Մատներով շրխկոց

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մատներով շրխկոցի կատարում
Մատներով շրխկոցի մեկ այլ եղանակ

Մատներով շրխկոց, ձեռքի մատներով շրխկոցի ձայն հանել։ Կատարվում է բութ մատի և մյուս մատներից մեկի (միջնամատ, ցուցամատ կամ մատնեմատ) միջոցով ճնշման ստեղծմամբ, ապա մյուս մատի կտրուկ արձակմամբ, որի արդյունքում այն մեծ արագությամբ հարվածում է նույն ձեռքի ափին՝ հանելով շրխկոցի ձայն։

Մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին Հունաստանում մատներով շրխկոցն օգտագործվել է երաժիշտների և պարողների կողմից ռիթմը պահպանելու համար[1], այն կոչվել է «ἀποληκέω» (ապոլեկեո)[2], «ἀποκρότημα» (ապոկրոտեմա)[3] («ἀποκροτέω» (ապոկրոտեո) բայից «մատներով շրխկացնել»[4]) և «ἐπίπταισμα» (էպիպտաիզմա)[5]։ Մատներով շրխկոցը տարածված է նաև ժամանակակից Հունաստանում։

Երբեմն մատներով շրխկոցը փոխարինում է ծափահարելուն։ Օրինակ՝ Միչիգանի համալսարանի տղամարդկանց երգչախմբում դա հին ավանդույթ է։ Ակումբի պատմությունն ասում է. «Դրա պատճառը (ինչպես լեգենդն է ասում) այն է, որ անհնար է միաժամանակ ծափ տալ և գարեջուր պահել։ Հնարավոր պատճառներից մեկն էլ այն է, որ մատներով շրխկոցը ավելի քիչ աղմուկ է ստեղծում ելույթների և հայտարարությունների ժամանակ, քան ծափահարությունները[6]։ Մատներով շրխկոցը դարձել է ավանդական բանաստեղծական ընթերցումների ժամանակ[7]։

Շատ մշակույթներում մատներով շրխկոցը մարմնի պերկուսիա է։

Մատներով շրխկոցի սեմփլները օգտագործվում են երաժշտական մի շարք ժանրերում՝ խաղալով հարվածային գործիքների դեր։ Դա կարելի է գտնել Անջելո Բադալամենտիի աշխատանքներում, օրինակ՝ «Թվին Փիքս», «Կորած մայրուղի» ֆիլմերի սաունդթրեքերում, «Ադամսների ընտանիքը» հեռուստասերիալում և «Էնդի Գրիֆիտի շոուում»։

Կտրուկ և կրկնվող մատներով շրխկոցը հաճախ ուղեկցվում է բացականչությամբ, որն էլ օգտագործվում է ուրիշի ուշադրությունը գրավելու համար։

Իրանական տարբերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բեշկանը (պարս.՝ بشكن) իրանական ավանդական մատներով շրխկոց է, որտեղ ներգրավված են երկու ձեռքերը։ Ձայնի դուրս գալու մեխանիզմը նման է սովորականին, բայց հարվածը ավելի ուժեղ է։

Բեշկանի երկու տեսակ կա, դրանցից ամենատարածվածը (աջլիկների համար)[8].

  • Ծալել ձեռքերը միասին և պտտել, որպեսզի աջ ձեռքի երեք մատները հայտնվեն ափի և ձախ ձեռքի մատների սահմանին։
  • Ամուր սեղմել միջնամատը դեպի ձախ ձեռքը։
  • Այնուհետև, հենվելով ձախ ձեռքի բութ մատին, շրխկացնել աջ ձեռքի ցուցամատով աջ ձեռքի միջնամատին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Martin Litchfield West, Ancient Greek music, Oxford University Press, 199
  2. ἀποληκέω, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  3. ἀποκρότημα, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  4. ἀποκροτέω, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  5. ἐπίπταισμα, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
  6. «University of Michigan Men's Glee Club || About | History_html_5». Ummgc.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
  7. http://www.dailymail.co.uk/news/article-3323166/Some-college-students-Yale-Brown-prefer-finger-snapping-applause.html
  8. «How To Beshkan, when you feel you beshkant». YouTube. 2009 թ․ ապրիլի 15. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մատներով շրխկոց» հոդվածին։