Մասնակից:Էլեն Խաչատրյան/Ավազարկղ
Օպերային բալետ (ֆր.՝ opera-ballet), երաժշտական-թատերական ժանր, որը ստեղծվել է Ֆրանսիայում XVII-XVIII դարերի սահմանագծին և բնորոշ է այդ շրջանի պալատական թատրոնին ("Երաժշտության թագավորական ակադեմիա")։
Օպերայի և բալետի տարրերը պատրաստվել են վաղեմի, այսպես կոչված, պալատական բալետներում (ֆր.՝ ballet de cour), Ժան-Բատիստ Լյուլլիի և Մոլիերի համատեղ ստեղծած կատակերգություններում, ինչպես նաև Լյուլիի բալետներում և օպերաներում ։ Այդ ժամանակ բալետն ու օպերան դեռ առանձին ժանրերում աչքի չէին ընկնում, և երգն ու պարը միավորվում էին միասնական ներկայացման մեջ, Ընդ որում պարը գերիշխում էր ։ Օպերա-բալետը վերջնականապես ձևակերպվում է որպես ժանր Ֆրանսիական օպերային բեմում Լյուլիից հետո Անդրե Կարդինալ-Դետուշի, Ժան-Ժոզեֆ Մուրեի (en) ստեղծագործություններում և, առավել վառ, Անդրե Կամպրի մոտ ՝ նրա "Գալանտային Եվրոպայում" (1697), և հատկապես "Վենետիկյան տոնակատարություններում"[en] (Կաղապար.Տարի երաժշտության մեջ) ։
Օպերայի և բալետի տարրերը պատրաստվել են XVI դարի այսպես կոչված պալատական բալետներում , Ժան-Բատիստ Լյուլիի և Մոլիերի համատեղ ստեղծած կատակերգություններում, ինչպես նաև Լյուլիի բալետներում և օպերաներում ։ Այդ ժամանակ բալետն ու օպերան դեռ առանձին ժանրերում աչքի չէին ընկնում, և երգն ու պարը միավորվում էին միասնական ներկայացման մեջ, Ընդ որում պարը գերիշխում էր ։ Օպերա-բալետը վերջնականապես ձևակերպվում է որպես ժանր Ֆրանսիական օպերային բեմում Լյուլիից հետո Անդրե Կարդինալ-Դետուշի, Ժան-Ժոզեֆ Մուրեի ստեղծագործություններում և, առավել վառ, Անդրե Կամպրի մոտ ՝ նրա "Գալանտային Եվրոպայում" (1697), և հատկապես "Վենետիկյան տոնակատարություննեում (Կաղապար.год в музыке):
Ֆրանսիական Ռոկոկո գեղանկարչության "գալանտային տոների" թեմատիկայի նման Օպերա-բալետներն առաջին հերթին գունեղ են և դեկորատիվ ։ Դրանք սովորաբար բաղկացած են մի շարք նկարների-antre[fr] (արդյունքները, ֆր.՝ entrėes), սյուժետային առումով գրեթե չկապված, որտեղ զարգացած պարային տեսարանները համադրվում են արիաների, ռեչիտատիվների, համույթների և օպերային այլ ձևերի հետ ։ Օպերայի ամենապայծառ նմուշները ՝ " Գալանտային Հնդկաստանը "(Կաղապար. Մեկ տարի երաժշտության մեջ),"Գեբայի տոնակատարությունները" [en] (Կաղապար. Մեկ տարի երաժշտության մեջ) ստեղծվել են Ժան - Ֆիլիպ Ռամոյի կողմից, որն այդ ժանրում ընդգրկել է լիրիկական ողբերգության բարձր դրամատիզմը և խորացրել նրա բնավորությունն ու դեկորատիվ բնույթը ։
Подобно тематике «галантных празднеств» во французской живописи рококо, оперы-балеты прежде всего красочны и декоративны. Они состоят обычно из ряда картин — антре[fr] (выходов, ֆր.՝ entrėes), сюжетно почти не связанных, в которых развитые танцевальные сцены сочетаются с ариями, речитативами, ансамблями и другими оперными формами. Ярчайшие образцы оперы-балета — «Галантная Индия» (Կաղապար:Год в музыке), «Празднества Гебы[en]» (Կաղապար:Год в музыке) — созданы Жан-Филиппом Рамо, внёсшим в этот жанр высокий драматизм лирической трагедии и углубившим его характерность и декоративность.
Впоследствии, при становлении оперы и балета как самостоятельных видов театрального спектакля, жанр изживает себя. Однако в XIX и XX веках вновь появляются отдельные его образцы, представляющие единство хореографии и пения в рамках фантастического или мифологического спектакля: «Торжество Вакха» Даргомыжского (Կաղապար:Год в музыке), «Виллисы» Пуччини (Կաղապար:Год в музыке), «Млада» Римского-Корсакова (Կաղապար:Год в музыке), «Рождение лиры» Русселя (Կաղապար:Год в музыке), «Театр чудес» Хенце (Կաղապար:Год в музыке, Կաղապար:Год в музыке — вторая редакция), «Прусская сказка» Блахера (Կաղապար:Год в музыке), «Снежная королева» Раухвергера (Կաղապար:Год в музыке), «Давид Сасунский» Оганесяна (Կաղապար:Год в музыке) и др.
Литература[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ecorcheville J., De Lulli а Rameau 1690- 1730, P., 1906;
- Kretzschmar H., Geschichte der Oper, Lpz., 1919 (рус. пер. - Кречмар Г., История оперы, Л., 1925);
- Masion P.-M., L'opera de Rameau, P., 1930;
- Anthony J. K., French Opera-Ballet in the early 18th. century. Problems of definition and classification, "Journal of the American Musicological Society", 1965, v. 18, No 2, p. 197-206.