Մասնակից:Ջուլիի/Ավազարկղ
Բեռնուլի ընտանիքը, Բեռնուլի ընտանիք (Bernoulli) —շվեցարարական- Բողոքական ընտանիք,որի անդամներից շատերը XVII-XVIII դարերում նշանակալի ներդրում են ունեցել գիտության մեջ։ Մասնավորապես,այս դինաստիան տվել է 9 ականավոր մաթեմատիկոսներ և ֆիզիկոսներ (նրանցից 3-ը՝հանճարեղ), ինչպես նաև հայտնի պատմաբաններ, արվեստի գործիչներ, ճարտարապետներ, իրավաբաններ և այլոց: 17-18-րդ դարերում Բեռնուլի շվեցարարական բազմանդամ ընտանիքը նշանակալի ներդրում ունեցավ գիտության մեջ:
Գիտության և մշակույթի մեջ պատմաբանները հաշվել են Բեռնուլի ընտանիքի առնվազն 30 հայտնի ներկայացուցիչներ: Սանկտ Պետերբուրգի Գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոսների թվում `հինգ հոգի ՝ Բեռնուլի ընտանիքից: 105 տարի շարունակ Բեռնուլիի ընտանիքի ներկայացուցիչները զբաղեցնում էին Բազելի համալսարանի մաթեմատիկայի ֆակուլտետը:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բեռնուլի ընտանիքը սերում է դեռևս 15-րդ դարից, նրա ներկայացուցիչը ՝ Բերնուիլա անունով, բնակվում էր Ֆլանդերում (Հարավային Նիդեռլանդներ, այժմ ՝ Բելգիա)։1582 թվականին Իսպանիայի Կաթոլիկ իշխանությունների կրոնական ճնշումների պատճառով բողոքական վաճառական Հակոբ Բեռնուլին ընտանիքի հետ հեռացավ Անտվերպենից և տեղափոխվեց Ֆրանկֆուրտ: Քանի որ կրոնական բաժանումները չէին դադարել Գերմանիայում, 1622-ին ՝ Հակոբի թոռը, կրելով նույն անունը (1598-1634), հաստատվել է Բազելում (Շվեյցարիա) և ստացել Շվեյցարիայի քաղաքացիություն:
Հակոբի որդիՆ, որին պատմաբանները անվանում են «Նիկոլայ ավագ» (1623-1708), կազմակերպել է դեղագործական ապրանքների առևտուրը և շուտով դարձել է քաղաքի հարուստ բնակիչ, Բազելի քաղաքային խորհրդի անդամ: Նա ուներ 11 երեխա, որոնք էլ Բեռնուլի դինաստիայի հիմքը հանդիսացան:
Բեռնուլի ընտանիքի երեք սերունդ տվել է 9 հիմնական մաթեմատիկոսներ և ֆիզիկոսներ, որոնցից ամենահայտնիներն են։
- Յակոբ Բեռնուլի (1654—1708);
- Յոհան Բեռնուլի (1667—1748), Յակոբի փոքր եղբայրը
- Դանիել Բեռնուլի (1700—1782), Յովանի որդին
- Յակոբ II Բեռնուլի (1759—1789), Դանիելի բարեկամը.
Նույն ընտանիքից է նաև Մարիա Բեռնուլին — առաջին կինը Գերման Գեսսի[1].
Բեռնուլի սերունդները այսօր հիմնականում բնակվում են Բազելում:
Օբյեկտներ,ընտանիքի անդամների անունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Բեռնուլիի դիֆերենցիալ հավասարումը — ի պատիվ Յակոբի.
- Բեռնուլի օրենք (Բեռնուլի ինտեգրալ) հիդրոդինամիկայում — ի պատիվ Դանիելի.
- Բեռնուլի լեմինսկատ — ի պատիվ Յակոբի.
- Բեռնուլի բազմանդամ — ի պատիվ Յակոբի.
- Բեռնուլի անհավասարություն —ի պատիվ Յակոբի.
- Բեռնուլի բաշխում, Բեռնուլիի սխեման հավանականության տեսության մեջ — ի պատիվ Յակոբի.
- Բեռնուլի հերթափոխ — ի պատիվ Յակոբի.
- Բեռնուլի բանաձև — ի պատիվ Յակոբի.
- Բեռնուլիի թիվը — ի պատիվ Յակոբի.
Փարիզի 8-րդ շրջանում ի պատիվ այս ընտանիքի կա փողոց՝ Rue Bernoulli,ի պատիվ Ի պատիվ Դանիելի, Մոսկվայի պետական համալսարանի համալիր համակարգերի մաթեմատիկական հետազոտությունների ինստիտուտում ՝МГУ-ում լաբորատորիան անվանվեց Բեռնեուլի անունով:
Տոհմածառ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տես ավելի մանրամասն ՝ Բեռնուլի տոհմածառը(գերմ.).
| Նիկոլայ Բեռնուլի Ավագ (1623—1708) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Հակոբ Բեռնուլի (1654—1705) | Նիկոլայ Բեռնուլի (1662—1716) | Յոհան Բեռնուլի (1667—1748) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Նիկոլայ I Բեռնուլի (1687—1759) | Նիկոլայ II Բեռնուլի (1695—1726) | Դանիել Բեռնուլի (1700—1782) | |Յոհան II Բեռնուլի (1710—1790) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Յոհան III Բեռնուլի (1744—1807) | ԴանիելII Բեռնուլի (1751—1834) | Հակոբ II Բեռնուլի (1759—1789) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Gustav Emil Müller. Philosophy of Literature, Ayer Publishing, 1976.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Բեռնուլի». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Նիկիֆուովսկի Վ.Ա. Բեռնեուլի հանճարեղ մաթեմատիկ. — մ.: գիտություն, 1984. — 177 с. — (գիտության և տեխնիկայի պատմություն).
Կաղապար,արտաքին կապեր