկցում է իր ողորմածությամբ իր օրհնվածև ողորմած այգի և դարձնում իր նշանները հստակ մարդկությանը, որպեսզի նրանք կարողանան հասկանալ։

Ավանդական դար ալ-իսլամից դուրս որոշ հասարակություններում մուսուլմանականների և ոչ մուսուլմանների միջև միջկրոնական ամուսնությունները հազվադեպ չեն, ներառյալ ամուսնությունները, որոնք հակասում են ijmāʿ-ի (ֆուկահաների համաձայնությունը) պատմական ըմբռնմանը օրինականության սահմանների վերաբերյալ։ Այնուամենայնիվ, բարեփոխիչ և առաջադեմ իսլամի ավանդույթը թույլ է տալիս ամուսնանալ մուսուլմանական կանանց և ոչ մուսուլմանական տղամարդկանց միջև[37]։ Իսլամական գիտնականները, ովքեր այս տեսակետն են արտահայտում, ներառյալ Խալիլ Մոհամմեդը, Դաայի Աբդուլլահը և Հասան Ալ-Թուրաբին, ի թիվս այլոց։ Իսլամական իրավագիտության ամենահայտնի դպրոցների վաղ մուսուլմանական իրավաբանները ֆիկհում որոշում են կայացրել, որ մուսուլմանական տղամարդու ամուսնությունը քրիստոնյա կամ հրեա կնոջ հետ մակրուհ է (հավանություն չի տրվում), եթե նրանք ապրում են ոչ մուսուլմանական երկրում։ ալ-Խաթթաբը (634–644) մերժել է մուսուլման տղամարդկանց հետ միջկրոնական ամուսնությունը ումմայի վրա իր հրամանատարության ժամանակ[38]։

Մուսուլմանական մեծամասնություն ունեցող շատ երկրներ թույլատրում են միջկրոնական ամուսնությունները քրիստոնյա կամ հրեա կանանց հետ, բայց ոչ քրիստոնյա կամ հրեա տղամարդկանց։ Օրինակ, Լիբանանում չկա քաղաքացիական անձի կարգավիճակի մասին օրենք։ Պայմանականորեն ամուսնությունները կատարվում են ըստ այն հավատքի որին պատկանում են ամուսինները։ Թուրքիան թույլատրում է մուսուլմանական կանանց և ոչ մուսուլմանական տղամարդկանց ամուսնությունները աշխարհիկ օրենքներով[39]։ Թունիսում 2017 թվականի սեպտեմբերի 16-ից մուսուլմանական կանայք կարող են օրինականորեն ամուսնանալ ցանկացած հավատքի կամ աթեիստ տղամարդու հետ։ Մալայզիայում ոչ մուսուլմանականը պետք է մուսուլմանականություն ընդունի, որպեսզի ամուսնանա մուսուլմանի հետ, և նման միությունների զավակները ինքնաբերաբար մուսուլմաններ են[40]։

Հուդայականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմականորեն հրեական առաջնորդները հուդայականության մեջ միջկրոնական ամուսնություններին վերաբերվում էին հակակրանքով, և դա մնում է վիճելի։ Թալմուդը և պոսկիմը արգելում են ոչ հրեաներին ամուսնանալ հրեաների հետ և բանավիճում են, թե երբ է այդ արգելքը գալիս Թորայից, և երբ ՝ ռաբբիներից[41]: 1236 թվականին Մովսես Կուսիացին քրիստոնյա կամ մուսուլմանական կանանց հետ ամուսնացող հրեա տղամարդկանց կոչ արեց բաժանվել նրանցից[42]։ 1844 թվականին Բրաունշվեյգի ռաբբիների ռեֆորմիստական համաժողովը հրեաներին թույլ տվեց ամուսնանալ «միաստվածական կրոնի ցանկացած հետևորդի հետ, քանի դեռ այդ ամուսնությունից երեխաները դաստիարակվել էին հրեաների կողմից[43]»: Այս համաժողովը հակասություններ առաջացրեց՝ համաժողովի բանաձևերից մեկը կոչ էր անում անդամներին չեղարկել Կոլ Նիդրեի աղոթքը, որով սկսվում է ծառայությունը Յոմ Կիպուրում[44]։ Համաժողովի մասնակիցներից մեկը հետագայում փոխեց իր կարծիքը՝ դառնալով խառնամուսնությունների հակառակորդ[45]։

Ավանդական հուդայականությունը ծագումով հրեայի և դավանափոխի ամուսնությունը չի տեսնում որպես խառը ամուսնություն[46][47][48] . աստվածաշնչյան հատվածները, որոնք, ըստ երևույթին, աջակցում են խառն ամուսնություններին, ինչպիսիք են Հովսեփի ամուսնությունը Ասենատի հետ և Հռութի ամուսնությունը Բոոսի հետ, դասական ռաբբիների կողմից դիտվում էին որպես տեղի ունեցած ոչ հրեա ամուսնու դավանափոխությունից հետո[49]։ Ոմանք դեռ հավատում էին, որ քանանացիներին արգելվում է ամուսնանալ նույնիսկ դավանափոխվելուց հետո, չնայած դա պարտադիր չէ, որ վերաբերում էր իրենց երեխաներին[50]։

Ուղղափառ հուդայականությունը հրաժարվում է ճանաչել խառը ամուսնությունները և փորձում է չխրախուսել դրանք։ Պահպանողական հուդայականությունը հավանություն չի տալիս խառն ամուսնություններին, բայց խրախուսում է ոչ հրեա ամուսնու ընտանիքի ընդունումը ՝ հուսալով, որ նման ընդունումը կհանգեցնի ամուսնու հուդայականության ընդունմանը[51]։ 2014-ի դեկտեմբերին պահպանողական հուդայականության Միացյալ սինագոգի երիտասարդական կազմակերպությունը հակասական կերպով փոխեց պարտադիր կանոնը, որ իր ղեկավարները չհանդիպեն ոչ հրեաներին ՝ այն փոխարինելով «հրեական համայնքի ներսում ժամադրության կարևորության ճանաչմամբ»[52]։

Բարեփոխումը և վերականգնողական հուդայականությունը հիմնականում չեն վերաբերվում դասական ռաբբիների հեղինակությանը. Այս հարանվանությունների շատ ռաբբիներ պատրաստ են պաշտոնավարել միջկրոնական ամուսնությունների ժամանակ[53][54], չնայած ոմանք փորձում են համոզել խառնամուսնացած զույգերին իրենց երեխաներին հրեաների դաստիարակել։ 1870 թվականին որոշ ռեֆորմ հրեաներ հրապարակեցին այն կարծիքը, որ խառնամուսնություններն արգելված են[55]։

2015-ին Վերակառուցողական ռաբինական քոլեջը քվեարկեց միջկրոնական հարաբերություններում ռաբինական ուսանողների ընդունելու օգտին, ինչը վերակառուցողական հուդայիզմը դարձրեց առաջին խոշոր շարժումը հուդայականության մեջ, որը թույլ տվեց ռաբբիներին հարաբերություններ ունենալ ոչ հրեա զուհընկերների հետ[56]։ Հումանիստական հուդայականությունը ոչ աստվածապաշտական այլընտրանք է ժամանակակից հրեական կյանքում, որը սահմանում է հուդայականությունը որպես հրեա ժողովրդի մշակութային և պատմական փորձ։ Հումանիստական հուդայականության ընկերությունը պատասխանում է հարցին՝ «Արդյո՞ք խառնամուսնությունները նպաստում են հուդայականության անկմանը» իր կայքում. «Խառնամուսնությունները ազատ և բաց հասարակության դրական հետևանքն է։ Եթե հրեական համայնքը բաց է, ողջունելի, ընդունելի և բազմակարծիք, մենք կխրախուսենք ավելի շատ մարդկանց նույնանալ հրեա ժողովրդի հետ, այլ ոչ թե ավելի քիչ թվով մարդկանց։ Խառը ամուսնությունները կարող են նպաստել հրեա ժողովրդի շարունակականությանը»[57]։

19-րդ դարի սկզբին խառնամուսնությունները համեմատաբար հազվադեպ էին։ Օրինակ, Ալժիրի հրեաների մեկ տասներորդից պակասը զբաղվում էր էկզոգամիայով[58]: 20-րդ դարի սկզբից հրեաների շրջանում խառնամուսնությունների թիվն աճել է։ Միացյալ Նահանգներում 1996-ից 2001 թվականներին հրեաների մասնակցությամբ ամուսնությունների գրեթե կեսը (47 տոկոսը) խառն ամուսնություններ էին ոչ հրեա զուգընկերների հետ (նմանատիպ համամասնությունը ՝ 44 տոկոս, ինչպես 20-րդ դարի սկզբին Նոր Հարավային Ուելսում)[59]։

Իսրայելում կրոնական իշխանությունները միակ կազմակերպություններն են, որոնք իրավասու են հարսանիքներ անցկացնել Իսրայելում և նրանց արգելված է ամուսնացնել այլակրոն զույգերին։ Այսպիսով, միջկրոնական զույգերը կարող են օրինականորեն ամուսնանալ Իսրայելում միայն այն դեպքում, եթե զուգընկերներից մեկը անցնի մյուսի կրոնին[13]։ Իսրայելից և Լիբանանից միջկրոնական զույգերը հաճախ են գնում Կիպրոս՝ ամուսնանալու[60]։

Սիկհիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած այն հանգամանքին, որ որոշ գուրդվարներ թույլ են տալիս հարսանիքներ սիխի և ոչ սիխի միջև, ճնշող մեծամասնությունը դեմ է դրան։ Համաձայն սիխի Rehat Maryada-ի (վարքականոն) 1945 թվականին, միջկրոնական Անանդ քարաջը չի թույլատրվում սիխի հավատքում[61]։ 10-րդ սիկհ գուրուն Գուրու Գոբինդ Սինգհի 52 հուկամներում նշել է, որ «սիկհերի դուստրը պետք է ամուսնանա սիկհերի հետ»։ 2014 թվականինՄեծ Բրիտանիայի սիկհերի խորհուրդը հետևողական մոտեցում մշակեց Գուրդվարում ամուսնությունների վերաբերյալ, որտեղ զուգընկերներից մեկը ծագումով սիկհ չէ, գուրդվար Սահիբի հանձնաժողովների, սիկհ կազմակերպությունների և անհատների հետ երկամյա խորհրդակցություններից հետո։ Վերջնական ուղեցույցները հաստատվել են Մեծ Բրիտանիայի սիկհերի Խորհրդի Գլխավոր ասամբլեայի կողմից 2014 թվականի հոկտեմբերի 11-ին, և Դրանցում ասվում է, որ Գուրդվարներին խորհուրդ է տրվում ապահովել, որ Անանդ Քարաջի հարսանիքի երկու կողմերն էլ սիկհեր լինեն, բայց եթե զույգը որոշի քաղաքացիական ամուսնություն կնքել, նրանց պետք է հնարավորություն տրվի հյուրընկալել Արդասը, Սուխմանի Սահիբի ուղին, Աքհանդի ուղին կամ այլ ծառայություն ՝ նշելու իրենց ամուսնությունը ընտանիքի և ընկերների ներկայությամբ[62]։ Որոշ գուրդվարներ թույլատրում են խառնամուսնությունները, ինչը հանգեցրել է հակասությունների։

Զրադաշտականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկաստանում որոշ ավանդական զրադաշտականներ հավանություն չեն տալիս միջկրոնական ամուսնություններին և խոչընդոտում են դրանց կնքմանը, իսկ իգական սեռի հետևորդները, ովքեր ամուսնանում են հավատքից դուրս, հաճախ համարվում են վտարված։ Երբ հմուտ կինն ամուսնանում է մեկ այլ կրոնի զուգընկերոջ հետ, նա ռիսկի է ենթարկվում, որ չկարողանա մուտք գործել Ագյարի և Աթաշ Բեհրամի տաճարներ։ Նախկինում նրանց զուգընկերոջը և երեխաներին արգելվում էր մտնել զրադաշտական կրոնական շենքեր.դա հաճախ նկատվում է մինչ օրս։ Պարսիկ տղամարդկանց և ոչ Պարսիկ կանանց սերունդները (հատկապես ամուսնությունից դուրս ծնվածները) հաճախ "որդեգրվում" էին Պարսիկ Հոր կողմից և լուռ ընդունվում էին կրոն։ Որպես այլընտրանք, մի քանի դեպքերում, ինչպիսին է Սյուզան Ռ. Դ. Թաթայի դեպքը, ոչ զրադաշտական ամուսնուն թույլատրվեց ընդունել զրադաշտականությունը ՝ անցնելով նավջոտեի ծեսը[63]։ Միջկրոնական ամուսնությունները կարող են խեղաթյուրել զրադաշտացիների ժողովրդագրությունը, քանի որ հետևորդների թիվը փոքր է։

Հնդկական օրենսդրության համաձայն (որտեղ ապրում են պարսիկների մեծ մասը), միայն երեխայի հայրը պետք է զրադաշտական լինի, որպեսզի երեխան (կամ երեխաները) հավատքով ընդունվեն։ Սա քննարկվել է, քանի որ կրոնը խրախուսում է գենդերային հավասարությունը (որը խախտում է օրենքը)։ Հյուսիսային Ամերիկայում և Եվրոպայում զրադաշտականները մարտահրավեր են նետում այս կանոնին, և ոչ զրադաշտական հոր երեխաները ընդունվում են որպես զրադաշտականներ։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «The Universal Declaration of Human Rights». Վերցված է 2015 թ․ մարտի 17-ին.
  2. ↑ «UN Covenant on Civil and Political Rights». Վերցված է 2015 թ․ մարտի 17-ին.
  3. ↑ «AMERICAN CONVENTION ON HUMAN RIGHTS». cidh.org. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  4. ↑ «Interfaith marriage is common in U.S., particularly among the recently wed». Pew Research Center (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  5. ↑ Joan Boocock Lee; Stan Lee (2010). With Great Power: The Stan Lee Story. Event occurs at 0:47:20. OCLC 1038407559.
  6. ↑ Ganguly, Sumit. «The problem with India's 'love jihad' laws». The Conversation.
  7. ↑ «To Harass Hindu-Muslim Couples, Rightwing Activists Are Now Using Their Marriage Documents». The Wire.
  8. ↑ 8,0 8,1 Indian court strikes down provisions against interfaith marriage
  9. ↑ «Muslims targeted under Indian state's 'love jihad' law». the Guardian. 2020 թ․ դեկտեմբերի 14.
  10. ↑ «A New Law In India Is Making It Harder For Interfaith Couples To Get Married». NPR.org.
  11. ↑ «India's interfaith couples on edge after new law». BBC News. 2021 թ․ մարտի 15.
  12. ↑ Hanna Lerner (2011). Making Constitutions in Deeply Divided Societies. Cambridge University Press. էջ 214. ISBN 978-1-139-50292-4.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Michel Chabin 2013-06-13 Married On The Mediterranean — But Not In Israel The Jewish Week. Retrieved 2015-10-01
  14. ↑ Endelman, Todd M. (2015). «7. Neither Jew nor Christian. New Religions, New Creeds». Leaving the Jewish Fold: Conversion and Radical Assimilation in Modern Jewish History. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. էջ 275. doi:10.1515/9781400866380-010. ISBN 9781400866380. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 22-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 Weitz, Lev E. (2018 թ․ մայիսի 24). Between Christ and Caliph: Law, Marriage, and Christian Community in Early Islam (English). University of Pennsylvania Press. էջ 204. ISBN 978-0-8122-5027-5.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  16. ↑ 16,0 16,1 Hippolytus. «Apostolic Tradition» (PDF) (անգլերեն). St. John's Episcopal Church. էջ 16. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Witte, John (2012 թ․ հունվարի 31). From Sacrament to Contract, Second Edition: Marriage, Religion, and Law in the Western Tradition (անգլերեն). Presbyterian Publishing Corp. էջ 62. ISBN 978-1-61164-192-9. «The Council of Elvira also prohibited interreligious marriage: 15. Christian girls are not to marry pagans, no matter how few eligible men there are, for such marriages lead to the adultery of the soul. 17. If parents allow their daughter to marry a pagan priest, they shall not receive communion even at the time of death.»
  18. ↑ Sahanam, L. E. (2009). Belonging But Not Believing: Interfaith Marriage (English). ISPCK. էջ 25. ISBN 978-81-8458-088-4.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  19. ↑ Interfaith Marriage. Presbyterian Church (USA). 2010 թ․ հոկտեմբերի 6. էջ 2.
  20. ↑ Burke, John (1999). Catholic Marriage. Paulines Publications Africa. էջ 98. ISBN 9789966081063. «We might remind ourselves here that a marriage between a Catholic and a baptized person that takes place in the Catholic Church, or in another Church with permission from the diocesan bishop, is a sacramental union. Such a marriage is a life-long union and no power on earth can dissolve it.»
  21. ↑ Foster, Michael Smith (1999). Annulment. Paulist Press. էջ 83. ISBN 9780809138449. «The Catholic Church considers marriages of baptized Protestants to be valid marriages. So if two Lutherans marry in the Lutheran Church in the presence of a Lutheran minister, the Catholic Church recognizes this as a valid sacrament of marriage.»
  22. ↑ «Are non-Catholic marriages valid in the eyes of the Catholic Church? What if a Catholic marries a non-Catholic?». Catholic Answers. 1996. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին. «Supernatural marriages exist only between baptized people, so marriages between two Jews or two Muslims are only natural marriages. Assuming no impediments, marriages between Jews or Muslims would be valid natural marriages. Marriages between two Protestants or two Eastern Orthodox also would be valid, presuming no impediments, but these would be supernatural (sacramental) marriages and thus indissoluble.»
  23. ↑ The Discipline of the Allegheny Wesleyan Methodist Connection (Original Allegheny Conference) (English). Salem: Allegheny Wesleyan Methodist Connection. 2014. էջ 33.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  24. ↑ Burton-Edwards, Taylor (2010). «Interfaith Marriage: Pastoral Discernment and Responsibility» (անգլերեն). The United Methodist Church. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 30-ին.
  25. ↑ Declaration of Principles: Manual of the Wesleyan Holiness Association of Churches. Wesleyan Holiness Association of Churches. 2017. էջ 22.
  26. ↑ Ray, Bharati (2005 թ․ սեպտեմբերի 15). Women of India: Colonial and Post-colonial Periods (անգլերեն). SAGE Publications India. էջ 36. ISBN 978-81-321-0264-9.
  27. ↑ India, Parliament of. Hindu Marriage Act, 1955.
  28. ↑ Elmali-Karakaya, Ayse (2020). «Being Married to a Non-Muslim Husband: Religious Identity in Muslim Women's Interfaith Marriages». In Hood, Ralph W.; Cheruvallil-Contractor, Sariya (eds.). Research in the Social Scientific Study of Religion: A Diversity of Paradigms. Vol. 31. Leiden and Boston: Brill Publishers. էջեր 388–410. doi:10.1163/9789004443969_020. ISBN 978-90-04-44348-8. ISSN 1046-8064. S2CID 234539750.
  29. ↑ Leeman, A. B. (Spring 2009). «Interfaith Marriage in Islam: An Examination of the Legal Theory Behind the Traditional and Reformist Positions» (PDF). Indiana Law Journal. Bloomington, Indiana: Indiana University Maurer School of Law. 84 (2): 743–772. ISSN 0019-6665. S2CID 52224503. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 25-ին.
  30. ↑ Ahmed, Akbar S. (2013 թ․ հունվարի 11). Postmodernism and Islam: Predicament and Promise (անգլերեն). Routledge. էջ 62. ISBN 978-1-134-92417-2. «The Quran speaks favourably of the people of the Book. For example, Surah 3, verse 199, carries a universal message of goodwill and hope to all those who believe, the people of the Book irrespective of their religious label--Christian, Jew or Muslim. Muslims can marry with the people of the Book,»
  31. ↑ Timani, Hussam S.; Ashton, Loye Sekihata (2019 թ․ նոյեմբերի 29). Post-Christian Interreligious Liberation Theology (անգլերեն). Springer Nature. էջ 196. ISBN 978-3-030-27308-8.
  32. ↑ Saeed, Hassan (2004): Freedom of Religion, Apostasy and Islam. Ashgate Publishing. 978-0-7546-3082-1.
  33. ↑ Daniels, Timothy P. (2005): Building Cultural Nationalism in Malaysia. Routledge. 0-415-94971-8.
  34. ↑ Altstein,Howard;Simon, Rita James (2003): Global perspectives on social issues: marriage and divorce. Lexington, Mass: LexingtonBooks. 0-7391-0588-4.
  35. ↑ «Marriage to Saudis». U.S. Department of State. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 17-ին.
  36. ↑ Կաղապար:Cite quran
  37. ↑ Leeman, 2009
  38. ↑ «Marriage to a Christian Woman: Unrestrictedly Permitted?». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 17-ին.
  39. ↑ TWENTY-FIRST-CENTURY LOVING: NATIONALITY, GENDER, AND RELIGION IN THE MUSLIM WORLD Արխիվացված 2011-07-19 Wayback Machine
  40. ↑ «Marriage Procedures Between Muslim and Non-Muslim». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 13-ին.
  41. ↑ Talmud Bavli, Avodah Zarah 36b; Maimonides, Mishneh Torah, Sanctity, Laws of Prohibited Relations 12:1 and commentaries; Rabbi Yosef Karo, Shulchan Aruch II:16:2 and commentaries
  42. ↑ Moses of Coucy, Sefer Mitzvot ha-Gadol, 112, as per JE
  43. ↑ Jewish Encyclopedia, Intermarriage
  44. ↑ Jewish Encyclopedia, "Conferences, Rabbinical"
  45. ↑ Ludwig Philippson, Israelitische Religionslehre (1865), 3:350
  46. ↑ Berakhot 28a
  47. ↑ Kiddushin 5:4 (Tosefta)
  48. ↑ Rabbi Yosef Karo, Shulchan Aruch III:4:10
  49. ↑ Genesis Rabbah, 65
  50. ↑ Maimonides, Mishneh Torah, Sanctity, Laws of Prohibited Relations, 12:22 and Maggid Mashnah ad. loc.
  51. ↑ Leadership Council of Conservative Judaism, Statement on Intermarriage, Adopted on March 7, 1995
  52. ↑ Fendel, Hillel (2014 թ․ դեկտեմբերի 26). «Conservative Judaism Youth Group Relaxes Inter-Dating Rules». No. Main-News-Jewish World. Arutz Sheva. Վերցված է 2014 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  53. ↑ Survey of the American Rabbinate, The Jewish Outreach Institute, «The Jewish Outreach Institute». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 17-ին. (retrieved 6 May 2009)
  54. ↑ Summary of Rabbinic Center for Research and Counseling 2003 Survey, Irwin H. Fishbein, Rabbi, D. Min., Rabbinic Center for Research and Counseling, [1] (retrieved 6 May 2009)
  55. ↑ D.Einhorn, in The Jewish Times, (1870), No. 45, p. 11
  56. ↑ Lisa Hostein (2015 թ․ հոկտեմբերի 1). «Reconstructionists give green light to intermarried rabbinical students». Jweekly. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 17-ին.
  57. ↑ «13 Tough Questions». Shj.org. 2013 թ․ մայիսի 13. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  58. ↑ Ricoux, Demography of Algeria, Paris, 1860, p. 71
  59. ↑ Census of New South Wales, 1901, Bulletin No. 14
  60. ↑ «Interfaith couples go to Cyprus to wed». The Washington Times. 2009 թ․ հոկտեմբերի 21. Վերցված է 2023 թ․ ապրիլի 19-ին.
  61. ↑ «The Inter-Faith Anand Karaj». 2016 թ․ սեպտեմբերի 14.
  62. ↑ Sikh Council UK (2014 թ․ հոկտեմբերի 25). «Sikh Council UK Develops Guidelines of Approach to Inter-Faith Marriages in Gurdwaras». Sikh24.com. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  63. ↑ «Conversion Allowed in Zoroastrianism ?». zoroastrians.net. 2010 թ․ դեկտեմբերի 17. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.

Գրականության ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Interfaith Marriage: Share and Respect with Equality, Dr. Dilip Amin, Mount Meru publishing
  • This is My Friend, This is My Beloved: A Pastoral Letter on Human Sexuality (Jewish) Elliot N. Dorff, The Rabbinical Assembly
  • It All Begins with a Date: Jewish Concerns about Intermarriage: Jewish Concerns about Intermarriage, Alan Silverstein, Jason Aronson, 1995, 1-56821-542-8
  • Leadership Council of Conservative Judaism, Statement on Intermarriage. Adopted on March 7, 1995
  • 'Why Marry Jewish: Surprising Reasons for Jews to Marry Jews', Doron Kornbluth, [Targum/Feldheim], 2003, 1-56871-250-2
  • 'Dear Rabbi, Why Can't I Marry Her?', Eliezer Shemtov, [Targum/Feldheim], 2006, 1-56871-410-6
  • Strange Wives: Intermarriage in the biblical world, Stanley Ned Rosenbaum and Allen Secher, 2014, 0986322601
  • Intimate Diversity: an Anglican Practical Theology of Interreligious Marriage, Paul Aidan Smith, [Brill], 2021, 978-90-04-46032-4
  • Being Both: Embracing Two Religions in One Interfaith Family, Susan Katz Miller, 2013, 9780807013199

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

BNF: 11946067d · LCCN: sh87002873 · LNB: 000298023 · Microsoft: 2777694277
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միջկրոնական_ամուսնություն&oldid=9484392» էջից