Մարգարիտ Դևիս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարգարիտ Դևիս
Ծնվել էսեպտեմբերի 16, 1887(1887-09-16)[1]
ԾննդավայրՌասին, Վիսկոնսին, ԱՄՆ[1]
Մահացել էսեպտեմբերի 19, 1967(1967-09-19) (80 տարեկան)
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՎիսկոնսինի համալսարան Մեդիսոնում[1]
ԵրկերThe necessity of certain lipins in the diet during growth?[2]
Մասնագիտությունքիմիկոս և կենսաքիմիկոս
Ծնողներհայր՝ John Jefferson Davis?[3][4]

Մարգարիտ Դեյվիս (անգլ.՝ Marguerite Davis, սեպտեմբերի 16, 1887(1887-09-16)[1], Ռասին, Վիսկոնսին, ԱՄՆ[1] - սեպտեմբերի 19, 1967(1967-09-19)), ամերիկացի կենսաքիմիկոս, 1913 թվականին A և B վիտամինների համահեղինակ Էլմեր Վերներ ՄաքՔոլումի հետ[5]։ Նրա հետազոտությունները մեծապես ազդեցին սննդի վերաբերյալ հետագա հետազոտությունների վրա։

Վաղ մանկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դևիսը ծնվել է 1887 թվականի սեպտեմբերի 16-ին Վիսկոնսին նահանգի Ռասին քաղաքում, տեղի բժիշկ և բուսաբան Ջոն Ջեֆերսոն Դևիսի ընտանիքում, ով դասավանդում էր Վիսկոնսինի համալսարանում[6]։ 1964 թվականի իր ինքնակենսագրության մեջ Էլմեր Վերներ ՄաքՔոլումը ասում է, որ Դևիսը տասը, տարեկանում խարույկի մոտ խաղալիս հագուստը բռնկվել է ծանր այրվածքներից ֆիզիկապես հաշմանդամ է դարձել[7]։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դևիսի նախապատմությունը և գիտական հետաքրքրությունները ստիպեցին նրան 1906 թվականին ընդունվել Վիսկոնսինի համալսարան։ 1908 թվականին նա տեղափոխվեց Կալիֆորնիայի Բերքլի համալսարանում և ստացավ իր գիտության բակալավրի աստիճանը տնային տնտեսագիտության ոլորտում 1910 թվականին[8]։ Ավարտելուց հետո Դևիսը վերադարձավ Վիսկոնսինի համալսարան, որտեղ ավարտեց ասպիրանտուրան, բայց չավարտեց մագիստրոսի կոչումը։ Վիսկոնսինի համալսարանում Դևիսը սկսեց իր աշխատանքը որպես հետազոտող օգնական ՄակՔոլումի հետ[6]։

Ա և Բ վիտամինների հայտնաբերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեյվիսն աշխատում էր որպես ՄակՔոլումի օգնական։ Դեյվիսն օգնեց ՄակՔոլումին իրականացնել «տասը անգամ ավելի շատ փորձեր, քան նա կարող էր միայնակ կառավարել»[9]։ Նա փորձում էր ստեղծել խառնուրդներ, որոնք կարող էին փոխարինել սնունդը կենդանիների սննդակարգում, մասնավորապես ուսումնասիրելով կյանքի համար կարևոր սննդի հետքի քիմիական նյութերը[10]։ Այս նյութերը կոչվում էին «վիտամիններ», քանի որ նրանք ենթադրում էին, որ դրանք օրգանական «ամիններ» մոլեկուլն են[10]։

1913 թվականին Դևիսը և ՄակՔոլումը բացահայտեցին այն, ինչ նրանք անվանում էին «լուծվող Ա ճարպ »՝ ճարպերի մեջ հայտնաբերված մի նյութ, որն անհրաժեշտ է կյանքի համար։ Նրանք այն տարբերեցին հոլանդացի քիմիկոս Քրիստիան Էյկմանի նկարագրած մեկ այլ նյութից, որը նրանք ուսումնասիրեցին և անվանեցին «ջրում լուծվող Բ»։ Դրանք հետագայում վերանվանվեցին Ա և Բ վիտամիններ[11], առնետների վրա երկար հետազոտություններից հետո[12]։ Երկու վիտամինների հայտնաբերումը ճանապարհ հարթեց սնուցման ոլորտում հետագա հետազոտությունների համար։

Ճարպերում լուծվող Ա վիտամինի և ջրում լուծվող Բ վիտամինի հայտնաբերումը առաջին անգամ հրապարակվել է Կենսաքիմիա ամսագրում 1913 թվականին «Դիս Լիպինս անհրաժեշտությունը սննդակարգում » հոդվածում[6][13][14]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեյվիսը հիմնադրել է սննդային լաբորատորիաները Վիսկոնսին-Մեդիսոնի համալսարանում[15]։ Նա կարճ ժամանակով տեղափոխվեց Նյու Ջերսի՝ աշխատելու Սկվիբ դեղագործական ընկերությունում, իսկ ավելի ուշ օգնեց Ռուտգերսի համալսարանին ստեղծել սննդի լաբորատորիա՝ որպես իր Էռնեստ Մարիոյի դեղագործական դպրոցի մի մաս։ 1940 թվականին նա վերադարձավ Վիսկոնսինի համալսարան՝ մի քանի տարի դասավանդելու և հետազոտելու համար[16]։

1940 թվականին Դևիսը թոշակի անցավ՝ վերադառնալով իր հայրենի քաղաքը՝ Ռասին, որպեսզի ապրի իր եղբոր՝ Ջոն Արչիբալդ «Արչի» Դևիսի հետ իրենց ընտանեկան տանը[17]։ Դեյվիսը թոշակի անցնելուց հետո զբաղվել է պատմության և այգեգործությամբ և ակտիվ է եղել տեղական քաղաքացիական գործերում։ Ռասինի կանանց քաղաքացիական խորհրդի կողմից 1958 թվականին նա ճանաչվել է որպես քաղաքացիական առաջնորդ իր ավանդի համար[16]։ Դևիսը մահացավ Ռասինում իր ութսուն տարեկանից երեք օր անց՝ 1967 թվականի սեպտեմբերի 19-ին[15][16]։

1964 թվականի իր ինքնակենսագրության մեջ ՄակՔոլումը սնուցման հետազոտություններում իր հաջողությունը վերագրում է երկու մարդկանց՝ Դևիսին և Սթիվեն Բաբքոքին։ Դևիսն աշխատել է ՄակՔոլումի լաբորատորիայում 1909-1916 թվականներին։ ՄակՔոլումը ամեն տարի աշխատավարձ է խնդրել Դևիսի համար, սակայն մինչև վերջին տարին մերժում է ստացել[15]։ Նա 5 տարի չվարձատրվեց, իսկ վեցերորդ և վերջին տարում նրան վճարեցին 600 դոլար։ Այն բանից հետո, երբ Դևիսը լքեց Մեդիսոնը, Դևիսն օգնել և խնամել էր Նինա Սիմոնդսը՝ 1916-1929 թվականներին[18]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century — Routledge, 2003. — Vol. 1. — P. 332. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
  2. ↑ https://grow.cals.wisc.edu/departments/features/the-sweeping-landscape-of-her-work
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.vindustries.com/racine/0_house_on_the_hill.shtml
  4. ↑ 4,0 4,1 https://botany.wisc.edu/wp-content/uploads/sites/251/2017/06/alumni_newsletter_2006.pdf
  5. ↑ «Chemical & Engineering News: Top Pharmaceuticals: Vitamins». pubs.acs.org. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 24-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Racine History - Diplomat, Author, Vitamin Co-Discoverer Have Occupied 'The House on the Hill'». www.vindustries.com. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 19-ին.
  7. ↑ McCollum, Elmer Verner (1964). From Kansas Farm Boy to Scientist. Lawrence: University of Kansas Press. էջ 124.
  8. ↑ Prengaman, Kate (Fall 2013). «The Birth of Vitamin A». OnWisconsin. Wisconsin Alumni Association. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  9. ↑ McCollum, Elmer Verner (1967). «The paths to the discovery of vitamins A and D.» (PDF). The Journal of Nutrition. 91 (2): 11–16. doi:10.1093/jn/91.2_Suppl.11. PMID 5335920.
  10. ↑ 10,0 10,1 «The First Vitamins». Science | AAAS (անգլերեն). 1997 թ․ սեպտեմբերի 17. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 19-ին.
  11. ↑ Harvey, Joy; Ogilvie, Marilyn (2000 թ․ հուլիսի 27). The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives from Ancient Times to the Mid-Twentieth Century (անգլերեն). Taylor & Francis. էջ 674. ISBN 9780203801451.
  12. ↑ Frankenburg, Frances Rachel (2009 թ․ հունվարի 1). Vitamin Discoveries and Disasters: History, Science, and Controversies (անգլերեն). ABC-CLIO. էջ 6. ISBN 9780313354755.
  13. ↑ Newcomb, Eldon (Summer 2006). «J. J. Davis and His Daughter, Marguerite» (PDF). University of Wisconsin Department of Botany Alumni Newsletter. էջեր 8–10. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 24-ին.
  14. ↑ Կաղապար:CiteQ
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Schneider, Caroline (2020 թ․ փետրվարի 25). «'The Sweeping Landscape of Her Work'». Grow (ամերիկյան անգլերեն). University of Wisconsin–Madison. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 24-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 «Marguerite Davis Biography (1887-1967)». FAQs.org via Advameg. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  17. ↑ Racine Heritage Museum (2017 թ․ հունվարի 17). «Racine Remembers: Reform Tradition». Local News I Racine County Eye - Racine, Wisconsin (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 24-ին.
  18. ↑ Day, H. G. (1974). «Elmer Verner McCollum». Biographical Memoirs. National Academy of Sciences. 45: 263–335. PMID 11615648.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարգարիտ_Դևիս&oldid=9684790» էջից