Մասնակից:RimaKarapetyan/Ավազարկղ1

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ջոն (անգլ.՝ John, ), Անգլիայի թագավոր 1199 թվականից մինչև իր մահը՝ 1216 թվականը։ Նա կորցրել է Նորմանդիայի դքսությունը և իր մյուս ֆրանսիական հողերի մեծ մասը Ֆրանսիայի թագավոր Ֆիլիպ II-ի պատճառով, որի հետևանքով փլուզվել է Անժևինյան կայսրությունը և դա նպաստել է ֆրանսիական Կապետյան դինաստիայի իշխանության հետագա աճին 13-րդ դարում: Ջոնի թագավորության վերջում բարոնական ապստամբությունը հանգեցրել է Ազատությունների մեծ խարտիայի կնքմանը, փաստաթուղթ, որը համարվում էր Միացյալ Թագավորության սահմանադրության էվոլյուցիայի վաղ քայլ:

Ջոնը Անգլիայի թագավոր Հենրի II-ի և Ակվիտանիայի դքսուհի Էլեանորայի կրտսեր որդին էր։Նա ստացել է Ջոն Լաքլենդ մականունը (նորմանդական ֆրանսերենում՝ Jean sans Terre), քանի որ չէր ակնկալվում, որ նա զգալի հողեր կժառանգեր[1]։ Նա դարձավ Հենրիի սիրելի զավակը 1173–1174 թվականներին թագավորի դեմ նրա եղբայրների՝ Հենրի երիտասարդ թագավորի, Ռիչարդի և Ջեֆրիի անհաջող ապստամբությունից հետո։ Ջոնը նշանակվեց Իռլանդիայի լորդ 1177 թվականին և ստացավ հողեր Անգլիայում և մայրցամաքում։ Նա անհաջող փորձ արեց ապստամբել իր եղբոր՝ Ռիչարդ թագավորի թագավորական ադմինիստրատորների դեմ, մինչ Ռիչարդը մասնակցում էր Խաչակրաց Երրորդ արշավանքին, բայց նա թագավոր հռչակվեց այն բանից հետո, երբ Ռիչարդը մահացավ 1199 թվականին։ Նա 1200թ. Լե Գուլեի հաշտության պայմանագրով համաձայնության եկավ ֆրանսիայի թագավոր Ֆիլիպ II-ի հետ ճանաչելու իր տիրապետությունը Անժևինների հողերի վրա։

Երբ 1202 թվականին կրկին պատերազմ սկսվեց Ֆրանսիայի հետ, Ջոնը հասավ վաղ հաղթանակների, սակայն ռազմական ռեսուրսների պակասը և նրա վերաբերմունքը Նորմանի, Բրետոնի և Անժուի ազնվականների նկատմամբ հանգեցրին նրա կայսրության փլուզմանը հյուսիսային Ֆրանսիայում 1204 թվականին։ Նա անցկացրեց հաջորդ տասնամյակի մեծ մասը՝ փորձելով վերականգնել այդ հողերը՝ հավաքելով հսկայական եկամուտներ, բարեփոխելով իր զինված ուժերը և վերականգնելով մայրցամաքային դաշինքները: Նրա դատաիրավական բարեփոխումները երկարատև ազդեցություն ունեցան անգլիական ընդհանուր իրավունքի համակարգի վրա, ինչպես նաև ապահովեցին լրացուցիչ եկամուտ:Հռոմի Իննոկենտիոս III-ի հետ վեճը հանգեցրեց Ջոնի արտաքսմանը 1209 թվականին, վեճը նա վերջնականապես հարթեց 1213 թվականին։1214 թվականին Ֆիլիպին հաղթելու Ջոնի փորձը ձախողվեց Բուվինի ճակատամարտում Ջոնի դաշնակիցների նկատմամբ ֆրանսիական հաղթանակի պատճառով։Երբ նա վերադարձավ Անգլիա, Ջոնը բախվեց իր բարոններից շատերի ապստամբությանը, որոնք դժգոհ էին նրա ֆինանսական քաղաքականությունից և Անգլիայի ամենահզոր ազնվականներից շատերի հանդեպ նրա վերաբերմունքից: Ազատությունների մեծ խարտիան կազմվեց որպես խաղաղության պայմանագիր Ջոնի և բարոնների միջև և համաձայնեցվեց 1215 թվականին։Այնուամենայնիվ, կողմերից ոչ մեկը չկատարեց իր պայմանները, և կարճ ժամանակ անց սկսվեց քաղաքացիական պատերազմը, բարոններին օգնեց Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս VIII-ը:Շուտով այն մտավ փակուղի։Ջոնը մահացավ 1216 թվականի արևելյան Անգլիայում արշավի ժամանակ վարակվելով դիզենտերիայով։Նրա որդու՝ Հենրի III-ի կողմնակիցները հաջորդ տարի հաղթանակ տարան Լուի թագավորի և ապստամբ բարոնների նկատմամբ։

Ժամանակակից մատենագիրները հիմնականում քննադատում էին Ջոնին որպես թագավոր, և նրա գահակալումը 16-րդ դարից սկսած զգալի բանավեճերի և պատմաբանների պարբերական վերանայման առարկա է դարձել։ Պատմաբան Ջիմ Բրեդբերին ամփոփել է ներկայիս պատմական կարծիքը Ջոնի դրական հատկությունների մասին՝ նկատելով, որ Ջոնն այսօր սովորաբար համարվում է «աշխատասեր ադմինիստրատոր, կարող մարդ, կարող գեներալ»[2]։ Այնուամենայնիվ, ժամանակակից պատմաբանները համաձայն են, որ նա նաև բազմաթիվ թերություններ ուներ որպես թագավոր, ներառյալ այն, ինչ պատմաբան Ռալֆ Թերները նկարագրում է որպես «անճաշակ, նույնիսկ վտանգավոր անհատականության գծեր», ինչպիսիք են մանրամտությունը, չարամտությունը և դաժանությունը[3]: Այս բացասական հատկությունները լայնածավալ նյութ էին ապահովում վիկտորիանական դարաշրջանի գեղարվեստական գրողների համար, և Ջոնը շարունակում է մնալ արևմտյան ժողովրդական մշակույթի մեջ կրկնվող կերպար՝ հիմնականում որպես Ռոբին Հուդի բանահյուսության չարագործ:

Վաղ կյանք (1166–1189)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկությունը և Անժևինի ժառանգությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջոնը ծնվել է 1166 թվականի դեկտեմբերի 24-ին[4]։ Նրա հայրը՝ Անգլիայի թագավոր Հենրի II-ը, ժառանգել էր զգալի տարածքներ Ատլանտյան ծովի երկայնքով՝ Անժու, Նորմանդիա և Անգլիա, և ընդլայնեց իր կայսրությունը՝ նվաճելով Բրետտանին[5]: Ջոնի մայրը Էլեոնորան էր՝ Ակվիտանիայի հզոր դքսուհին, ով հավակնում էր հարավային Ֆրանսիայի Թուլուզին և Օվերնին և Ֆրանսիայի թագավոր Լուի VII-ի նախկին կինն էր[5]։ Հենրիի և Էլեանորայի տարածքները ձևավորեցին Անժևինների կայսրությունը, որը առաջացել էր Հենրիի հայրական տիտղոսից՝ որպես Անժուի կոմս և, ավելի կոնկրետ, նրա նստավայրից Անժերում։ Կայսրությունը, սակայն, իր էությամբ փխրուն էր․ Թեև բոլոր երկրները հպատակ էին Հենրիին, տարբեր մասերից յուրաքանչյուրն ուներ իրենց պատմությունը, ավանդույթները և կառավարման կառույցները[6]: Երբ մեկը Անժուի և Ակվիտանիայի միջով շարժվում էր դեպի հարավ, Հենրիի իշխանության չափը գավառներում զգալիորեն նվազում էր՝ հազիվ թե բոլորովին նմանվելով կայսրության ժամանակակից հայեցակարգին:Որոշ ավանդական կապեր կայսրության մասերի միջև, ինչպիսիք են Նորմանդիան և Անգլիան, ժամանակի ընթացքում դանդաղորեն լուծարվում էին[7]։Հենրիի վերջնական մահից հետո կայսրության ապագան ապահով չէր. թեև առաջնահերթության սովորույթը, որի համաձայն ավագ որդին ժառանգում էր իր հոր հողերը, կամաց-կամաց ավելի լայն տարածում էր ստանում Եվրոպայում, այն ավելի քիչ տարածված էր Անգլիայի նորմանդական թագավորների շրջանում[8]։ Շատերը հավատում էին, որ Հենրին կբաժանի կայսրությունը՝ յուրաքանչյուր որդուն տալով զգալի բաժին և հուսալով, որ իր երեխաները կշարունակեն միասին գործելլ որպես դաշնակիցներ նրա մահից հետո[9]։ Ամբողջացնելով իրավիճակը, Անժևինի կայսրության մեծ մասը Հենրին տիրապետում էր միայն որպես Ֆրանսիայի թագավորի վասալ, որը պատկանում էր Կապետների տան հակառակորդ գծին:Հենրին հաճախ դաշնակցում էր Սրբազան Հռոմեական կայսրի հետ Ֆրանսիայի դեմ՝ ֆեոդալական հարաբերությունները դարձնելով ավելի դժվար[10]։

Իր ծնվելուց կարճ ժամանակ անց, Ջոնն Էլեանորայի կողմից հանձնվեց դայակի խնամքին,ինչն ավանդական սովորույթ էր միջնադարյան ազնվական ընտանիքների համար[11] ։Այնուհետև Էլեանորան մեկնեց Պուատիե՝ Ակվիտանիայի մայրաքաղաք, և ուղարկեց Ջոնին և նրա քրոջը՝ Ջոանին հյուսիս՝ Ֆոնտևրո աբբայություն[12]։ Հնարավոր է՝ դա արվել է նրա կրտսեր որդուն, առանց ակնհայտ ժառանգության, դեպի ապագա եկեղեցական կարիերա առաջնորդելու նպատակով[11]։ Էլեանորան անցկացրեց հաջորդ մի քանի տարիները՝ դավադրություն կազմակերպելով Հենրիի դեմ, այսպիսով ծնողներից ոչ մեկը դեր չի խաղացել Ջոնի շատ վաղ կյանքում[11]։ Հավանաբար, Ջոնին, ինչպես իր եղբայրներին, նշանակել էին մագիստրոս, երբ նա գտնվում էր Ֆոնտևրոյում, ուսուցիչ, ով պատասխանատու էր իր վաղ կրթության համար և ղեկավարում էր իր անմիջական տան ծառաներին։Ավելի ուշ Ջոնին դասավանդում էր Ռանուլֆ դե Գլանվիլը՝ անգլիացի առաջատար խնամակալ։[13] Ջոնը որոշ ժամանակ ապրեց իր ավագ եղբոր՝ Հենրի Երիտասարդ թագավորի ընտանիքում, որտեղ էլ, հավանաբար, ստացել էր որսի և ռազմական հմտությունների ուսուցում[12]։

Ջոնը մեծացավ մոտ 1,65 մ հասակով, համեմատաբար ցածրահասակ, «հզոր, տակառի կրծքավանդակով» և մուգ կարմիր մազերով։Նա ժամանակակիցներից նման էր Պուատուի բնակչի[14]։ Ջոնը հաճույքով կարդում էր և, այդ ժամանակաշրջանի համար անսովոր կերպով, ստեղծեց գրքերի շրջիկ գրադարան[15]։ Նա սիրում էր ազարտային խաղեր, մասնավորապես՝ նարդի, և եռանդուն որսորդ էր, նույնիսկ միջնադարյան չափանիշներով[16]։ Նա սիրում էր երաժշտություն, բայց ոչ երգեր[17]։ Ջոնը կարող էր դառնալ «գոհարների գիտակ», ստեղծելով մեծ հավաքածու բայց հայտնի դարձավ իր ճոխ հագուստով, ինչպես նաև, ըստ ֆրանսիացի մատենագիրների, վատ գինու հանդեպ իր սիրով[18]։ Երբ Ջոնը մեծացավ, նա հայտնի դարձավ երբեմն «հանճարեղ, սրամիտ, առատաձեռն և հյուրընկալ» լինելու համար; այլ պահերին նա կարող էր խանդոտ լինել, չափազանց զգայուն և հակված լինել կատաղության նոպաների՝ «կծելով և կրծելով իր մատները» զայրույթից[19][nb 1]։

Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

An illuminated manuscript, showing Henry and Aquitaine sat on thrones, accompanied by two staff. Two elaborate birds form a canopy over the pair of rulers.
John's parents, Henry II and Eleanor, holding court

Ջոնի վաղ տարիներին Հենրին փորձեց լուծել իր իրավահաջորդության հարցը։Հենրի երիտասարդ թագավորը թագադրվել էր Անգլիայի թագավոր 1170 թվականին, սակայն նրան հոր կողմից ոչ մի պաշտոնական լիազորություն չէր տրվել։Նրան խոստացել էին նաև Նորմանդիան և Անժուն որպես իր ապագա ժառանգության մաս։ Նրա եղբայր Ռիչարդը պետք է նշանակվեր Պուատուի կոմս՝ Աքվիտանիայի վերահսկողությամբ, մինչդեռ նրա եղբայր Ջեֆրին պետք է դառնար Բրետանի դուքսը[20]։ Այդ ժամանակ անհավանական էր թվում, որ Ջոնը երբևէ զգալի հողեր կժառանգեր, և հայրը կատակով նրան «Անհող» մականունը տվեց[21]։

Հենրի II-ը ցանկանում էր ապահովել Ակվիտանիայի հարավային սահմանները և որոշեց իր կրտսեր որդուն նշանել Ալաիսի հետ՝ Համբերտ III Սավոյացու դստեր և ժառանգորդուհու հետ[22]։ Որպես այս պայմանագրի մաս, Ջոնին խոստացան ապագա ժառանգություն Սավոյին, Պիեմոնտին, Մորինին և կոմս Համբերտի մյուս ունեցվածքները[22]։ Պոտենցիալ ամուսնության դաշինքում իր մասնակցության համար Հենրի II-ը Ջոնի անունով փոխանցեց Չինոն, Լուդուն և Միրեբո ամրոցները։Քանի որ Ջոնն ընդամենը հինգ տարեկան էր, նրա հայրը կշարունակեր վերահսկել դրանք գործնական նպատակներով:[22]Սա չտպավորեց Հենրի ավագին; չնայած նրան դեռևս պետք է տրվեր իր նոր թագավորության որևէ ամրոցի հսկողություն, դրանք փաստորեն նրա ապագա սեփականությունն էին և հանձնվել էին առանց խորհրդակցության[22]։ Ալեյսը ճանապարհորդեց Ալպերով և միացավ Հենրի II-ի արքունիքին, բայց նա մահացավ նախքան Ջոնի հետ ամուսնանալը, ինչը արքայազնին ևս մեկ անգամ թողեց առանց ժառանգության[22]։

1173 թվականին Ջոնի ավագ եղբայրները, Էլեանորայի աջակցությամբ, ապստամբեցին Հենրիի դեմ՝ 1173-1174 թվականների կարճատև ապստամբության ժամանակ։Նյարդայնանալով իր ստորադաս դիրքից և ավելի ու ավելի անհանգստանալով, որ Ջոնին կարող են լրացուցիչ հողեր և ամրոցներ տրամադրել իր հաշվին[20] Հենրի Երիտասարդ թագավորը մեկնեց Փարիզ և դաշնակցեց Լյուդովիկոս VII-ի հետ[23]։ Էլեանորան, զայրացած իր ամուսնու մշտական միջամտությունից Ակվիտանիայում, խրախուսեց Ռիչարդին և Ջեֆրիին միանալ իրենց եղբորը՝ Հենրիին Փարիզում[23]։ Հենրի II-ը հաղթեց իր որդիների կոալիցիային, և առատաձեռն գտնվեց նրանց հանդեպ Մոնլուիում խաղաղ կարգավորման համաձայնություն տալով[22]։ Հենրի Երիտասարդ թագավորին թույլ տրվեց լայնորեն ճանապարհորդել Եվրոպայում իր ասպետների ընտանիքի հետ, Ռիչարդին վերադարձրեցին Ակվիտանիան, իսկ Ջեֆրիին թույլ տվեցին վերադառնալ Բրետանի[24], միայն Էլեանորան բանտարկվեց ապստամբության մեջ իր դերի համար:

Ջոնն անցկացրել էր հակամարտությունը՝ ճանապարհորդելով իր հոր կողքին, և նրան տրվել էր լայնածավալ ունեցվածք Անժևինի կայսրությունում՝ որպես Մոնլուի բնակավայրի մաս։Այդ ժամանակվանից դիտորդների մեծամասնությունը Ջոնին համարում էր Հենրի II-ի սիրելի զավակը, թեև նա ամենահեռավորն էր թագավորական ժառանգության առումով[22]։ Հենրի II-ը սկսեց ավելի շատ հողեր գտնել Ջոնի համար, հիմնականում տարբեր ազնվականների հաշվին: 1175 թվականին նա յուրացրել է հանգուցյալ Կոռնուոլի կոմսի կալվածքները և դրանք տվել Ջոնին[22]։ Հաջորդ տարի Հենրին ժառանգությունից զրկեց Իզաբելլա Գլոսթերցի քույրերին, հակառակ օրինական սովորույթին, և Ջոնին նշանեց այժմ չափազանց հարուստ Իզաբելլայի հետ[25]։ 1177 թվականին Օքսֆորդի խորհրդում Հենրին պաշտոնանկ արեց Ուիլյամ Ֆից Ալդելմին որպես Իռլանդիայի տիրակալ և նրան փոխարինեց տասնամյա Ջոնով[25]։

An illuminated diagram showing Henry II and the heads of his children; coloured lines connect the two to show the lineal descent
13th-century depiction of Henry II and his legitimate children, left to right: William, Henry, Richard, Matilda, Geoffrey, Eleanor, Joan and John

Հենրի ավագ թագավորը 1183 թվականին կարճ պատերազմ է մղել իր եղբոր՝ Ռիչարդի հետ՝ Անգլիայի, Նորմանդիայի և Ակվիտանիայի կարգավիճակի համար[25]։ Հենրի II-ը աջակցեց Ռիչարդին, իսկ Հենրի ավագ թագավորը մահացավ դիզենտերիայից քարոզարշավի ավարտին[25]։ Երբ իր հիմնական ժառանգը մահացավ, Հենրին վերադասավորեց ժառանգության պլանները։ Ռիչարդը պետք է նշանակվեր Անգլիայի թագավոր, թեև առանց որևէ փաստացի իշխանության մինչև իր հոր մահը, Ջեֆրին կպահպաներ Բրետանին իսկ Ջոնն այժմ Ռիչարդի փոխարեն կդառնար Ակվիտանիայի դուքս[25]։ Ռիչարդը հրաժարվեց հանձնել Ակվիտանիան[25]։ Հենրի II-ը բարկացավ և հրամայեց Ջոնին՝ Ջեֆրիի օգնությամբ, արշավել դեպի հարավ և ուժով հետ վերցնել դքսությունը[25]։ Նրանք հարձակվեցին Պուատիե մայրաքաղաքի վրա, իսկ Ռիչարդը պատասխանեց՝ հարձակվելով Բրետանի վրա[25]։ Պատերազմն ավարտվեց փակուղիով և լարված ընտանեկան հաշտեցմամբ Անգլիայում 1184 թվականի վերջին[25]։

1185 թվականին Ջոնը կատարեց իր առաջին այցը Իռլանդիա՝ 300 ասպետների և ադմինիստրատորների թիմի ուղեկցությամբ[26]։ Հենրին փորձել էր Ջոնին պաշտոնապես հռչակել Իռլանդիայի թագավոր, սակայն Պապ Լյուսիոս III-ը չհամաձայնեց[26]։ Ջոնի կառավարման առաջին շրջանը Իռլանդիայում հաջողություն չունեցավ։Իռլանդիան միայն վերջերս էր նվաճվել անգլո-նորմանդական ուժերի կողմից, և լարվածությունը դեռևս տիրում էր Հենրի II-ի, նոր վերաբնակիչների և գոյություն ունեցող բնակիչների միջև[27]։Ջոնը վիրավորեց տեղական Իռլանդիայի կառավարիչներին՝ ծաղրելով նրանց աննորաձև երկար մորուքները, չկարողացավ դաշնակիցներ ձեռք բերել անգլո-նորմանդական վերաբնակիչների միջև, սկսեց ռազմական դիրքերը կորցնել իռլանդացիների դեմ և վերջապես վերադարձավ Անգլիա տարվա վերջին՝ մեղադրելով փոխարքային՝ Հյուին[27]։

Խնդիրները Ջոնի ընտանիքում շարունակում էին աճել: Նրա ավագ եղբայր Ջեֆրին մահացել է 1186 թվականին տեղի ունեցած մրցաշարի ժամանակ՝ թողնելով հետմահու որդուն՝ Արթուրին, և ավագ դստերը՝ Էլեանորային[28]։ Ջեֆրիի մահը Ջոնին մի փոքր ավելի մոտեցրեց Անգլիայի գահին[28]։ Անորոշությունը, թե ինչ կլինի Հենրիի մահից հետո, շարունակում էր աճել։ Ռիչարդը ցանկանում էր միանալ նոր խաչակրաց արշավանքին և մտահոգված էր, որ մինչ նա բացակայում էր, Հենրին կնշանակի Ջոնին իր պաշտոնական հետնորդ[29]։

Ռիչարդը սկսեց քննարկումները 1187 թվականին Փարիզում Ֆիլիպ II-ի հետ հնարավոր դաշինքի մասին, իսկ հաջորդ տարի Ռիչարդը հարգանքի տուրք մատուցեց Ֆիլիպին՝ Հենրիի դեմ պատերազմին աջակցելու դիմաց[30]։ Ռիչարդն ու Ֆիլիպը համատեղ արշավեցին Հենրիի դեմ, և 1189 թվականի ամռանը թագավորը հաշտություն կնքեց՝ խոստանալով Ռիչարդին ժառանգություն[31]։Ջոնը սկզբում հավատարիմ մնաց իր հորը, բայց փոխեց կողմը, երբ թվաց, որ Ռիչարդը կհաղթի[31]։ Կարճ ժամանակ անց Հենրին մահացավ[31]։

Ռիչարդի գահակալությունը (1189–1199)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

A picture showing King Richard sat beside King Philip II, the latter is receiving a key from two Arabs; a castle, presumably Acre, can be seen in the top right of the picture.
Richard I (left) and Philip II Augustus at Acre during the Third Crusade

Երբ Ռիչարդը դարձավ թագավոր 1189 թվականի սեպտեմբերին, նա արդեն հայտարարել էր խաչակրաց երրորդ արշավանքին միանալու իր մտադրության մասին[31]։ Նա ձեռնամուխ եղավ այս արշավախմբի համար պահանջվող հսկայական գումարների հավաքագրմանը հողերի, տիտղոսների և նշանակումների միջոցով, և փորձեց ապահովել այն, որ իր կայսրությունից հեռու գտնվելիս ապստամբություն չբարձրանա[32]։ Ջոնը դարձավ Մորթենի կոմս, ամուսնացավ հարուստ Իզաբելլա Գլոսթերի հետ և նրան արժեքավոր հողեր տվեցին Լանկաստերում և Կորնուոլում, Դերբիում, Դևոնում, Դորսեթում, Նոթինգհեմում և Սոմերսեթում, բոլորը՝ նպատակ ունենալով գնել իր հավատարմությունը Ռիչարդի մինչ թագավորը խաչակրաց արշավանքի մեջ էր[33]: Ռիչարդը պահպանեց թագավորական հսկողությունը այս կոմսությունների առանցքային ամրոցների վրա՝ դրանով իսկ թույլ չտալով Ջոնին չափազանց մեծ ռազմական և քաղաքական ուժ կուտակել: Թագավորը իր ժառանգորդ անվանեց իր չորսամյա եղբորորդուն՝ Արթուրին[34]։ Դրա դիմաց Ջոնը խոստացավ չայցելել Անգլիա հաջորդ երեք տարիների ընթացքում՝ այդպիսով Ռիչարդին տեսականորեն բավարար ժամանակ տալով հաջող խաչակրաց արշավանք անցկացնելու և Լևանտից վերադառնալու համար՝ չվախենալով, որ Ջոնը կտիրանա իշխանությունը[35]։ Ռիչարդը թողեց քաղաքական իշխանությունը Անգլիայում՝ արդարադատության պաշտոնը, միասնաբար եպիսկոպոս Հյու դե Պուիզետի և Ուիլյամ դե Մանդեվիլի՝ Էսեքսի 3-րդ կոմսի ձեռքում, և իր կանցլեր դարձրեց Ուիլյամ Լոնգշամպին՝ Էլիի եպիսկոպոսին։[36] Մանդևիլն անմիջապես մահացավ, և Լոնգշամպը Պուիսետի հետ ստանձնեց համատեղ դատավորի պաշտոնը, ինչը կապահովեր ոչ այնքան բավարար գործընկերություն[35]։Էլեանորան՝ թագուհի մայրը, համոզեց Ռիչարդին թույլատրել Ջոնին Անգլիա մտնել իր բացակայության դեպքում[35]։

Անգլիայում քաղաքական իրավիճակը արագորեն սկսեց վատթարանալ։Լոնգշամպը հրաժարվեց աշխատել Պուիզետի հետ և դարձավ ոչ ժողովրդական անգլիական ազնվականության և հոգևորականների կողմից[37]։ Ջոնն օգտվեց այս իրավիճակից՝ իրեն ներկայացնելով որպես այլընտրանքային կառավարիչ իր սեփական արքայական արքունիքով, լրացնելով իր դատավորի, կանցլերի և թագավորական այլ պաշտոնները, և ուրախ էր, որ իրեն ներկայացնում էին որպես այլընտրանքային ռեգենտ, և, հնարավոր է, հաջորդ թագավոր[38]:Ջոնի և Լոնգշեմի միջև զինված հակամարտություն սկսվեց, և 1191 թվականի հոկտեմբերին Լոնգշեմը մեկուսացվեց Լոնդոնի աշտարակում, որտեղ Ջոնը վերահսկում էր Լոնդոն քաղաքը՝ շնորհիվ այն խոստումների, որ Ջոնը տվել էր քաղաքացիներին՝ Ռիչարդի ենթադրյալ ժառանգորդ ճանաչվելու դիմաց[39]։ Այս պահից Ռուանի արքեպիսկոպոս Ուոլթեր Կոուտանսը վերադարձավ Անգլիա՝ ուղարկված Ռիչարդի կողմից, կարգը վերականգնելու համար[40]։ Ջոնի դիրքը խաթարվեց Ուոլթերի հարաբերական հանրաճանաչությունից և այն լուրերից, որ Ռիչարդն ամուսնացել է Կիպրոսում գտնվելու ժամանակ, ինչը մեծացրեց հավանականությունը, որ Ռիչարդն օրինական երեխաներ և ժառանգներ կունենա[41]:

An illuminated picture of King John riding a white horse and accompanied by four hounds. The king is chasing a stag, and several rabbits can be seen at the bottom of the picture.
John on a stag hunt

Քաղաքական թոհուբոհը շարունակվեց։ Ջոնը սկսեց դաշինք փնտրել Ֆրանսիայի թագավոր Ֆիլիպ II-ի հետ, որը վերադարձել էր 1191 թվականի վերջին խաչակրաց արշավանքից: Ջոնը հույս ուներ ձեռք բերել Նորմանդիան, Անժուն և Ռիչարդի կողմից տիրող Ֆրանսիայի մյուս հողերը՝ Ֆիլիպի հետ դաշնակցելու դիմաց[41]։ Ջոնի մայրն այդ ընթացքում համոզում էր նրան դաշինք չկազմել[41]։ Լոնգշամպը, ով հեռացել էր Անգլիայից Ուոլթերի միջամտությունից հետո, այժմ վերադարձել էր և պնդում էր, որ սխալմամբ է հեռացել դատավորի պաշտոնից[42]։ Ջոնը միջամտեց՝ ճնշելով Լոնգշամպի պահանջները թագավորական վարչակազմի կողմից աջակցության խոստումների դիմաց, ներառելով գահաժառանգի իր դիրքի վերահաստատումը[42]։Երբ Ռիչարդը դեռ չէր վերադարձել խաչակրաց արշավանքից, Ջոնը սկսեց պնդել, որ իր եղբայրը մահացել է կամ այլ կերպ ընդմիշտ կորել[42]։ Ռիչարդը, փաստորեն, գերի էր ընկել 1192 թվականի Սուրբ Ծնունդից առաջ, երբ Անգլիա էր գնում Ավստրիայի դուքս Լեոպոլդ V-ի հետ և հանձնվեց կայսր Հենրիխ VI-ին, որը նրան պահեց փրկագին ստանալու նպատակով[42]։ Ջոնն, օգտվելով առույթից, գնաց Փարիզ, որտեղ դաշինք կնքեց Ֆիլիպի հետ։ Նա համաձայնվեց թողնել իր կնոջը՝ Իզաբելլա Գլոսթերին, և ամուսնանալ Ֆիլիպի քրոջ՝ Ալիսի հետ՝ Ֆիլիպի աջակցության դիմաց[43]։ Անգլիայում կռիվներ սկսվեցին Ռիչարդին հավատարիմ ուժերի և Ջոնի կողմից հավաքված ուժերի միջև[43]։ Ջոնի ռազմական դիրքը թույլ էր, և նա համաձայնվեց զինադադարի։ 1194 թվականի սկզբին թագավորը վերջապես վերադարձավ Անգլիա, և Ջոնի մնացած ուժերը հանձնվեցին[44]։ Ջոնը նահանջեց Նորմանդիա, որտեղ Ռիչարդը վերջապես գտավ նրան նույն տարվա վերջին[44]։ Richard declared that John—despite being 27 years old—was merely "a child who has had evil counsellors" and forgave him, but removed his lands with the exception of Ireland.[45]

  1. ↑ Norgate (1902), pp. 1–2.
  2. ↑ Bradbury (2007), p. 353.
  3. ↑ Turner, p. 23.
  4. ↑ Fryde, Greenway, Porter and Roy, p. 37.
  5. ↑ 5,0 5,1 Warren, p. 21.
  6. ↑ Barlow, p. 275; Warren, p. 23.
  7. ↑ Barlow, p. 284.
  8. ↑ Barlow, p. 305.
  9. ↑ Warren, p. 27.
  10. ↑ Barlow, p. 281.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Turner, p. 31.
  12. ↑ 12,0 12,1 Warren, p. 26.
  13. ↑ Turner, p. 31; Warren, p. 26.
  14. ↑ McLynn, pp. 27, 77.
  15. ↑ Warren, p. 140.
  16. ↑ Warren, pp. 139–40; McLynn, p. 78
  17. ↑ McLynn, p. 78.
  18. ↑ Warren, p. 139; McLynn, p. 78; Danziger and Gillingham, p. 26.
  19. ↑ 19,0 19,1 McLynn, p. 78, 94; Turner, p. 30.
  20. ↑ 20,0 20,1 Carpenter (2004), p. 223; Turner, p. 35.
  21. ↑ McLynn, p. 36.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 22,6 22,7 Turner, p. 36.
  23. ↑ 23,0 23,1 Carpenter (2004), p. 223.
  24. ↑ Carpenter (2004), p. 243.
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 25,5 25,6 25,7 25,8 Turner, p. 37.
  26. ↑ 26,0 26,1 Warren, p. 35.
  27. ↑ 27,0 27,1 Warren, p. 36.
  28. ↑ 28,0 28,1 Warren, p. 37.
  29. ↑ Turner, p. 39; Warren, p. 38.
  30. ↑ Turner, p. 38.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 Warren, p. 38.
  32. ↑ Warren, pp. 38–39.
  33. ↑ Warren, pp. 39–40.
  34. ↑ Barlow, p. 293; Warren p. 39.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 Warren, p. 40.
  36. ↑ Warren, p. 39.
  37. ↑ Warren, p. 41.
  38. ↑ Warren, pp. 40–41.
  39. ↑ Inwood, p. 58.
  40. ↑ Warren, p. 42.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 Warren, p. 43.
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 Warren, p. 44.
  43. ↑ 43,0 43,1 Warren, p. 45.
  44. ↑ 44,0 44,1 Warren, p. 46.
  45. ↑ Warren, pp. 46–47.


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "nb", but no corresponding <references group="nb"/> tag was found

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:RimaKarapetyan/Ավազարկղ1&oldid=9797782» էջից