Մասնակից:Vikaghazaryan/Թաթուին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կաղապար:Планета ЗВ Թաթուին ( անգլ.՝ Tatooine Tatooine ) հորինված մոլորակ գիտաֆանտաստիկ «Պատերազմներ» ֆիլմից: Այն գտնվում է Արտաքին Օղակի տարածաշրջանում՝ բազմաթիվ հիպերտարածությամբ երկաթուղիների խաչմերուկում, այդ պատճառով էլ շատ առևտրականներ օգտագործում են տիեզերանավ «Մոս-Այսլին»՝ որպես տրանսֆերային կայան։ Կայսրության խորաթափանց աչքերից հեռու Թաթուինը դարձել է տարբեր տեսակի խաբեբաների հավաքատեղի՝ այդ թվում մաքսանենգների, վարձկանների, առատաձեռն որսորդների՝ (ինչպես օրինակ ՝ Բոբա Ֆեթթ), ինչպես նաև ենթաշխարհի թագավորը ` Ջաբբա Հութթի համար։ Միայն մի քանի փոքր բնակավայրեր և ագարակներ (ինչպիսիք են Անխորխադը և Բեստինը) ցրված են մոլորակի անպտուղ մակերեսով: Այլ տարածքների սեփականատերերը մնում են տեղի ժողովուրդները՝ ջավերն ու ավազե մարդիկ, ինչպես նաև կյանքի տարօրինակ էակները, որոնք ապրում են հեռավոր տարածքներում։ Այս անմարդկային և անսխալական աշխարհում տեղի են ունենում սագա առաջին, երկրորդ, չորրորդ և վեցերորդ դրվագների իրադարձությունների զգալի մասը: Այս մոլորակի վրա մեծացել են Դարթ Վեյդեր- ը և Լյուկ Սքայուոքեր- ը: Ըստ էության, Թաթուինը- ը բնակեցված է այլ մոլորակների մարդկանց կողմից:

Մոլորակը անվանակոչվել է Թունիսի իրական Տատավինա քաղաքի անվամբ, որտեղ նկարահանվել է ֆանտաստիկ թաթուինը : Նկարահանումները շարունակվում են անցկացվել գյուղի կողքին, և մինչ վերջերս այն գրավեց շատ զբոսաշրջիկների, որոնք ցանկանում էին տեսնել նկարահանման վայրերը (2015 թվականից ի վեր Թաթավինը դարձել է ISIS- ի համար տարանցիկ կետ) [1] : 2000-ական թվականներին Մոս-Էսպա քաղաքի դեկորացիայի արբանյակային պատկերները ստանալու համար օգնեցին գիտնականները՝ որոշելով ավազային գետերի շարժման արագությունը։

[2] [3] :

Տեղանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին տարածքներ, Արկանիսի հատված։ Կենտրոնի հեռավորությունը գալակտիկայից կենտրոնից՝ 43 000 լուսային տարի: Մի ամայի մոլորակ է, որը շրջագծում է արտաքին երկայնքով գտնվող երկուական աստղը, որը գտնվում է արտաքին տարածքներում ՝ գալակտիկական հիմնական երթուղիներից հեռու։ Մոլորակը զբաղեցնում է լավ տարածք մաքսանենգների և ավազախմբերի համար։ Այն դեղին աստղերը, որոնց շուրջ պտտվում է Թաթուինը, կոչվում են Թաթու I և Թաթու II: Մոլորակն ունի 3 արբանյակ: Դարեր շարունակ Թաթուին- ը եղել է ուղեծրային կռիվների վայր տարբեր ավազակախմբերի համար: Մոլորակի մակերեսը բառացիորեն պատված է անապատի ավազների տակ թաղված հնագույն տիեզերանավերի բեկորներով: Թաթուինը գաղութացվել է դարեր առաջ: Մոլորակի վրա, բացառությամբ այնտեղի տարբեր ցեղերի և ազգությունների գաղութարարների և բնիկների, կան նաև աբորիգեններ՝ կատաղի և նյարդայնացնող ջավեր ազգերը, և ագրեսիվ Տուսկ քոչվորները: Չնայած Թաթուի- ի անմարդկային կլիմային, նրա կենդանիների կյանքը ծայրաստիճան բազմազան է: Կառավարման ձևը լիակատար անիշխանություն է, միայն ստորջրյա արքան, Հութ ցեղի ներկայացուցիչ Ջաբբա Հութը, ունի որոշակի իշխանություն, բայց իրականում Թաթուինը ամբողջովին անկախ է հանրապետությունից, իսկ ավելի ուշ ՝ կայսրությունից : Մակերևույթի վրա կա 3 քաղաք, ինչպես նաև հսկայական քանակությամբ ֆերմերներ `խոնավության և աճող մրգերի արդյունահանման համար, որոնք կոչվում են դեբեբ և պիկա: Թաթուին- ը Անկակին Սկայուոլկեր- ի և Դարթ Վեյդեր- ի հայրենի տունն է, ինչպես նաև ապաստան է եղել Օբի-Վան Կենոբի՝ Լուկա Սկայուոլկերի ուսուցչի համար։ Թաթուինը իր առանցքի շուրջ պտույտ է կատարում 23 ստանդարտ ժամվա ընթացքում, իսկ արևի շուրջը 304 տեղական օրվա ընթացքում: Ժամանակ առ ժամանակ մոլորակի մակերեսին հայտնվում են ուժեղ ավազոտ փոթորիկներ ՝ ստիպելով բոլոր բնակիչներին թաքնվել իրենց տներում և ապաստարաններում: Մրցավազքի մեծ թվով երկրպագուներ հավաքվում են այս մոլորակի վրա `դիտելու զվարճալի մրցավազքը:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոլորակը ստացել է «Տաթուին» անվանումը the ավասի համահունչ անունից (մեկ տեղացի) - «Tah doo Een e»: Թաթուինը անապատային մոլորակ է, որը պտտվում է երկուական աստղի՝ Պրիոկետի և Ջեոնոզիսի շուրջ, որոնք գտնվում են գալակտիկական կենտրոնից 43000 լուսային տարի հեռավորության վրա։ Թաթուին- ը մոլորակ է, որը ռազմավարականորեն տեղակայված է մի քանի հիպերսեկուսային երթուղիների խաչմերուկում, բայց հեռու է գալակտիկայի և Գալակտիկական հանրապետության կենտրոնից : Թաթուին- ը տարբեր գանգստերային խմբերի ուղեծրային ցուցադրության վայր է: Մոլորակի մակերեսը լցված է անապատի ավազների տակ թաղված հին տիեզերանավներից բեկորներով: Համակարգը կազմող դեղին աստղերը կոչվում են Թաթու 1 և Թաթու 2: Մոլորակն ունի երեք արբանյակ:

Հնում Թաթուինը պատկանում էր Ռակատա անսահման կայսրությանը: Այնքան վաղուց էր, որ ոչ կենդանի, ոչ էլ էլեկտրոնային հիշողություն չգիտեր, թե երբ է տեղի ունեցել հարձակումը կայսրության վրա: Մոլորակը ժամանակին ծածկված էր հսկայական օվկիանոսներով և անթափանց ջունգլիներով, բայց Ռակատի ուղղությամբ ուղեծրային ռմբակոծությունների արդյունքում կենսոլորտը գրեթե ամբողջությամբ ավերվեց: Ըստ գիտնականների՝ այն ժամանակ, գլոբալ կլիմայական փոփոխություններից հետո, մոլորակի միակ խելացի տեսակը բաժանվեց երկու ենթատեսակների՝ նյարդայնացող, կատաղի ջավերի և Տուսկենի կատաղած քոչվորների, որոնք սովորաբար կոչվում էին ավազի մարդիկ։ Ավազի ժողովուրդը քոչվոր ռազմիկների ցեղերից են, որոնք մերժում են ցանկացած առևտրի փորձ (նույնիսկ հասարակ հաղորդակցության փորձ) և թշնամաբար են տրամադրվում բոլոր ուրիշ ցեղերի նկատմամբ: Իսկ ջավերը՝ ընդհակառակը։ Նրանց ավելի շատ հետաքրքրում է առևտուրը, քան կռիվը։ Նրանց լեզուն շատ դժվար է հասկանալ, իսկ մշակույթն այդպես էլ մնում է առեղծված։

Թաթուինը հայտնաբերվել է Հանրապետության կողմից 5000 տարի առաջ Յավին ճակատամարտում: Մ.թ.ա. 4200 թ.-ին, ուղեծրերի սկանավորումը հայտնաբերեց ստորերկրյա հանքաքարի պաշարներ, և տարբեր մասնավոր ընկերություններ սկսեցին մոլորակի արդյունահանումը: Գաղութարարները սկսեցին ժամանել մոլորակ ՝ այսպես կոչված առաջին ալիք: Ավանփոստ Անկորխեդ- ը առաջին բնակավայրն է, որը կառուցվել է Չեզերկա կորպորացիայի կողմից հանքաքարի արդյունահանման համար: Այնուամենայնիվ, շուտով լուրեր տարածվեցին, որ Թաթուինի հանքաքարը ոչ ստանդարտ է: Ընկերությունները հերքեցին դա, բայց հերքումների ուժը միայն ծանրություն էր տալիս լուրերին: Վերջում պարզվեց, որ հանքաքարը ունի հատուկ մագնիսական հատկություններ: Հանքերը լքվեցին, իսկ Թաթուինը մոռացվեց: Ըստ ամենայնի, այդ պատճառով մոլորակը պատշաճ կերպով չի գրանցվել Հին հանրապետության կողմից :

Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ Ռեվան ժամանել է Թաթուին և հայտնաբերել, որ «Չերկա» լեռնահանքային կորպորացիան պլանավորում է ոչնչացնել ավազի մարդկանց մոտակա ցեղերը ՝ հաճախակի գրոհների պատճառով:

Կայսրության վերելքից 1000 տարի առաջ Հին հանրապետությունը հայտարարեց, որ մոլորակը հարմար է գաղութացման համար,սակայն անցավ գրեթե 900 տարի մինչ կատարվեց վերաբաշխումը: Յավինի ճակատամարտից 100 տարի առաջ <<Թագավորական այրի>> գաղութացման նավը խորտակվեց, և մոլորակի վրա ստեղծվեցին Մոս Էյսլի և Բեսթին քաղաքները: Դրանից կարճ ժամանակ անց ՝ մ.թ.ա. 95-ին, երկրորդ ալիքի գաղութարարները հիմնեցին Ֆորտ Տուսկեն- ը, որը ավերվեց ավազի ժողովրդի կողմից մեկ տարի անց: Հենց այս իրադարձություններից հետո էլ ավազե մարդիկ սկսեցին անվանվել Տուսկեն ավազակներ։

Կորելլիական հանքարդյունաբերությունը (նախկինում Հին հանրապետության նման) սկսեց տեղական հանքաքարի արդյունահանում, բայց նույն պատճառներով հրաժարվեց իր մտադրություններից: Թաթու III ուղեծրային կայանի ոչնչացումից հետո մի շարք մարդատարներ նետվեցին ճակատագրի քմահաճույքին: Մնացածը իրենց կարիքների համար օգտագործում էին ջավերին, որոնք նրանց ծառայում էին որպես ամրոցներ և փող աշխատելու միջոց:

Ժամանակակից Թաթուին- ը ղեկավարվում է Հութսի կողմից : Դրանք հզոր ավազակախմբեր են և հանցավոր ղեկավարներ, որոնք անապատի աշխարհը վերածել են հանցավոր գործունեության կենտրոնի: Դրամախաղը, մաքսանենգությունը և ստրկությունը սովորական վայրեր են դաժան աշխարհում, որոնք հանցագործները բերում են ամբողջ մոլորակ:

Թաթուին- ի մակերեսը գրեթե անվերջ միապաղաղ ավազոտ ծով է, որը լողում է երկու դեղին արևի ուժգին էներգիայով: Դրանք երբեմն ընդհատվում են ժայռոտ ձորերով, որոնք ժամանակին փորագրված են եղել օվկիանոսների կողմից: Օրվա ընթացքում շատ շոգ է, իսկ գիշերները՝ ցուրտ, օդը՝ չոր, իսկ հողը՝ կեղտոտ։ Երբեմն կարող են նկատվել տարօրինակ մառախուղներ, որոնք հայտնվում են այն վայրերում, որտեղ ավազային գետերը թափվում են ժայռերի մեջ։ Քաղաքներից դուրս ոչ մի բան երկար չէր տևում։ Մարդիկ հազվադեպ էին շարժվում առանց զինված ուղեկցորդի, իսկ նրանք, որոնք միայնակ էին մտնում ավազների մեջ, երբեք չէին վերադառնում։

Ինչպես և «Ցերկան», թաթուինական հանքաքարերի մշակմամբ զբաղվել է Կորրելիանական հանքաարդյունաբերական կոորպորացիան, սակայն Թաթու III տիեզերական կայանի կործանումից հետո հրաժարվել է իր մտադրություններից նույն պատճառով, ինչ «Ցերկան»։

Վաղ գաղութացման ժամանակ առաջին բնակիչները (հանքագործներ և ներդրողներ), լքելով հանքերն ու սարքավորումները, սկսեցին հեռանալ մոլորակից։ Բայց ոչ բոլորն էին կարող իրենց թույլ տալ Թաթուինի վերադարձի տոմսը։ Եվ նրանք, ովքեր ստիպված էին մնալ, սկսեցին զբաղվել խոնավության արդյունահանման տնտեսությամբ՝ ստեղծելով ֆերմաներ (օդից խտացնում էին ջուր խոնավության կոլեկտորների օգնությամբ)։ Եվ արդյունքում ստացած խոնավությունը օգտագործում էին բերքը ոռոգելու համար։ Երբ Հութները հասան Թաթուին և նոր շունչ տարան մոլորակ՝ ապահովեցին իրենց աշխատատեղերը հանցավոր բիզնեսում և հիմք դրեցին առևտրին։

Թաթուինի կենդանական կյանքը, չնայած այդպիսի խիստ չոր եղանակին, ծայրաստիճան բազմազան է՝ աղեղներ, ռոնտո, մողեսներ, քարե տզրուկներ, օձեր, միջատներ և այլն։ Ինչպես նաև Թաթուինում կան վիշապներ։ Դրանցից շատերը որսում են, որպեսզի ստանան ստամոքսի անգին քարեր՝ հայտնի է որպես վիշապի մարգարիտ, բայց քչերն են մնում ողջ։

Մոլորակի վրա կա շատ բուսականություն, օրինակ ՝ խաբբայի մուրաբա, որը հիմնական սննդամթերքն է ջավերի և ավազի մարդկանց համար:

Ենթադրվում է, որ Թաթուինը անհետաքրքիր աշխարհ է պատահական ճանապարհորդի համար:Դա կփոխվի, եթե տիեզերական երկաթուղիները օգտակար լինեն, իսկ առայժմ դա անհյուրընկալ վայր է, որից պետք է խուսափել։

Էքստիպլանեթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տրանզիտային եղանակով հայտնաբերված 11 հայտնի էքսկլանտերներ կան, որոնց շուրջը պտտվում են մոտավոր երկուական աստղեր. Kepler-16 b [4], Kepler-34 b, Kepler-35 b, Kepler-38 b, Kepler-47 b, Kepler-47 c, Kepler-47 դ [5], Kepler-64 b, Kepler-413 b, KIC 9632895 [6] : NN Serpents համակարգում հայտնաբերվել են երկու բազմակի պտտվող էքստիպլետներ, որոնք հայտնաբերվել են կենտրոնական երկու աստղերի տրանզիտների ժամանակացույցի մեթոդի միջոցով [7] :

Ազդեցությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի պատիվ գեղարվեստական Թութուին մոլորակի, 2017-ին հայտնաբերված հիմնական գոտու աստերոիդը կոչվել է 2007-ին (278141) Tatooine [8] : (278141) Tatooine- ն

Գրառումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Tataouine, town in Tunisia that inspired Star Wars, becomes Isis waypoint — reports. Гардиан, 25 марта 2015 года.(անգլ.)
  2. «Родина Энакина Скайуокера помогла определить скорость движения барханов». Lenta.ru (ռուսերեն). 2013-07-22. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-27-ին. Վերցված է 2013-07-22-ին.
  3. Simon Redfern (2013-07-19). «Star Wars home of Anakin Skywalker threatened by dune» (անգլերեն). BBC News. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-27-ին. Վերցված է 2013-07-22-ին.
  4. Обнаружена планета, вращающаяся вокруг двойной звезды, Би-би-си
  5. Впервые обнаружена система из двух планет, вращающихся вокруг двух звёзд
  6. KIC 9632895 THE 10TH KEPLER TRANSITING CIRCUMBINARY PLANET
  7. Two planets orbiting the recently formed post-common envelope binary NN Serpentis, A&A
  8. «(278141) Tatooine». IAU Minor Planet Center (անգլերեն). Վերցված է 2019-12-10-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Աստղային պատերազմներ». «Մատնանշված սցենարները», softcover, 1997: George Lucas, Leigh Brackett, Lawrence Kasdan, Laurent Bouzereau, ISBN 0-345-40981-7
  • Աստղային պատերազմներ. Հեքիաթներ Mos Eisley Cantina- ից, 1-ին թուղթ տպագրությունը, 1995 թ. Kevin J. Anderson (անթոլոգիայի խմբագիր): ISBN 0-553-56468-4
  • Աստղային պատերազմներ. Հեքիաթներ abաբբայի պալատից, 1-ին հրատարակություն, 1995: Kevin J. Anderson (խմբագիր), ISBN 0-553-56815-9
  • «Աստղային պատերազմներ», «Darksaber», 1 հատ հատ տպագրություն, 1995: Kevin J. Anderson, ISBN 0-553-57611-9
  • «Երկիր մոլորակների և լուսնի» էական ուղեցույցը («Աստղային պատերազմներ»), 1-ին հրատարակություն ՝ Դենիել Ուոլասի, Սքոթ Կոլինսի: 1998 թ. ISBN 0-345-42068-3

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]