Մասնակից:Արշո/Ավազարկղ-ՎիքիԹիմ3

Վլադիմիր Լեոնիդի Դուրով (), ռուս և խորհրդային կրկեսի արտիստ, վարժեցնող, Հանրապետության վաստակավոր արտիստ (1927)։ Անատոլի Լեոնիդի Դուրովի ավագ եղբայրն է:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վլադիմիր Լեոնիդի Դուրովը ծնվել է Մոսկվայում՝ ոստիկանի ընտանիքում։ 1868 թվականին մահացել է մայրը, շուտով նաև հայրը։ Վլադիմիրն ու նրա եղբորը՝ Անատոլիին, դաստիարակել է իրենց կնքահայրը։ Սովորել է զինվորական վարժարանում, բայց կրկեսով տարվելով՝ թողել է այն։ Բեմում եղել է 1879 թվականից։ 1883 թվականից եղել է Մոսկվայի Վինկլերի գազանանոց կրկեսում, ապա Բեզանոյի կրկեսում: Սկսել է արտիստական գործունեությունը որպես ուժեղ մարդ, ձայնանմանակող, իլյուզիոնիստ, մոմենտալիստ նկարիչ, քառյակասաց երգիչ և ծաղրածու: Գազանանոցում Դուրովը սկսել է հանդես գալ որպես շուն, այծ, առնետ և ծովային խոզեր վարժեցնող: Ինքնակրթության համար որպես ազատ լսող հաճախել է ֆիզիոլոգ Իվան Սեչենովի դասախոսություններին։ 1887 թվականից աշխատել է Մոսկվայի Սալամոնսկու կրկեսում, սկսել է հանդես գալ որպես ծաղրածու-վարժեցնող և երգիծաբան:

Կենդանիներին վարժեցնելու մեթոդը կառուցել է նրանց կերակրման վրա, այսինքն` խրախուսանքի միջոցով պայմանական ռեֆլեքսն է զարգացրել. կենդանին կեր է ստացել հնարքը կատարելու համար։ Ուսումնասիրել է Սեչենովի և Պավլովի գործերը, նրանց գիտական հայտնագործությունները դրել է իր վարժեցման մեթոդի հիմքում։ Մոսկվայում` Բոժեդոմկայի փողոցում (այժմ` Դուրովի փողոց) գտնվող իր տանը, հեղափոխությունից առաջ Վլադիմիր Լեոնիդովիչը հոգեբանական փորձ է կատարել կենդանիների վրա, մասնավորապես՝ տելեպաթիայի, հոգեբանության, պարահոգեբանության և այլնի մասին։ Աշխատանքների համար հրավիրել է հայտնի հոգեբանների և հոգեբույժների, այդ թվում` ականավոր հոգեբույժ Վլադիմիր Բեխտերին, Պետերբուրգի ֆիզիոլոգ Իվան Պավլովին, և հրատարակել է գիտական հանդես, որում նկարագրել է իր երբեմն շատ հետաքրքրիր փորձերը։

Դրամ վաստակելու համար 1912 թվականի հունվարի 8-ին իր տանը բացել է կենդանիների անկյունի թատրոնը, որն ավելի ուշ սկսել է կոչվել «Դուրովի անկյուն» և կենդանիների հետ վճարովի ներկայացումներ է տվել: Այնտեղ հորինել է «Մկան երկաթուղի» եզակի համարը։ Ցավոք, հեղափոխությունը դադարեցրել է այդ եզակի աշխատանքը։ Իսկ գիտական հանդեսի առաջին և միակ համարը այդպես էլ չի տարածվել, և տպաքանակը պահվում է նույն տանը, որտեղ թատրոնից բացի գոյություն ունի նաև Վլադիմիր Դուրովի թանգարանը:

Աստիճանաբար կյանքը սկսել է նորմալանալ, և 1919 թվականին «Դուրովի անկյան» դռները բացվել են, բայց դա արդեն մասնավոր թատրոն չէր, այլ պետական՝ չնայած, որ Դուրովին թույլատրվել է հետագայում ապրել իր նախկին, բայց հետո ազգայնացված շենքում։

Վլադիմիր Դուրովը շարունակել է հեռուստահաղորդման փորձը կենսաֆիզիկոս Բերնարդ Կաժինսկու հետ: Վերջինս պատմել է այս ոլորտում կատարված ուսումնասիրությունների մասին «Կենսաբանական ռադիոկապ» գրքում»^[1]: Դուրովի և Կաժինսկու փորձերի արձագանքները հանդիպել են Ալեքսանդր Բելյաևի «Աշխարհի տիրակալը» ֆանտաստիկ վեպում, որտեղ գործում են Դուրովի և Կաժինսկու կերպարները:

Վլադիմիր Դուրովը «Իմ գազանները» գրքի հեղինակն է, որն առաջին անգամ լույս է տեսել 1927 թվականին և հետագայում բազմիցս վերահրատարակվել: Դրանում հեղինակը պատմում է, թե ինչպես կենդանիներին վարժեցնել, հետաքրքիր համարներ հորինել և նրանց հետ ելույթ ունենալ բեմում^[2]:

Մահացել է 1934 թվականի օգոստոսի 3-ին Մոսկվայում, թաղված է Նովոդևիչի գերեզմանատանը:

Վլադիմիր Լեոնիդովիչի մահից հետո «Դուրովի անկյունը» գլխավորել է նրա դուստրը՝ Աննա Դուրովա-Սադովսկայան։ 1977 թվականին՝ նրա մահից հետո, «Անկյունը» անցել է նրա եղբորորդուն՝ Յուրի Դուրովին, նրա մահից հետո ղեկավարությունը ստանձնել է Յուրի Դուրովի դուստրը՝ Նատալյա Յուրևնա Դուրովան:

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Կենդանիների վարժեցում․ իմ մեթոդի համաձայն վարժեցված կենդանիների հոգեբանական դիտարկումներ (40 տարվա փորձ)։ Նորը կենդանաբանական հոգեբանության մեջ» (Մոսկվա, Ունիվերսալ հրատարակչություն, 1924)
«Որսորդական շների գիտական վարժեցում» (Համամիութենական կոոպերատիվ միավորված հրատարակչություն։ 1933 թվական)
«Իմ գազաններ» (Կենտրոնական կոմիտե ՀամԼԿԵՄ Մանկական գրականություն, 1927 թվական)
«Պապիկ Դուրովի կենդանիները» (Պետական կոմիտե, Լենինգրադ, 1924)

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկեր:360px-Могила дрессировщика Владимира Дурова.jpg

Դուրովի գերեզմանը Մոսկվայի Նովոդևիչի գերեզմանատանը:

1927 թվականին Դուրովի անունով փողոց է անվանվել (նախկին Հին Բոժեդոմկա փողոց)։
1963 և 1989 թվականներին թողարկվել են Դուրովին նվիրված ԽՍՀՄի փոստային նամականիշներ։
2013 թվականի հուլիսի 7-ին Գուգլը Դուրովի հիշատակի 150-ամյակին նվիրված պատկերանիշ է դրել:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Биологическая радиосвязь».
↑ XX դարի ռուս մանկական գրողներ. — С. 169.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վլադիմիր Դուրով(ռուս.)

[1] «Биологическая радиосвязь».

[2] XX դարի ռուս մանկական գրողներ. — С. 169.

[1]

[2]