Մասնակից:OfelyaGal/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Հենրի Ֆորդ (հուլիսի 30 1863- ապրիլ 7, 1947), ամերիկյան արդյունաբերության և գործարար աշխարհի ականավոր ներկայացուցիչ,հիմնադրել է «ֆորդ Ավտոբովիլ» ընկերությունը ու զարգացրել զանգվածային արտադրության ընթացքում օգտագործվող հոսանքագիծը։ Չնայած ֆորդը չի հայտնաբերել ավտոմեքենան և հոսանքագիծը [1], նա զարգացրել և արտադրել է առաջին ավտոմեքենաները , որոնք նախատեսված էին միջին դասի ամերիկացիների համար։ Դա անելով Ֆորդը ավտոմեքենան վերածեց պրակտիկ փոխադրամիջոցի,որը մեծ ազդեցություն ունեցավ 20–րդ դարում ։ Նրա մոդել T ավտոմեքենայի ներմուծումը հեղափոխեց ամեիրկյան արդյունաբերությունը և տրանսպորտը։ Որպես «Ֆորդ Ավտոմոբիլ» ընկերության սեփականատեր, նա դարձավ ամենահարուստ և ամենահայտնի մարդը աշխարհում։ Նրան շնորհվել է Ֆորդիզմ մականունը:Զանգվածային ապրանքների արտադրությունը կապված էր աշխատողներին տրվող բարձր աշխատավարձի հետ։ Ֆորդը հայտնի էր նաև իր խաղաղության ձգտումներով,նա գտնում էր,որ ցանկացած բռնություն անգամ պատերազմները կարող են լուծվել խաղաղ ճանապարհով։Նրա հիմնական նպատակն էր կանոնավոր կերպով նվազեցնել շատ տեխնոլոգիաների արժեքներ՝ ներառելով ֆռանչայզինգի համակարգը, որը ներդնում էր դիլերներ ամբողջ Հյուսիսային Ամերիկայում և աշխարհի խոշոր քաղաքներում։ Ֆորդը թողել է հսկայական կարողություն Ֆորդ հիմնադրամում,ինչպես նաև ընտանիքին է հանձնել ընկերության մշտական կառավարումը։

Ֆորդը նաև հայտնի է իր պացիֆիզմով Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում և «Դիերբորն անկախություն» թերթի միջոցով հակասեմական բովանդակության խթանումով,որը ներառում է Սիոնի ավագանու արձանագրությունը և Միջազգային հրեա գիրքը։

Դիերբորնի անկախությունը և հակասեմիտիզմը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The Ford publication The International Jew, the World's Foremost Problem. Articles from The Dearborn Independent, 1920

1920- ական թթ սկզբին Ֆորդը հովանավորում էր շաբաթական թերթը, որը հրատարակել էր խիստ հակասեմական քննադատություններ։Միևնույն ժամանակ «Ֆորդ»-ը ուներ մեծ համբավ որպես խոշոր ընկերություն, որը վարձում էր սև աշխատողների և չէր դնում խտրականություն հրե աշխատողների կամ մատակարարների միջև։ Նա նաև վարձում էր կանանց և հաշմանդամ տղամարդկաց,որն այնքան էլ սովորական չէր[2]։

1918-ին Ֆորդի ամենամոտիկ օգնական և անձնական քարտուղար էռնեստ Գ․ Լայբոլդը Ֆորդի համար ձեռք է բերել շաբաթական թերթը,Դիերբորնի անկախություն-ը:․ Անկախությունը թերթը գոյություն ունեցավ մոտավորապես ութ տարի 1920-ից մինչև 1927 Լայբոլդի գլխավորությամբ որպես հրատարակիչ։ Յուրաքանչյուր «Ֆորդ Ֆռենչիզմի» համազգային հանձնաժողով պետք է փոխադրեր արտոնագրերը և բաժաներ իր հաճախորդնիրին։

Այս ընթացքում Ֆորդը հանդես է եկել որպես հայտնի մամլոխոսնակ իրավունքի ծայրահեղականության և կրոնական նախապաշարմունքի ունենալով մոտավորապես 700,000 ընթերցողներ թերթի միջոցով[3]։2010 թ․նկարահանված վավերագրական ֆիլմ Հրեաները և Բեյսբոլը․ Ամերիկյան սիրո պատմություն–ը գրվել էր Պուլիցերի մրցանակի դափնեկիր Իրա Բերկոուվի կողմից, վերջինս նշում էր, որ Ֆորդը այն գրել է մայիսի 22, 1920թ․։ Եթե երկրպագուները ցանկանում են իմանալ դժվարությունները ամերիկյան բեյսբոլի մասին ապա այն ներառում է երեք բառ շատ հրեա[4]

Գերմանիայում Դիերբորնի անկախություն թերթից հետո Ֆորդի հակասեմական հոդվածները թողարկվել են չորս հատորներով և կոչվել Միջազգային հրեա , Աշխարհի առաջնահերթ խնդիր։Դրանք հրատարակվել էին Թերդոր Ֆրիչի կողմից,ով մի շարք հակասեմական կուսակցությունների հիմնադիր է և Ռեիչսթեգի անդամ։1924թ գրված նամակում Հենրիխ Հեմմերը նկարագրում է Ֆորդին որպես մեր միակ շատ արժեքավոր,կարևոր և սրամիտ մարտիկի[5]։Ֆորդի մասին տեղեկությունններ կան միայն Իմ պայքարը գրքում, չնայած նա այնտեղ միայն երկու անգամ է հիշատակվում է[6]։ Ադոլֆ Հիտլերը գրել էր․– Միայնակ մեծ մարդ ,ով եռանդուն կերպով օգնում էր հրեաներին[5] պահպանելու անկախությունը․․․․․կառավարելով հարյուր քսան արտադրողների պետության ներսում։1931թ Դեթրոյթ նորությունների հարցազրույցում Հիտլերն ասաց,որ հարգում է Ֆորդին քանի որ նա իր համար եղել է ներշնչման աղբյուր,ինչպես նաև պարզաբանեց Ֆորդի դիմանկարը իր գրասեղանի մոտ պահելու պատճառը[7]։Սթիվեն Ուոթսը գրել էր, որ Հիտլերը մեծարում էր Ֆորդին հայտարարելով, որ նա կանի ամեն ինչ ներդնելու Ֆորդի տեսությունները Գերմանիահի պրակտիկայում և մոդելավորելու Վոլկսվեգենը՝ մոդել T ավտոմեքենան[8]։Մաքս Վելլենսը կատարել է պատմական գրառումներ, որ․․․․Ադոլֆ Հիտլերը աջակցում էր հակասեմական պայքարը նախքան Ֆորդի Միջազգային հրեա հոդվածը կարդալը[9]։ Հետագայում առանձ Ֆորդի իմացության թերթը վերատպվում է Սիոնի ավագանու արձանագրությունները հակասեմական կեղծված հոդվածում[10]։

Փերերվարի 1–ին 1924թ Ֆորդն իր տանն ընդունել է Կուրտ Լուդեկկեին՝Հիտլերի ներկայացուցչին։Լուդեկկեինը ներկայացել էր Ֆորդին Զիգֆրիդ Վագների (կոմպոզիտոր Ռիչարդ Վագների որդին) և իր կնոջ Վայնֆրիդի կողմից՝ երկուսն էլ նացիստական համակիրներ և հակասեմականներ։Լուդեկկինը խնդրեց աջակցություն Ֆորդից նացիստական շարժման համար,բայց մերժվեց։[11]

Մինչ Ֆորդի հոդվածները կդատապարտվեին Հակադիֆամացիոն լիգայի կողմից,դրանք բացահայտորեն քննադատում էին ջարդերը և բռնությունները հրեաների դեմ ,բայց միևնույն ժամանակ մեղադրում էին հրեաներին տեղի ունեցող զանգվածային միջադեպների համար[12]։Իրականուն այս աշխատանքներից ոչ մեկը չի գրվել Ֆորդի կողմից, բայց նա թույլ է տվել,որ իր անունը որպես հեղինակային անուն օգտագործեն։Ըստ դատարանի ապացույցների, նա գրեթե ոչինչ չի գրել և հրատարակել։Ընկերները և բիզնես ասոցիացաները պատմում էին․ որ նրանք զգուշացրել էին Ֆորդին Անկախություն հոդվածի բովանդակության մասին և, որ, նա հավանաբար երբեք չի էլ կարդացել հոդվածը …Ֆորդը պնդում էր, որ միայն կարդացել է ենթավերնագրերը [13]։Դատարանի մեղադրանքներին հակառակ բազմաթիվ վկայություններ ստիպել էին ենթադրել, որ Ֆորդը նախապես տեղեկացված չի եղել Անկախություն հոդվածի բովանդակությունից մինչ տպագրվելը[14]

Դատապարտյալի հայցը ներկայացվել է Սան Ֆրանցիսկոյի իրավաբան և հրեական ագարակների կորպոորատիվ կազմակերպիչ Ահարոն Սափիրոնի կողմից ի պատասխան հակասեմական ակնարկների և հանգեցնում նրան, որ Ֆորդը փակում է Անկախություն թերթը 1927թ դեկտեմբերին։Նոր հոդվածով Ահարոն Սափիրոնինը վկայություն էր տվել նշելովլ ,որ Ֆորդը ցնցված էր հոդվածի բովանդակությունից և անտեղյակ դրա էությունից։Դատավարության ընթացքում Ֆորդի Սեփական էջի հրատարակիչ ,Ուիլյամ Քեմերոնը վկայություն տվեց, որ Ֆորդը ոչ մի կապ չուներ խմբագրությունների հետ, չնայած դրանք իր անվան տակ էին հրատարակվել։ Քեմերոնը վկայություն տվեց դատական մեղադրանքների դեմ նշելով,որ նա երբեք չի քննարկել հոդվածի բովանդակությունը Ֆորդի հետ կամ ուղարկել դրանք Ֆորդին հաստատելու համար[15]։Հայտնի լրագրող Մաքս Վելլենսը նկատել էր,որ ինչպիսի հավաստիություն էլ այդ անհեթեթ պնդումն ունենար միևնույն է շուտով կտապալվեր, քանի որ Ջեյմս Մ․ Միլլերը՝ նախկին Դիերբորն անկախություն թերթի աշխատակիցը երդվել էր, որ Ֆորդը պատմել էր իրեն, որ մտադիր է բացահայտել Սապիրոյին[16]

Քամերոնը կշարունակեր հրատարակել մի շարք հակասեմական նյութեր առանձ Ֆորդի հստակ հրամանների և դա թվում էր անհավատալի այն մարդկաց համար, ովքեր ճանաչում էին երկուսին էլ։

Պրն․ Սթենլի Ռուդդիմենը նշում էր ,որ նա չի կարծում պրն․ Քեմերոնը երբևէ առանձ Ֆորդի հաստատման ինչ որ բան կգրեր հրատարակման համար։


Ըստ Սփենսեր Բլեքսի

Հակադիֆամացիոն լիգաՆ մոբիլիզացրեց հայտնի հրեականը և ոչ հրեականը հասարակության համար ընդդեմ Ֆորդի նամակի։Նրանք ստեղծեցին հրական խմբեր միևնույն նպատակի համար և բարձրացրեցին բողոքները Դիթրոյթ մամուլում․Նախքան նախագահության լքելը 1921թ սկզբին նա միացել էր այլ առաջատար ամերիկացիներին և մի հայտարարության մեջ կշտամբել նրանց հակասեմական քարոզարշավը։Հրեաների և քրիստոնեաների կողմից սկսված պայքարը ընդդեմ Ֆորդի արտադրանքի նույնպես ունեցավ մեծ ազդեցություն,որն էլ ստիպեց Ֆորդին փակել թերթը 1927թ:

Վելլենսը նույնպես գտնում էր,որ Ֆորդին դատարանում արդարացնելն ամենայն հավանականությամբ հիմնավորված էր բիզնեսով, որը սկսել էր անկում ապրել իր հակասեմիտիզմի պատճառով, երբ պոտենցյալ հաճախորդները հրաժարվում էին գնել Ֆորդ մեքենան[14]։Որպեսզի Ֆորդ մեքենայի գնորդները ձեռք չբերեն Անկախություն հոդվածը, մի խումբ առևտրականներ գնեցին և ոչնչացրեցին թերթի օրինակները։[14]

1927թ Ֆորդը արդարացվեց։Նույն թվականին նամակների չորս հինգերորդը,որոնք գրվել էին հրեաների կողմից հասցեագրված էին Ֆորդին, առանձ բացառության գովաբանում էին արդյունաբերողին[17]։1937թ․ հունվաին Գերմանիայում լույս տեսած լույսը հայտնի էր որպես Միջազգային հրեա։[17]

Ըստ Փուլի 1978թ[18] Ֆորդի արդարացման նամակը,որը գրվել է ուրիշների կողմից չի ստորագրել Ֆորդը,ավելին նրա ստորագրությունը կեղծել էր Հերրի Բենեթը,Ֆորդը երբեք չի վերականգնել իր հակասեմիթական ակնարկները մինչև 1940 նշելով․–Ես հույս ունեմ որոշ ժամանակ անց կրկին տպագրել Միջազգային Հրեա–ն։

1938թ․նախքան պատերազմի սկսվելը Գերմանիայի հիպատորը Քլիվելնդ քաղաքում Ֆորդի 75– ամյակի կապակցությամբ նրան նվիրել է Գերմանական արծվի շքանշան․ այն համարվում է ամենապատվավոր շքանշանը Գերմանիայում ,որը կարող էին հանձնել օտարազգիներին[7]։Ջեյմս Դ․ Մոնեյը արտասահմանյան Գլխավոր Ավտոբոբիլ ընկերության փոխնախագահը նույնպես ստացել է նմանատիպ Գերմանական արծվի առաջին կարգի շքանշան։ [7][19]

On January 7, 1942, Ford wrote a letter to Sigmund Livingston as the Founder and National Chairman of the Anti-Defamation League. The purpose of the letter was to clarify some general misconceptions that he subscribed or supported directly or indirectly, "any agitation which would promote antagonism toward my Jewish fellow citizens." He concluded the letter with "My sincere hope that now in this country and throughout the world when the war is finished, hatred of the Jews and hatred against any other racial or religious groups shall cease for all time."[20]

Distribution of The International Jew was halted in 1942 through legal action by Ford, despite complications from a lack of copyright.[17] It is still banned in Germany. Extremist groups often recycle the material; it still appears on antisemitic and neo-Nazi websites.

Testifying at Nuremberg, convicted Hitler Youth leader Baldur von Schirach who, in his role as military governor of Vienna, deported 65,000 Jews to camps in Poland, stated:

The decisive anti-Semitic book I was reading and the book that influenced my comrades was ... that book by Henry Ford, "The International Jew". I read it and became anti-Semitic. The book made a great influence on myself and my friends because we saw in Henry Ford the representative of success and also the representative of a progressive social policy.[21][22]

Robert Lacey wrote in Ford: The Men and the Machines that a close Willow Run associate of Ford reported that when he was shown newsreel footage of the Nazi concentration camps, he "was confronted with the atrocities which finally and unanswerably laid bare the bestiality of the prejudice to which he contributed, he collapsed with a stroke – his last and most serious."[23] Ford had suffered previous strokes and his final cerebral hemorrhage occurred in 1947 at age 83.[24]

Henry Ford (July 30, 1863 – April 7, 1947) was an American captain of industry and a business magnate, the founder of the Ford Motor Company, and the sponsor of the development of the assembly line technique of mass production.

Although Ford did not invent the automobile or the assembly line,[1] he developed and manufactured the first automobile that many middle-class Americans could afford. In doing so, Ford converted the automobile from an expensive curiosity into a practical conveyance that would profoundly impact the landscape of the 20th century. His introduction of the Model T automobile revolutionized transportation and American industry. As the owner of the Ford Motor Company, he became one of the richest and best-known people in the world. He is credited with "Fordism": mass production of inexpensive goods coupled with high wages for workers. Ford had a global vision, with consumerism as the key to peace. His intense commitment to systematically lowering costs resulted in many technical and business innovations, including a franchise system that put dealerships throughout most of North America and in major cities on six continents. Ford left most of his vast wealth to the Ford Foundation and arranged for his family to control the company permanently.

Ford was also widely known for his pacifism during the first years of World War I, and for promoting antisemitic content including The Protocols of the Elders of Zion through his newspaper The Dearborn Independent and the book The International Jew.

  1. 1,0 1,1 «The Life of Henry Ford». Արխիվացված է օրիգինալից 5 October 2001-ին. Վերցված է 28 November 2013-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  2. Howard P. Segal (2008). Recasting the Machine Age: Henry Ford's Village Industries. էջ 46.
  3. Glock, Charles Y. and Quinley, Harold E. (1983). Anti-Semitism in America. Transaction Publishers. 0-87855-940-X, p. 168.
  4. Zeitlin, Alan (November 15, 2010). «Jews and Baseball Is A Film You Should Catch». The New York Blueprint. Արխիվացված է օրիգինալից December 10, 2010-ին. Վերցված է February 6, 2014-ին.
  5. 5,0 5,1 Allen, Michael Thad (2002). The Business of Genocide: The SS, Slave Labor, and the Concentration Camps. Chapel Hill, NC: University of North Carolina Press. էջեր 14, 290. ISBN 0-8078-2677-4. See also, Pfal-Traughber, Armin (1993). Der antisemitisch-antifreimaurerische Verschwörungsmythos in der Weimarer Republik und im NS-Staat. Vienna: Braumüller. էջ 39.. See also: Eliten-Antisemitismus in Nazi-Kontinuität. In: Graswurzelrevolution. December 2003. Pfal-Traughber and Allen both cite Ackermann. Heinrich Himmler als Ideologe. էջ 37.
  6. Mein Kampf https://archive.org/stream/meinkampf035176mbp/meinkampf035176mbp_djvu.txt, p. 929, 930
  7. 7,0 7,1 7,2 «Ford and GM Scrutinized for Alleged Nazi Collaboration». Washington Post. November 30, 1998. էջեր A01. Վերցված է March 5, 2008-ին.
  8. Watts, p. xi.
  9. Wallace, Max "The American Axis: Henry Ford, Charles Lindberg and the Rise of the Third Reich", St. Martin's Griffin New York p. 52
  10. Rudin, A. James (10 October 2014). «The dark legacy of Henry Ford's anti-Semitism». Washington Post. Վերցված է 14 January 2018-ին.
  11. Max Wallace The American Axis: Henry Ford, Charles Lindbergh, and the Rise of the Third Reich, (Macmillan, 2004), pp.50–54, 0-312-33531-8. Years later, in 1977, Winifred claimed that Ford had told her that he had helped finance Hitler. This anecdote is the suggestion that Ford made a contribution. The company has always denied that any contribution was made, and no documentary evidence has ever been found. Ibid p. 54. See also Neil Baldwin, Henry Ford and the Jews: The Mass Production of Hate, (Public Affairs, 2002), pp. 185–89, 1-58648-163-0.
  12. Ford, Henry (2003). The International Jew: The World's Foremost Problem. Kessinger Publishing. 0-7661-7829-3, p. 61.
  13. Watts pp x, 376–387; Lewis (1976) pp 135–59.
  14. 14,0 14,1 14,2 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Wallace» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  15. Lewis, (1976) pp. 140–56; Baldwin p 220–21.
  16. Wallace, Max. (2003). The American Axis: Ford, Lindbergh, and the Rise of the Third Reich. New York: St. Martin's Press. p. 30
  17. 17,0 17,1 17,2 Lewis, David I. (1976). The Public Image of Henry Ford: An American Folk Hero and His Company. Wayne State University Press. ISBN 0-8143-1553-4., pp. 146–154.
  18. Pool & Pool 1978
  19. Farber, David R. (2002). Sloan Rules: Alfred P. Sloan and the Triumph of General Motors. University of Chicago Press, 0-226-23804-0, p. 228.
  20. “Arnstein & Lehr, The First 120 Years”, (Louis A. Lehr, Jr.)(Amazon), p. 32
  21. Baldur von Schirach before the International Military Tribunal at Nuremberg. May 23, 1946.
  22. de:Der internationale Jude
  23. Lacey 1986, pp. 218–219; which in turn cites:
  24. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AP-1947��» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: