Jump to content

Մասնակից:Nyusha Khachatryan/Ավազարկղ3

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ամելիա Օփի
Դիմանկար` նկարված ամուսնու կողմից (Ջոն Օփի)
Ծննդյան անունԱմելիա Ալդերսոն
Ծնվել էՆոյեմբերի 12, 1769
ԾննդավայրՆորվիչ, Անգլիա,Միացյալ Թագավորություն
Վախճանվել էդեկտեմբերի 2, 1853
Վախճանի վայրՆորվիչ, Անգլիա,Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն18-րդ դարի արձակագիր և բանաստեղծ

Ամելիա Օփի, (Ամելիա Ալդերսոն) ( անգլ.՝ Amelia Alderson, Նորվիչ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն Նոյեմբերի 12, 1769 – Նորվիչ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն Դեկտեմբերի 2, 1853), անգլիացի գրող, ով հրատարակել է բազմաթիվ վեպեր ռոմանտիկ շրջանից մինչև 1828 թվականը: Օփին աբոլիցիոնիստ էր Նորվիչում, Միացյալ Թագավորություն և նրանը առաջինն էր 187,000 անուններից, որ ներկայացվել էր բրիտանական խորհրդարան կանանց ստրկությունը դադարեցնելու խնդրանքով:

Վաղ տարիներ և ազդեցություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամելիա Ալդերսոնը ծնվել է 1769 թվականի նոյեմբերի 12-ին: Նա ֆիզիկոս Ջեյմս Ալդերսոնի և Ամելիա Բրիգսի միակ զավակն էր [1]: Մայրը նրան դաստիարակել էր հոգ տանել նաև նրանց մասին, ովքեր չեն սերում ազդեցիկ ընտանիքից[1]: Մոր մահից հետո՝ 1784 թվականի դեկտեմբերի 31-ին, նա դառնում է միակ տանտիրուհին մնալով հոր կողքին մինչև վերջինիս մահը՝ 1807 թվականը [2]:

Ըստ նրա կենսագրի Օփին «կենսուրախ էր, հրապուրիչ, հետաքրքրված էր նուրբ հագուստներով, կրթված էր և ուներ որոշ երկրպագուներ»: Նա դատավոր Էդուարդ Ալդերսոնի զարմիկն էր, ինչպես նաև նկարիչ Հենրի Պերոնետ Բրիգսի: Ալդերսոնը Ջոն հանդիսանում էր Հորն Թուկի բուռն երկրպագուն: Նա մտերիմ էր ակտիվիստներ Ջոն Ֆիլիպ Քեմբլի, Սառա Սիդոնսի, Ուիլյամ Գոդվինի և Մերի Վոլստոնքրաֆթի հետ [3]:

Ամելիա Օփի քանդակագործ՝ Դավիթ դը Անգերս (1836).

Օփին իր երիտասարդությունն անց է կացրել բանաստեղծություններ և պիեսներ գրելով և սիրողական թատերական ներկայացումների կազմակերպումներով[1]: Նա գրել է «Կոկետության վտանգները» ստեղծագործությունը, երբ դեռ 18 տարեկան էր:

Օփին 1801 թվականին ավարտում է «Հայր և դուստր» խորագրով իր վեպը: Բնութագրվում է որպես ցուցադրում իսկական շքեղության և պաթոսի: Վեպը մոլորված առաքինության և ընտանիքի հաշտության մասին է [3]: Հաջողության հասնելով սկսում է պարբերաբար հրատարակել: Նրա բանաստեղծությունների հատորը, որը լույս է տեսել 1802 թվականին, ունեցել է վեց հրատարակություն: Օփիի ամուսինը մշտապես խրախուսում էր նրան շարունակել գրել և նա շուտով հրատարակում է «Ադելին Մոուբրեյ» կամ «մայր և աղջիկ» վեպը (1804), մի ուսումնասիրություն կանանց կրթության, ամուսնության և ստրկության վերացման մասին: Մասնավորապես, այս վեպը հայտնի է Օփիի նախկին ընկերոջ՝ Մերի Վոլստոնքրաֆթի պատմությունը ներառելու շնորհիվ, ում հարաբերությունը ամերիկացի Գիլբերտ Իմլեյի հետ ամուսնությունից հետո պատճառ դարձավ անախորժության, որը որ տեղի ունեցավ նաև փիլիսոփա Ուիլիամ Գոդվինի հետ ամուսնության ժամանակ: Նախկինում Գոդվինը վիճում էր ամուսնության հետ կապված որոշ հարցերի շուրջ որպես համակարգ, որով կանայք սեփականություն էին հանդիսանում, բայց երբ Վոլստոնքրաֆթը հղիացավ, նրանք ամուսնացան՝ չնայած նրա նախկին հավատալիքներին: Վեպում Ադելինը սկսում է հանդիպել փիլիսոփայի հետ, ով ամուր դիրքորոշում է ընդունում ամուսնության հետ կապված: Վեպը նաև ներառում է ստրկության վերացման տարեր խառը ռասայի պատկանող կնոջ և նրա ընտանիքի պատմության մեջ, որին Ադելինը փրկում է աղքատությունից:

Դրան հաջորդեցին ավելի շատ վեպեր. «Պարզ հեքիաթներ» (1806), «Բնավորություն» (1812), «Իրական կյանքի հեքիաթներ» (1813), «Վալենտինի նախօրեին» (1816), «Սրտի հեքիաթներ» (1818) և «Մեդելին» (1822): «Ռազմիկի վերադարձը» և այլ բանաստեղծություններ տպագրվել են 1808 թվականին[4]:

Աշխարհի հակաստրկական կոնվենցիա

1825 թվականին Օփին միանում է Ընկերներ կրոնական հասարակությանը Ժոզեֆ Ջոն Գառնեյի և նրա քույրերի շնորհիվ, որոնց հետ երկար տարիներ հարևանություն էր անում Նորվիչում՝ չնայած վերջերս մահացած հոր առարկություններին[3]: Կյանքի մնացած տարիները անց է կացրել ճանապարհորդելով և բարեգործական աշխատանքներ կատարելով: Այդ ընթացքում, այնուամենայնիվ, նա հրատարակեց հակաստրկատիրական բանաստեղծություն՝ «Սև մարդու բողոքը», 1826 թվականին և նվիրական բանաստեղծությունների հատոր՝ «Պառկում է մահացածների համար», 1834 թվականին[5]: Օփին աշխատել է Աննա Գարնեյի հետ Նորվիչում կանանց ստրկության դեմ պայքարի ընկերություն ստեղծելով[6] : Ստրկության դեմ պայքարի այս հասարակությունը կազմակերպեց ստորագրահավաք 187,000 մարդու անունից, որը ներկայացվեց խորհրդարան: Խնդրագրի առաջին երկու անուններն էին Ամելիա Օփի և Պրիսցիլա Բաքստոն[7] : 1840 թվականին Օփին այցելել է Լոնդոնում անցկացվող աշխարհի հակաստրկական հանրագումարին, որտեղ նա մեկն էր այն սակավաթիվ կանանցից, ովքեր ընդգրկված էին հիշատակման նկարում:

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1798-ին նա ամուսնացավ նկարիչ Ջոն Օփիի հետ: Նրանց ինը տարիների համատեղ կյանքը անցավ խաղաղ ու երջանիկ, չնայած նրա ամուսինը չէր կիսում իր՝ հասարակության հանդեպ ունեցած սերը: Ամելիան իր ժամանակը անց էր կացնում Լոնդոնուում և Նորվիչում: Նրա ընկերներն էին գրողներ Վալտեր Սքոթը, Ռիչարդ Բրինսլի Շերիդան և Անն Լուիզ Ժերմեն դը Ստալ: Նույնիսկ կյանքի ուշ շրջանում Օփին կապեր էր պահպանում գրողների հետ, օրինակ՝ հյուր ընդունելով Ջորջ Բորոյին: Հյուսիսային Նորֆոլկի ափին գտնվող ծովափնյա Կրոմեր հանգստավայր այցելելուց հետո նա ցրտահարվեց և թոշակի անցավ: Մեկ տարի անց՝ 1853 թվականի դեկտեմբերի 2-ին, նա մահացավ Նորվիչում: Ասում էին, որ նա պահպանել էր իր աշխուժությունը մինչև վերջին շունչը: Ամելիային թաղեցին Նորվիչի Գիլդենկրոֆթ Քուակեր գերեզմանատանը:

Օփիի կենսագրությունը, որը կոչվում է «Կյանք», հեղինակն է Սեսիլիա Լյուսի Բրայթվելին, և այն լույս է տեսել 1854 թվականին:

Ընտրված աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեպեր և պատմություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]



Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 «Amelia Opie». Spartacus Educational (անգլերեն). Վերցված է 2019-05-08-ին.
  2. Tong, Joanne (Winter 2004). «The Return of the Prodigal Daughter: Finding the Family in Amelia Opie's Novels». Studies in the Novel. 36:4 (4): 465–483. JSTOR 29533647.
  3. 3,0 3,1 3,2  One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domainChisholm, Hugh, ed. (1911). «Opie, Amelia». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 20 (11th ed.). Cambridge University Press. էջ 129.
  4. Armstrong, I, Bristow, J, et al (eds). Nineteenth-Century Women Poets. Oxford University Press. 1996.
  5. Armstrong, Bristow et al
  6. Women's Anti-Slavery Associations, Spartacus, Retrieved 30 July 2015
  7. Genius of Universal Emancipation. B. Lundy. 1833. էջ 174.