Մասնակից:Annie-Art/Ավազարկղ 9

Annie-Art/Ավազարկղ 9
Ընդհանուր տեղեկություններ
Քիմիական բանաձև	KClO3
Ֆիզիկական հատկություններ
Ագրեգատային վիճակ	անգույն բյուրեղներ
Մոլային զանգված	122.55 գ/մոլ
Խտություն	2,32 գ/սմ³
Ջերմային հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	356 °C
Դասակարգում
CAS համար	[3811-04-9]
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Կալիումի քլորատ (Բերթոլեի աղ) — KCIOз, քլորական թթվի կալիումական աղ։ Անգույն բյուրեղներ, խտությունը՝ 2320 կգ/մ3, հալման ջերմաստիճանը՝ 356° С, թունավոր է, ջրում վատ է լուծվում (մոտ 7,5 գՀ 100 գ ջրում, 20°Շ–ում)։ Կալիումի քլորատը օքսիդիչ է, ծծմբի, ֆոսֆորի, ածխածնի և օրգանական նյութերի հետ առաջացնում է պայթուցիկ խառնուրդներ։ Ստացվում է KCl-ի ջրային լուծույթի էլեկտրոլիզով։ Օգտագործվում է լուցկու արդյունաբերությունում և պիրոտեխնիկայում, նաև քիմիական աշխատանոցում թթվածին ստանալու համար, իսկ բժշկության մեջ՝ որպես ախտահանիչ։

Պատմություն

Առաջին անգամ ստացվել է 1786 թվականին Կլոդ Բերթոլեի կողմից (այստեղից էլ անվանումը` Բերթոլեի աղ), քլորը, տաք խտացրած կալիումի հիդրօքսիդով անց կացնելով:

{\mathsf {6KOH+3Cl_{2}\rightarrow KClO_{3}+5KCl+3H_{2}O}}

Քիմիական հատկություններ

Տաքացնելիս (400°С) քայքայվում է՝ առաջացնելով KCIO₄, ավելի բարձր ջերմաստիճաններում (550- 600°С)՝ կալիումի քլորիդ և թթվածին։

{\mathsf {4KClO_{3}\rightarrow 3KClO_{4}+KCl}}

(400 °C);

{\mathsf {KClO_{4}\rightarrow KCl+2O_{2}}}

(550—620 °C)

Կատալիզատորների (MnO2, Fe2O3, CuO) առկայությամբ քայքայվում է ավելի ցածր ջերմաստիճաններում (200°C)։

{\mathsf {2KClO_{3}\rightarrow 2KCl+3O_{2}}}

(150—300 °C, կատ. MnO₂)

Ջրասպիրտային լուծույթում ռեակցիայի մեջ է մտնում ամոնիումի սուլֆատի հետ, առաջացնելով ամոնիումի քլորատ:

{\mathsf {(NH_{4})_{2}SO_{4}+2KClO_{3}\ {\xrightarrow {}}\ 2NH_{4}ClO_{3}+K_{2}SO_{4}}}

Կիրառում

Այրվող նյութեր

Կալիումի քլորատի խառնուրդները վերականգնիչների հետ (ֆոսֆոր, ծծումբ, օրգանական միացություններ) պայթուցիկ և զգայուն են շփման, հարվածների նկատմամբ: Զգայունությունը ավելանում է բրոմատների և ամոնիումի աղերի առկայությամբ: Բերթոլեի աղի հետ բաղադրության բարձր զգայունության պատճառով, նրանք գրեթե չեն օգտագործվում արդյունաբերական և ռազմական պայթուցիկ նյութերի արտադրության համար: Երբեմն օգտագործվում է հրարվեստում, որպես քլորատի աղբյուր, մտնում է լուցկու գլխիկի այրվող նյութի բաղադրության մեջ:

Բժշկության մեջ

Որոշ ժամանակ կալիումի քլորատի լուծույթները կիրառվում էին թույլ հականեխիչի տեղ, արտաքին դեղամիջոց կոկորդ ողողելու համար:

Թունավորություն

Կալիումի քլորատի մահացու չափը կազմում է 1գ/կգ: