Մասնակից:Syune Kyureghyan/Ավազարկղ3
| ||||
| ||||
Ռուանդա-Ուրունդի, Բելգիայի թագավորության իշխանության տակ եղած մանդատային տարածք Ազգերի լիգայում 1922 թվականի հուլիսի 22-ից։ 1946 թվականի դեկտեմբերի 13-ից տարածքը կրկին Բելգիայի իշխանության տակ եղել է ՄԱԿ-ի խնամարկյալ տարածք։ 1962 թվականի հուլիսի 1-ին Ռուանդա-Ուրունդի տարածքում ձևավորվել են Ռուանդա և Բուրունդի (Ուրունդին սվահիլի լեզվով Բուրունդիի անվանում է) անկախ պետությունները։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արևելյան Աֆրիկայի գերմանական գաղութացման գործընթացում Ռուանդիայի Թագավորությունը (ճանաչելով գերմանացիների իշխանությունը) 1898 թվականին դարձավ Գերմանիայի Արևելյան Աֆրիկայի մի մասը, 1903 թվականին (ճանաչելով գերմանական կառավարչի իշխանությունը) դառնում է Բուրունդի թագավորության մի մասը: 1916թվականին առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Ռուանդայի և Բուրունդիի տարածքները նվաճեցին Բելգիայի Կոնգո զորքերը:
Վերսալյան պայմանագրի համաձայն, այդ հողերը Ռուանդա-Ուրունդի հողերն հանձնվել են Բելգիաին, որը իր հերթին 1922 թվականի Հուլիսի 22-ին Ազգերի լիգային մանդատ էր հանձնել: Մանդատի պայմանների համաձայն, Բելգիան պետք է զարգացներ իր տարածքը և պատրաստ լիներ անկախության: Տարածքի բնակիչները իրավունք ստացան Ազգերի լիգա դիմել «տեղական իշխանությունների չարաշահումների»պատճառով:Սակայն նրանց բողոքները փոխանցվեցին Ռուանդա-Ուրունդի-ում մանդատի կառավարությանը`« տեղում ուսումնասիրելու և միջոցներ ձեռնարկելու համար »: 1920 թվականին Բելգիայի Կոնգոյի գաղութի կառավարությունը Ռուանդա-Ուրունդիդ բժշկական դպրոցներ է հիմնում,և սկսում է կառուցել հիվանդանոցներ: 1958 թվականին Ռուանդա-Ուրունդի-ում գործում էր 8209 դպրոց, այդ թվում `5288 նախակրթարան դպրոցներ և 2,906 տարրական դպրոցներ, որոնք գաղութի բյուջեյի հաշվին էին պահպանվում:
Այնուամենայնիվ, ինչպես արևմտյան գաղութային երկրներից շատերը, Բելգիան շանտաժով շահագործում է Ռուանդա-Ուրունդիային: Հասարակությանը իշխող դասը բաղկացած էր Tutsi խմբի ներկայացուցիչներից, (իշխանները) որոնք երկար տարիներ ղեկավարում էին Հուտուսի գերիշխող խմբերը, բացի այդ, եղել են «տիեզերական պանդուխտներ» (որսորդներ և հավաքողներ), ովքեր գտնվում էին «սոցիալական սանդուղքի» ներքևում: Հասարակության այս շերտավորման և խմբերի միջև հաճախակի ունեցվածքի հակասություններից հիմնվելով, Բելգիական կառավարիչները կարողանում էին ուղղել Հուվուսի զայրույթը և դժգոհությունը ոչ թե գաղութային վարչակարգի դեմ, այլ իշխող Թութսի խմբերի դեմ:
Ազգերի լիգայի փլուզումից հետո Ռուանդա-Ուրունդան դարձավ ՄԱԿ-ի վստահելի տարածք և 1946 թվականի դեկտեմբերի 13-ին տեղափոխվեց Բելգիայի վարչակազմ, անկախության համար տարածք նախապատրաստելու պայմանով:
Արևմտյան եվրոպական այլ պետությունների պես, որոնք իրենց նախկին գաղութները վերահսկում էին, Բելգիան, առավել ևս տեղական իշխանությունը, պատրաստ չէին անկախության համար ազգային ազատագրական շարժումների ստեղծմանը և զարգացմանը 1950-ական թվականներին:
1960 թվականի հունիսի 30-ին Բելգիայի Կոնգոն (այժմ Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն) անկախացավ: 1962թվականին հունիսի 27-ին ՄԱԿ-ի հատուկ նստաշրջանը որոշեց 1962 թվականի հուլիսի 1-ին Ռուանդա-Ուրունդի-ի նկատմամբ Բելգիայի զորակոչը լուծարել, որի տարածքում նույն օրը երկու անկախ պետություններ էին ձևավորվել `Ռուանդայի Հանրապետությունը և Բուրունդի թագավորությունը:
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
https://inafran.ru/sites/default/files/page_file/shlenskaya_ruanda.pdf
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
•Jean-Pierre Chrétien. The Great Lakes of Africa: Two Thousand Years of History. trans Scott Straus