Մասնակից:Aghamalyan-Liana/Ավազարկղ
QR-կոդ (Արագ Արձագանք) (անգլ.՝ Quick Response), մատրիցային կոդ (երկչափ շտրիխ կոդ), նախագծվել և ներկայացվել է 1994 թվականին «Denso-Wave» ընկերության կողմից Ճապոնիայում՝ ավտոմոբիլային արդյունաբերության համար։
QR-կոդը մեքենայական ընթերցվող օպտիկական պիտակ է, որը պարունակում է տեղեկատվություն նրա մասին, ինչին կցված է: Գործնականում QR-կոդերը հաճախ պարունակում են տվյալներ հայտնաբերողի կամ հետախուզողի համար և մատնանշում են կայք կամ հավելված:
Արագ արձագանքման համակարգը (անգլ.՝ QR system) հայտնի դարձավ ավտոմոբիլային արդյունաբերության սահմաններից դուրս` շնորհիվ արագ ընթեռնելիության և պահեստավորման ավելի մեծ կարողությունների` համեմատած ստանդարտ UPC շտրիխների հետ:
Օգտագործումը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]QR-կոդը բաղկացած է սպիտակ ֆոնի վրա քառակուսի ցանցի մեջ տեղադրված սև քառակուսիներից, որը կարելի է կարդալ պատկերահանող սարքի միջոցով, ինչպիսին է տեսախցիկը, և մշակվում է Reed-Solomon սխալի շտկման համակարգի միջոցով, մինչև որ պատկերը կարող է վերծանվել: Այնուհետև, պահանջվող տվյալները դուրս են բերվում նախշերից, որոնք առկա են ինչպես պատկերի հորիզոնական, այնպես էլ ուղղահայաց բաղադրիչներում։
QR-կոդերն այժմ օգտագործվում են շատ ավելի լայն դաշտերում, ներառյալ և՜ առևտրային ծրագրերը, և՜ հարմարավետության վրա հիմնված ծրագրերը, որոնք նախատեսված եմ բջջային հեռախոս օգտագործողների համար (կոչվում են բջջային պիտակավորում): Օգտագործվելով, որպես օգտագործողից սմարթֆոն ինֆորմացիայի փոխանցման միջոց, QR-կոդերը կարող են պարունակել տեղեկատվության շատ մեծ քանակություն, ինչպես՝ օրացուցչային իրադարձություններ, հեռախոսահամարներ, տեքստային հաղորդագրություններ, տվյալներ արտադրանքի վերաբերյալ, էլ․ հաղորդագրություններ։ Դրանք գործում են որպես արդի և մեքենայական-ընթերցման շտրիխկոդեր և կարող են կիրառվել ապրանքների փաթեթավորման, բիզնես պատուհանների, գովազդային վահանակների, ցուցատախտտակների, այցեքարտերի և գովազդների համա, ինչպես նաև վերահսկելու ապրանքները, ցուցադրելու տեքստ, բացելու URI, միանալու անլար ցանցերի և բացահայտելու տվյալներ։[1] [2]
Գոյություն ունեն QR կոդերի շատ մեծ գեներատորներ, որոնք մատչելի են որպես ծրագրային ապահովում կամ առցանց գործիքներ: QR-կոդը դարձել է երկչափ կոդերի ամենաշատ օգտագործվող տեսակներից մեկը: QR-կոդի հիմնական առավելությունը սկանավորման միջոցով տվյալների հեշտորեն ճանաչումն է, ինչը հնարավորություն է տալիս այն օգտագործել առևտրի, արտադրության և լոգիստիկայի ոլորտում։ Կարող եք կոդը տպագրել ձեր այցեքարտի և բրոշյուրի վրա, այնպես, որ դրանք կարող են հասցեագրել ձեր կոնտակտային տվյալները սմարթֆոնի հասցեագիրք կամ արտապատկերել կայքէջը ձեր բիզնեսի վերաբերյալ մանրամասն նկարագրությամբ։ Դրանք կարող են տպագրվել ցանկացած նյութի վրա և ամենուր , անհատական բրենդինգային շապիկներից սկսած մինչև գովազդային վահանակներ եվ օդանավեր։
Միջոցառումների պլանավորման մասնագետները կարող են ավելացնել QR-կոդը միջոցառման հրավիրատոմսերին, որոնք հղվում են RSVP էջ (ֆրանսերեն "répondez s'il vous plaît" թարգմանությամբ) և այդ միջոցառման GPS կոորդինատներ, այնպես, որ այցելուները կարող են հաստատել իրենց մասնակցությունը և նշել միջոցառման վայրը իրենց սմարթֆոնի նավիգացիոն ծրագրում։
QR-կոդերը կարող են օգտագործվել կազմակերպությունների կողմից անհատական տեղեկատվություն պահելու համար: Դրա օրինակ է Ֆիլիպինների Հետաքննությունների ազգային բյուրոն (NBI), որտեղ NBI- ի մաքսազերծումներն այժմ ներկայացվում են QR-կոդով: Այս ծրագրերից շատերը նույնպես ուղղված են բջջային հեռախոս օգտագործողներին (բջջային պիտակավորման միջոցով): Օգտագործողները կարող են ստանալ տեքստ, ավելացնել vCard կոնտակտ իրենց սարքին, բացել URL, կամ կազմել էլեկտրոնային փոստ կամ տեքստային հաղորդագրություն QR կոդերը սկանավորելուց հետո: Նրանք կարող են ստեղծել և տպել իրենց QR-կոդերը, որպեսզի մյուսները սկանավորեն և օգտագործեն ՝ այցելելով մի քանի վճարովի կամ անվճար QR-կոդեր վերծանող կայքեր կամ ծրագրեր: Google-ը ուներ API (Application programming interface) QR կոդեր ստեղծելու համար, որն այժմ արժեզրկվել է, և QR-կոդերի սկանավորման ծրագրեր կարելի է գտնել գրեթե բոլոր սմարթֆոններում:
Բիզնեսում QR-կոդերը կարող են ավելացվել ապրանքի վերջնական փաթեթավորմանը և հաճախորդներին ուղղորդել դեպի բիզնեսի կամ պարտադրանքի կայքէջ։ Հղումը կարող է ներառել բացատրություն ապրանքի և դրա գների վերաբերյալ, հաճախորդների սպասարկման կոնտակտային տվյալներ և ընդհանուր տեղեկատվություն ընկերության մասին։
QR-կոդերը կարող են կապված լինել նաև այն վայրի հետ, որտեղից կոդերը սկանավորվել են: Կամ QR կոդը սկանավորող ծրագիրը, որը վերականգնում է geo տեղեկատվությունը, օգտագործելով GPS և aGPS, կամ QR կոդով կոդավորված URL, ինքնին կապված է գտնվելու վայրի հետ: 2008 թ.-ին, ճապոնացի մի քարաքանդակ հայտարարեց, որ նախատեսում է փորագրել QR կոդերը գերեզմանաքարերի վրա ՝ այցելուներին հնարավորություն տալով ստանալ տեղեկություններ զոհվածի մասին։
Տեխնիկական տեղեկատվություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամենափոքր QR-կոդը 21×21 փիքսել է, իսկ ամենամեծը՝ 177×177 փիքսել[3]։
Տվյալները արդյունավետ պահելու համար QR-կոդը օգտագործում է կոդավորման ստանդարտացված չորս ռեժիմներ (թվային, այբբենական, բայթային/երկուական և «kanji»՝ լոգոգրաֆային չինական նիշեր, որոնք օգտագործվում են ճապոնական գրական համակարգում)․
• Թվային (3 նիշի համար 10 բիթ). կարող է պարունակել մինչև 7089 թվանշան
• Այբբենական (2 նիշի համար 10 բիթ)․ Ընդգրկվում են 10 թվանշաններ, A-ից Z տառերը և որոշ հատուկ նիշեր, կարող է պարունակել մինչև 4296 թվանշան
• Բայթային․ Կարող է պարունակել տվյալներ ցանկացած համապատասխան կոդավորման մեջ՝ մինչև 2953 բիթ
• «Kanji» (ցանկացած հիերոգլիֆի համար 13 բիթ). կարող է պարունակել մինչև 1817 հիերոգլիֆ
| Տարբերակ 1-9- | Տարբերակ 10-26 | Տարբերակ 27-40 | |
|---|---|---|---|
| Թվային | 10 բիթ | 12 բիթ | 14 բիթ |
| Այբբենական | 9 բիթ | 11 բիթ | 13 բիթ |
| Բայթային | 8 բիթ | 16 բիթ | 16 բիթ |
Տեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գոյություն ունեն QR-կոդերի տարբեր տեսակներ, որոնք կարող են ունենալ 25-4296 սիմվոլներ[4]․
- QR-կոդի տեսակներ
-
I տեսակ
21×21 պիքսել
10-25 սիմվոլ -
II տեսակ
25×25 պիքսել
20-47 սիմվոլ -
III տեսակ
29×29 պիքսել
35-77 սիմվոլ -
IV տեսակ
33×33 պիքսել
67-114 սիմվոլ -
V տեսակ
57×57 պիքսել
174-395 սիմվոլ -
VI տեսակ
177×177 պիքսել
1852-4296 սիմվոլ
Միկրո QR
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Համաձայն ավանդական QR-կոդի՝ տվյալների պահպանման արդյունավետությունը զգալիորեն բարելավվել է, երբ սկսել է օգտագործվել ընդամենը մեկ դիրքավորման պիտակ՝ համեմատած կանոնավոր QR-կոդի երեք պիտակի հետ: Դրա շնորհիվ ազատվում է որոշակի տարածք, որը կարող է օգտագործվել տվյալների համար: Բացի այդ, QR կոդով պահանջվում է անվճար դաշտ՝ կոդի շուրջ նվազագույնը 4 մոդուլ, (QR կոդ կառուցելու համար նվազագույն միավոր), մինչդեռ Micro QR-կոդը պահանջում է երկու մոդուլների լայն դաշտ: Տվյալների պահպանման ավելի մեծ արդյունավետության պատճառով Micro QR-կոդի չափը չի ավելանում նույնքան, որքան կոդավորված տվյալների ծավալի ավելացման հետ `համեմատած ավանդական QR կոդի հետ:
Ըստ QR-կոդերում սխալի ուղղման մակարդակների՝ միկրո QR-կոդը կարող է լինել չորս տարբերակակներում՝ M1-M4․
| Կոդի տեսակ | Մոդուլների քանակ | Սխալների ուղղման մակարդակ | Թվեր | Թվեր և տառեր | Երկուական տվյալներ | «Kanji» |
|---|---|---|---|---|---|---|
| M1 | 11 | - | 5 | - | - | - |
| M2 | 13 | L (7 %) | 10 | 6 | - | - |
| M (15 %) | 8 | 5 | - | - | ||
| M3 | 15 | L (7 %) | 23 | 14 | 9 | 6 |
| M (15 %) | 18 | 11 | 7 | 4 | ||
| M4 | 17 | L (7 %) | 35 | 21 | 15 | 9 |
| M (15 %) | 30 | 18 | 13 | 8 | ||
| Q (25 %) | 21 | 13 | 9 | 5 |
Կոդի դաշտում տեղեկատվության տեղադրման փուլը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]QR-կոդում պահանջվող դաշտեր կան, որոնք չեն պարունակում կոդավորված տեղեկատվություն, բայց պարունակում են տեղեկություններ, որոնք անհրաժեշտ են վերծանման համար․
- Որոնման նախշեր
- Հավասարեցման օրինաչափություններ
- Սնխրոնիզացիայի շերտեր
- Դիմակային կոդ և շտկման մակարդակ
- Տարբերակի կոդ (7-րդ տարբերակից)
- Ազատ հատված կոդի շուրջ
Հավասարեցման օրինաչափությունները հայտնվում են սկսած երկրորդ տարբերակից՝ դրանք օգտագործվում են ծածկագրի լրացուցիչ կայունացման, վերծանման ժամանակ այն ավելի ճշգրիտ տեղադրելու համար: Դրանք բաղկացած են 1 սև մոդուլից, որի շուրջ կա սպիտակ մոդուլների մի շրջանակ, որի լայնությունը 1 է, այնուհետև սև մոդուլների մեկ այլ շրջանակ, որը նույնպես ունի 1 լայնություն: Հավասարեցման օրինաչափության վերջնական չափը 5x5 է: Նման նախշերը տարբեր դիրքերում են՝ կախված տարբերակի համարից: Հավասարեցման օրինաչափությունները չեն կարող համընկնել որոնման նախշերի հետ: Ստորև ներկայացված է կենտրոնական սև մոդուլի գտնվելու հատվածի աղյուսակը․ այնտեղ նշված են թվերը։ Դրանք հնարավոր կոորդինատներն են՝ ինչպես հորիզոնական, այնպես էլ ուղղահայաց: Այս մոդուլները գտնվում են նման կոորդինատների խաչմերուկում: Հաշվարկը վերին ձախ հանգույցից է, նրա կոորդինատներն են (0;0):
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| - | 18 | 22 | 26 | 30 | 34 | 6, 22, 38 | 6, 24, 42 | 6, 26, 46 | 6, 28, 50 | 6, 30, 54 | 6, 32, 58 | 6, 34, 62 | 6, 26, 46, 66 | 6, 26, 48, 70 | 6, 26, 50, 74 | 6, 30, 54, 78 | 6, 30, 56, 82 | 6, 30, 58, 86 | 6, 34, 62, 90 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 |
| 6, 28, 50, 72, 94 | 6, 26, 50, 74, 98 | 6, 30, 54, 78, 102 | 6, 28, 54, 80, 106 | 6, 32, 58, 84, 110 | 6, 30, 58, 86, 114 | 6, 34, 62, 90, 118 | 6, 26, 50, 74, 98, 122 | 6, 30, 54, 78, 102, 126 | 6, 26, 52, 78, 104, 130 | 6, 30, 56, 82, 108, 134 | 6, 34, 60, 86, 112, 138 | 6, 30, 58, 86, 114, 142 | 6, 34, 62, 90, 118, 146 | 6, 30, 54, 78, 102, 126, 150 | 6, 24, 50, 76, 102, 128, 154 | 6, 28, 54, 80, 106, 132, 158 | 6, 32, 58, 84, 110, 136, 162 | 6, 26, 54, 82, 110, 138, 166 | 6, 30, 58, 86, 114, 142, 170 |
Հավասարեցման օրինաչափությունները օգտագործվում են մոդուլների չափը որոշելու համար: Դրանք տեղակայված են անկյուններում, մեկը սկսվում է ստորին ձախ որոնման նախշից (սև շրջանակի եզրից, բայց սպիտակից թեքվելով) անցնում է դեպի վերին ձախ։ Այնտեղից սկսվում է երկրորդը, անցնում է նույն ձևով և ավարտվում է վերին աջ կողմում: Երբ հավասարեցվում է մոդուլը, այն պետք է մնա անփոփոխ: Հավասարեցման գոտիները նման են փոխարինվող սև և սպիտակ մոդուլների տողերի:
Դիմակային կոդը և շտկման մակարդակը գտնվում է որոնման նախշերի կողքին՝ վերին աջ մասում (8 մոդուլով) և ստորին ձախ մասից (7 մոդուլով) աջ և կրկնօրինակվում են վերին ձախ հատվածի կողքերում՝ 7 կողմով տարածքով, որտեղ անցնում են հավասարեցման գոտիները՝ ուղղահայացը հորիզոնական կոդով, իսկ հորիզոնականը՝ ուղղահայաց։
Տարբերակի կոդը անհրաժեշտ է կոդի տարբերակը գտնելու համար: Նրանք տեղակայված են վերին աջից՝ ձախ և ստորին ձախից՝ աջ և կրկնօրինակված են: Դրանք կրկնօրինակվում են հետևյալ կերպ․ Վերին կոդի հայելային օրինակը պտտվում ժամսլաքին հակառակ ուղղությամբ՝ 90 աստիճանով: Ստորև բերված է կոդերի աղյուսակ․ 1-ը սև մոդուլն է, 0-ն՝ սպիտակ:
| Տարբերակ | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| Տարբերակի կոդ | 000010 011110 100110 | 010001 011100 111000 | 110111 011000 000100 | 101001 111110 000000 | 001111 111010 111100 | 001101 100100 011010 | 101011 100000 100110 | 110101 000110 100010 | 010011 000010 011110 | 011100 010001 011100 | 111010 010101 100000 | 100100 110011 100100 | 000010 110111 011000 | 000000 101001 111110 | 100110 101101 000010 | 111000 001011 000110 | 011110 001111 111010 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | |
| 001101 001101 100100 | 101011 001001 011000 | 110101 101111 011100 | 010011 101011 100000 | 010001 110101 000110 | 110111 110001 111010 | 101001 010111 111110 | 001111 010011 000010 | 101000 011000 101101 | 001110 011100 010001 | 010000 111010 010101 | 110110 111110 101001 | 110100 100000 001111 | 010010 100100 110011 | 001100 000010 110111 | 101010 000110 001011 | 111001 000100 010101 |
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «QR code» (անգլերեն). 2019-10-15.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ QR-կոդերի մասին
- ↑ «QR-код» (ռուսերեն). 2019-10-15.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «Code QR» (ֆրանսերեն). 2019-10-15.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Denso-Wave ընկերության կայքը (անգլ.)
- RSVP-ի մասին (անգլ.)
- VCard-ի մասին (անգլ.)
- «Geotagged» QR-կոդի ստեղծում
- Ինֆոգրաֆներ
- Պաշտոնական կայք
- «Kanji»-ի մասին (անգլ.)
- Reed Solomon Codes for Coders (անգլ.) – Մանրամասն ուսումնական ձեռնարկ, որը ներառում է ինչպես QR կոդի կառուցվածքը, այնպես էլ Reed Solomon-ի ծածկագրերը, որոնք օգտագործվում են տվյալների կոդավորման համար։
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Բուգաև, Լեոնիդ (2012). Բջջային շուկայավարում: Ինչպես գովազդել ձեր բիզնեսը բջջային աշխարհում:. ISBN 978-5-9614-2222-1. (անգլ.)
- Waters, Joe (2012). QR Codes For Dummies. ISBN 9781118370711. (անգլ.)
- Hopkins, David (2013). QR Codes in Education. էջ 105. ISBN 9781118370711. (անգլ.)
- Winter, Mick (2011). Scan Me: Everybody's Guide to the Magical World of QR Codes. ISBN 9781118370711. (անգլ.)
- BS ISO/IEC 18004:2006. Information technology. Automatic identification and data capture techniques. Bar code symbology. QR Code. Geneva: ISO/IEC. 2000. էջ 114. OCLC 60816353.
- BS ISO/IEC 18004:2006. Information technology. Automatic identification and data capture techniques. QR Code 2005 bar code symbology specification. London: BSI. 2007. էջ 126. ISBN 978-0-580-67368-9.