Jump to content

Մասնակից:Անուշս/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ֆեմինիզմը սեռերի քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական հավասարության տեսություններից մեկն է[1] , թեև շատ ֆեմինիստական ​​շարժումներ և գաղափարախոսություններ համակարծիք չեն այն հարցում, թե որ պահանջներն ու ռազմավարություններն են կենսական և արդարացված հավասարության հասնելու համար:

Այնուամենայնիվ, հավասարությունը, թեև աջակցվում է ֆեմինիստների մեծ մասի կողմից, ոչ միշտ է դիտարկվում որպես ֆեմինիստական ​​շարժման անհրաժեշտ արդյունք, նույնիսկ ֆեմինիստների կողմից: Ոմանք ֆեմինիստական ​​են համարում կանանց իրավունքների ընդլայնումը, քան տղամարդկանցը, առանց լիարժեք հավասարության[2][3][4]։ Նրանց կարծիքով իշխանության որոշակի ձեռքբերումն ավելի լավ է, քան ոչինչ: Ֆեմինիստների մի փոքր հատված պնդում է, որ կանայք պետք է ստեղծեն առնվազն մեկ կանանց ղեկավարած հասարակություն և որոշ ինստիտուտներ[5][6][7]։ Պատմության ընթացում ֆեմինիզմը և իրավահավասարությունը ունեցան ալիքաձև զարգացումներ և դրա առաջին դրսևորումները տեղի ունեցավ 18-րդ դարի սկզբին։ Ըստ Խաղաղօվկիանոսյան համալսարանի պրոֆեսոր և տնօրեն Մարթա Ռեմփթոնի խոսքերի․ «Շարժման ալիքը պաշտոնապես սկսվեց 1848 թվականին Սենեկա Ֆոլսի կոնվեցիայում, երբ երեք հարյուր տղամարդիկ և կանայք հավաքվեցին կանանց հավասարության համար»[8]։Այնուամենայնիվ, ֆեմինիզմի ձևերը և հավասարությունը հասել էր քաղաքական նպատակների, որոնք վավերացված են 1920 թվականի օգոստոսի 18-ին․ 19-րդ ուղղումը երաշխավորում էր բոլոր ամերիկացի կանանց ընտրելու իրավունքը: Եվ ինչպես ոմանք ենթադրում էին, դա կանանց համար շատ բան չի փոխեց:

Ազատություն են փնտրում այն ​​ֆեմինիստները, ովքեր կարծում են, որ հավասարությունն անցանկալի կամ անտեղի է, թեև ոմանք հավասարեցնում են տղամարդկանց հավասար ազատության ձեռքբերման ձգտման հետ, այդպիսով միանալով նրանց, ովքեր պնդում են, որ հավասարությունը ֆեմինիզմի առանցքային նշանակություն ունի:[9][10]։

Սահմանման վերաբերյալ համաձայնագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Թիլբուրգի համալսարանի կանանց ուսումնասիրությունների ամբիոնի վարիչ Թինեկե Մ. Վիլեմսենի, «հազիվ թե հնարավոր լինի տալ ֆեմինիզմի այնպիսի սահմանում, որի հետ կհամաձայնվի յուրաքանչյուր ֆեմինիստ»[11]։ Բրոնվին Ուինթերը քննադատել է մասնագետների և ոչ մասնագետների կողմից ֆեմինիզմի սահմանման դեմ դիմադրությունը, մի դիմադրություն «այնքան տարածված, որ թվում է գերիշխող ֆեմինիստական ​​տեսական դիրքորոշումն է մի տեսակ «չունենալ» դիրքորոշում[12]։ Այնուամենայնիվ, սահմանումներ են առաջարկվել ֆեմինիստական ​​գրականության և պրակտիկայում։ [13][14]

Հավասարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականության մեծ մասը ֆեմինիզմը սահմանում է որպես կանանց հավասար իրավունքների կամ սեռերի միջև հավասարության մասին գաղափար: Ֆեմինիզմը ոչ միայն ազդեց սեռերի միջև հավասարության վրա, այլև ռասայական: Չիկանա ֆեմինիզմի շարժումը քաղաքականապես ակտիվացավ ամերիկյան հասարակության մեջ կանանց և լեսբիների հավասարության որոնման մեջ: Այն մարտահրավեր նետեց գենդերային կարծրատիպային դերերին:[15][16][17]

Օգտագործելով տարբեր լեզուներ, Ռայան Էյսլերը, «վերաքննելով մարդկային հասարակությունը գենդերային-ամբողջական տեսանկյունից», «առաջարկեց [d] ... հասարակության երկու հիմնական մոդելներ», «[առաջին] ... [լինելով] գերիշխող մոդելը, ... այն, ինչ մարդկությունը կոչում է պատրիարքատ/ հայրիշխանություն կամ մատրիարքատ/մայրիշխանություն, մարդկության մի կեսի գերիշխումը մյուսի նկատմամբ» և «երկրորդը, որտեղ սոցիալական հարաբերությունները հիմնականում հիմնված են համակցման և ոչ թե դասակարգման սկզբունքի վրա, կարող է բնութագրվել որպես գործընկերության մոդել։ Այս մոդելում, սկսած մեր տեսակների ամենահիմնական տարբերությունից, արական և իգական սեռի միջև, բազմազանությունը չի նույնացվում ոչ թերարժեքության, ոչ էլ գերազանցության հետ:[18] «Խնդիրը ոչ թե տղամարդն է որպես սեռ, այլ տղամարդիկ և կանայք, քանի որ նրանք պետք է սոցիալականացված լինեն գերիշխող համակարգում»[19]։ Նա պաշտպանում էր գիլանիան, երկու սեռերը կապող գործընկերությունը, ներկայիս և պատմական անդրոկրատիայի փոխարեն[20]։

Ըստ Էլեյն Հոֆման Բարուխի, մոտավորապես մ.թ.ա. 394 թ. Պլատոնը հետաքրքրվել է այս հարցով և կարծում էր, որ տղամարդիկ, ի վերջո, գերազանցելու են, նա պնդում էր, որ կանայք պետք է հավասար լինեն տղամարդկանց հետ քաղաքական, սոցիալական, սեռական, կրթական և ռազմական գործողությունների մեջ և պետք է կարողանան մտնել հասարակության ամենաբարձր խավ և որ գենդերային տարբերությունների մեծ մասը չի կարող բացատրվել կենսաբանությամբ (Պլատոնը ամենավաղ հրապարակված մտածողներից է, որն այդպես է ասում), որ երեխաների խնամքի համակարգը կազատի կանանց, թուլ տալով մասնակցություն ունենալ հասարակության կյանքում[21]։

Որոշ արմատական ​​ֆեմինիստներ քննադատում էին հավասարությունը՝ հերքելով, որ «անարդար հասարակության մեջ հավասարության համար արժեր պայքարել»[22]։

Հարաբերություններում ոչ միանշանակ հավասարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լրացուցիչ տեղեկություններ. Էգալիտարիզմ

«Ֆեմինիզմը պահանջում է հասարակության մեջ կանանց և տղամարդկանց միջև հավասարակշռել սոցիալական, տնտեսական և քաղաքական ոլորտները, ի դեմս երկու սեռերի և հանուն նրանց ընդհանուր մարդասիրության, բայց հարգելով նրանց տարբերությունները»: [23] Երբ ֆեմինիզմը և հարակից բառերը սկսեցին լայնորեն օգտագործվել 1890-ական թվականներին Եվրոպայում և Արևմտյան երկրներում և շարունակվեցին մինչ մեր ժամանակներ, հարաբերություններում հավասարության տերմինները հաճախ անհասկանալի էին: «Այն ժամանակ, ինչպես և հիմա, շատ կուսակցություններ տերմիններն օգտագործում էին ոչ թե վերլուծական, այլ որպես էպիտետների։Այն ժամանակ, ինչպես հիմա, բառերը բոլորը չէին օգտագործում նույն իմաստով, և ինչպես ցույց է տալիս ուսումնասիրությունը, նրանք վկայակոչում էին շատ ավելի հաճախ «կանանց իրավունքներին», քան «տղամարդկանց իրավունքներին հավասարությունը»: Ֆեմինիզմի բառապաշարը նշանակում էր շատ ավելի լայն սոցիալ-քաղաքական քննադատություն, քննադատություն, որը կենտրոնացած էր կնոջ վրա և գովերգում էր կնոջը տղամարդկանց արտոնությունների վրա իր հարձակման համար»[24]։Մարդիկ կարող են վիճել, թե արդյոք այս ձևակերպումն իսկապես ենթադրում է նման խորը տարբերություն: Հաշվի առնելով, այն հանգամանքը,որ կանայք գտնվել են օրենքի և հասարակության մեջ բարդ իրավիճակում, տրամաբանական է, որ ֆեմինիզմը կենտրոնացած է կանանց իրավունքների վրա:

Ֆեմինիստ հեղինակ Բել Հուկսը գրել է. «Մարդկանց զանգվածը կարծում է, որ ֆեմինիզմը միշտ և միայն այն կանանց մասին է, ովքեր ձգտում են հավասարվել տղամարդկանց... Ֆեմինիզմը, որի մասին նրանք ամենաշատն են լսում, պատկերված է կանանց կողմից, ովքեր հիմնականում հավատարիմ են գենդերային հավասարությանը, հավասար վարձատրությանը,հավասար աշխատանքի համար, և երբեմն կանայք և տղամարդիկ կիսում են տնային գործերն ու երեխաների դաստիարակությունը»[25]։ «[F]էմինիզմը սեքսիստական ​​ճնշումներին վերջ տալու շարժում է: Բացի այդ, ֆեմինիզմը տղամարդկանց առավելություն է տալիս նախկինում կանանց կողմից զբաղեցրած աշխատանքով զբաղվելու համար: Ներկայումս մեր հիվանդանոցներում և բաժանմունքներում ավելի շատ տղամարդ բուժքույրեր կան, քան տարիներ առաջ»[26]։

Դեբորա Սիգելը «օգտագործում է [«ֆեմինիզմ» տերմինը ընդհանուր իմաստով, նկատի ունենալով այն փիլիսոփայությունը, որը զորացնում է շարժումը, արմատախիլ անելու սեքսիզմը և ապահովում կանանց համար ավելի լավ կյանք»[27]։

Սեռերը (սովորաբար տարբերվում են սեռերից) որոշ ֆեմինիստական ​​ուտոպիստական ​​գրականության մեջ հաշվվում են որպես երկուսից տարբեր, ըստ Կարին Շոնփֆլուգի՝ վերլուծելով Գաբրիել դե Ֆոյնիի (1676), Ուրսուլա Կ. Լե Գինի (1969), Սամուել Ռ. Դելանիի (1976) ստեղծագործությունները: , Դոննա Հարավեյ (1980) և Ալկելին վան Լենինգ (1995)[28]։

Ձգտում դեպի հավասարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեմինիզմը գործնականում կարող է լինել հոգնեցուցիչ և ծախսատար, իսկ այլ կարիքները կարող են վերահսկել անձնական և կազմակերպչական ռեսուրսները: Պրագմատիզմը կարող է խրախուսել ավելի փոքր նպատակներ փնտրել, օրինակ՝ ունենալ ավելի մեծ ուժ, քան առանց ֆեմինիզմի, մինչդեռ չփորձել լիարժեք հավասարություն փնտրել:

Ըստ Alice Echols-ի ՝ «Քերոլ Հանիշը... պնդում էր, որ գեղեցիկ արտաքինը ու հիմար լինելը գոյատևման ռազմավարություններ են, որոնք կանայք պետք է շարունակեն օգտագործել այնքան ժամանակ, քանի դեռ «միասնության ուժը» կարող է փոխարինել նրանց»[29]։

Ֆեմինիստ առաջնորդներից մեկը՝ Էնն Սնիտոուն , ենթադրում էր, որ դիֆերենցիալ ֆեմինիզմը գերադասվել է գենդերային հավասարությունից , որպեսզի «տղամարդիկ ավելի արձագանքող լինեն»[4]։

18-րդ դարի վերջին Բրիտանիայում Մերի Ուոլսթոունկրաֆտը «Կանանց իրավունքների պաշտպանություն» աշխատության մեջ գրել է «իրավունքների համար պետք է պայքարեն կանայք տղամարդկանց հետ միասին»[30]։ «Թող չեզրակացվի, որ ես ցանկանում եմ շրջել իրերի կարգը. ես արդեն ասել եմ, որ մարդիկ իրենց մարմնի կառուցվածքից ելնելով կարող են ունենալ որոշակի առավելություններ, սակայն նրանք ի ծնե վեհանձն են ։Ես խոսում եմ հավաքականորեն ամբողջ սեռի անունից , բայց ես հիմք չեմ տեսնում եզրակացնելու, որ նրանց միջի բարերարը պետք է տարբերվի իրենց բնույթից»[31]։«Ես ... կկարողանայի համոզել ողջամիտ մարդկանց իմ որոշ դիտողությունների կարևորության մեջ , որպեսզի նրանք ողջամտորեն կշռադատեն իմ դիտարկումների ամբողջ բովանդակությունը: Ես դիմում եմ նրանց սթափ դատողությանը, և պահանջում հանուն իմ սեռի, անգամ խնդրում եմ նրանց օգնել ազատել իրենց ընկերուհուն, որպեսզի տղամարդիկ մեծահոգաբար խզեն մեր շղթաները և վայելել ռացիոնալ ընկերակցություն , ստրկական հնազանդության փոխարեն, նրանք կունենան ավելի ուշադիր դուստրեր, ավելի սիրալիր քույրեր, ավելի հավատարիմ կանայք, ավելի խելամիտ մայրեր, մի խոսքով, ավելի լավ քաղաքացիներ»[32]։

Գերազանցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Դայան Դևիսի , արմատական ​​ֆեմինիզմները «հակված են շահագրգռված լինել կանանց արտոնություններով, քան հավասարությամբ»[33]։Հոգևոր ֆեմինիզմը և էկոֆեմինիզմը , ըստ պրոֆեսոր Դևիսի, ավելի քիչ են շահագրգռված արդարությամբ, քան գտնելով ուղիներ՝ շրջելու [«արական/կանացի»] արտոնությունը» [34]․ որպեսզի դնեն «կանանց»... վերևում (այսպես ասած)»։ Ուտոպիստական ​​գեղարվեստական ​​գրականության որոշ հեղինակներ գրել են,որ «իդեալական աշխարհներում կանանց դիրքերն ավելի լավն են, քան տղամարդկանցը»[35]։

Ֆեմինիստների փոքրամասնությունը կոչ է արել ստեղծել մեկ կամ, հնարավոր է, մի քանի հասարակություններ, որտեղ կանայք կկառավարեն կանանց և տղամարդկանց [36]։ Որոշ գիտնականներ հայտնել են, որ որոշ նման հասարակություններ գոյություն են ունեցել, ,[37] չնայած դրանց գոյության վերաբերյալ կան հակասություններ[38]։Համաձայն Սինթիա Էլլերի, ֆեմինիստական ​​հոգևորությունը հավատարմություն է հայտնել «կանանց հավասարությանը կամ գերազանցությանը» [39] անցյալում և ապագայում, մինչդեռ ոչ ներկայում ,[39] և որոշ հետևորդներ քննարկել են «կանանց գերակայությունն ընդդեմ սեռերի հավասար հարաբերությունների» [40] նախապատմական ժամանակներում[40]։ 20-րդ դարի սկզբին, սակայն, առաջին ֆեմինիստներից քչերը ստեղծեցին որևէ կազմակերպություն նման հասարակության հայեցակարգ կամ ծրագիր մշակելու համար[41]։

Բացի հավասարությունից ազատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիֆերենցիալ ֆեմինիզմը հիմնված է այն ենթադրության վրա, որ կանայք և տղամարդիկ տարբեր են, որ կանանց համար տղամարդկանց հետ հավասար լինել նշանակում է նմանվել տղամարդկանց, ինչը ցանկալի չէ[10]։Հավասարության փոխարեն տարբերվող ֆեմինիզմը հիմնված է կանանց ազատության վրա[9]։

1916 թվականին Շառլոտ Պերկինս Գիլմանը վիճեց ֆեմինիզմի օգտին՝ առանց «հավասարության» կոչերի։ Հավանություն տալով կանանց «ազատությանը»[10] և «լիարժեքությանը», [10] նա գրել է. «[էմինիզմը ... ամբողջ աշխարհի կանանց սոցիալական զարթոնքն է: Դա այդ մեծ շարժումն է… որը փոխում է մարդու կյանքի ծանրության կենտրոնը..... Դա շարժում է ... [ի թիվս այլ նպատակների] [կանանց] լիարժեք տնտեսական անկախության..... [Ա]հակաֆեմինիստները [խոսում են] .. Կանանց ազատության իրենց կատաղի վախի մեջ»[10] Նա գրել է կանանց և տղամարդկանց միջև էական տարբերությունների մասին, ներառյալ մայրության և հայրության հարցում,[10] և որ «[f]էմինիստները կանայք են, գումարած՝ գումարած լիարժեք մարդկային օժտվածություն և գործունեություն»[10]։

Քաղաքականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կազմակերպություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ- ում հավասարություն ձգտող կազմակերպությունների օրինակներն են Կանանց ազգային քաղաքական խումբը ( NWPC ) և Կանանց համար ազգային կազմակերպությունը ( NOW ) և, պատմականորեն, Ազգային Կանանց կուսակցությունը ( NWP ): ՀԻՄԱ, իր առաջին ազգային համաժողովում, 1967 թվականին, կոչ արեց հավասարության, օրինակ «Հավասար իրավունքների սահմանադրական փոփոխության», «Հավասար և անբաժան կրթություն», «Հավասար աշխատանքի վերապատրաստման հնարավորություններ», «աշխատանքի հավասար հնարավորություններ [երաշխավորել] բոլոր կանանց համար , ինչպես նաև տղամարդկանց», «կանանց իրավունքը՝ կրթվելու իրենց ողջ ներուժով, տղամարդկանց հետ հավասար... վերացնելով բոլոր տեսակի խտրականությունն ու տարանջատումը ըստ սեռի», և «ապահովելով աղքատության մեջ գտնվող կանանց իրավունքը աշխատանքի, ուսուցման, բնակարանի և ընտանեկան նպաստի տղամարդկանց հետ հավասար պայմաններով»[42]։

Նշանավոր քաղաքական գործիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիկտորյա Վուդհուլը առաջադրվել է 1872 թվականի ընտրություններում որպես ԱՄՆ նախագահ ՝ հաստատելով հավասարության իրավունքը[43][44]։

20-րդ դարի սկզբին Մեծ Բրիտանիայի քաղաքական պահպանողական Նեստա Հելեն Վեբսթերը , ենթադրում էր, որ սեռերը կարող են հավասար լինել[45] և կարծում էր, որ եղել է «կանանց գերակայություն… [նախահեղափոխական] Ֆրանսիայում, երբ հզոր կանայք երբեք չեն փորձել բացահայտ մրցակցել տղամարդկանց հետ, բայց փոխարենը ջանք չեն խնայել այլ ոլորտներում, որտեղ նրանք հաջողել են, մասնավորապես, «կազմակերպության ուժը և ոգեշնչման ուժը»[45]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Merriam-Webster dictionary, as accessed April 1, 2018, entry feminism, sense 1.
  2. Wollstonecraft (2009), էջ. 158
  3. Echols (1989), էջեր. 144
  4. 4,0 4,1 Echols (1989), էջեր. 289, citing Snitow, Ann, Retrenchment vs. Transformation: The Politics of the Anti-Pornography Movement, in Caught Looking: Feminism, Pornography and Censorship (N.Y.: Caught Looking, 1986), pp. 11–12.
  5. Andrea Dworkin: "Take No Prisoners", in The Guardian, May 13, 2000, as accessed September 6, 2010.
  6. Spender, Dale, For the Record: The Making and Meaning of Feminist Knowledge (London: The Women's Press, 1985 (0-7043-2862-3)), p. 151 (on institutions) but see p. 214 (antibureaucratic).
  7. Chesler, Phyllis, Women and Madness (Garden City, N.Y.: Doubleday, 1972 (0-385-02671-4)), pp. 298-299.
  8. «Four Waves of Feminism». Pacific University (անգլերեն). 2015-10-25. Վերցված է 2022-03-14-ին.
  9. 9,0 9,1 Zerilli (2005), passim, esp. p. 96 & nn. 11–15
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 Gilman, Charlotte Perkins, What is "Feminism"?, in The Sunday Herald, Sep. 3, 1916, [§] Magazine, p. [7] [of §], of The Boston Herald (Boston, Mass.).
  11. Willemsen, Tineke M., Feminism and Utopias: An Introduction, in Lenning, Alkeline van, Marrie Bekker, & Ine Vanwesenbeeck, eds., Feminist Utopias: In a Postmodern Era (Tilburg Univ. Press, 1997 (90-361-9747-3)), p. 5.
  12. Winter, Bronwyn, Who Counts (or Doesn't Count) What as Feminist Theory?: An Exercise in Dictionary Use, in Feminist Theory, vol. 1, no. 1 (April 2000)(չաշխատող հղում) , as accessed April 5, 2012 (possibly via different URL), p. 106 (internal single quotation marks so in original) (DOI 10.1177/14647000022229092).
  13. «What Is Feminism?». IWDA. Վերցված է 25 July 2022-ին.
  14. Mitchell. «Pat». What's the definition of feminism? 12 talks that explain it to you. Վերցված է 25 July 2022-ին.
  15. Sources:
  16. Sources:
  17. Sources:
  18. Eisler (1987), էջ. xvii
  19. Eisler (1987), էջ. 185
  20. Eisler (1987), էջեր. 185–203, 205–214
  21. Schönpflug (2008), էջեր. 159–160, citing Rohrlich, R. & Elaine Hoffman Baruch, Women in Search of Utopia: Mavericks and Mythmakers (N.Y.: Schocken Books, 1984), and Plato, The Republic (ca. 394 B.C.).
  22. Echols (1989), էջ. 139
  23. Offen (1988), էջեր. 151–152
  24. Offen (1988), էջ. 128
  25. hooks (2000), էջեր. 1–2
  26. hooks (2000), էջ. 6
  27. Siegel, Deborah, Sisterhood, Interrupted: From Radical Women to Grrls Gone Wild (N.Y.: Palgrave Macmillan, 2007 (978-1-4039-8204-9)), p. 15.
  28. Schönpflug (2008), էջեր. 23–25
  29. Echols (1989), էջ. 144
  30. Wollstonecraft (2009), էջ. 203
  31. Wollstonecraft (2009), էջ. 29
  32. Wollstonecraft (2009), էջ. 158 (italicization so in original)
  33. Davis (2000), էջ. 139
  34. Davis (2000), էջեր. 145–146
  35. Schönpflug (2008), էջ. 18
  36. Sources:
  37. Sources:
  38. Sources:
    • Adovasio, J. M., Olga Soffer, & Jake Page, The Invisible Sex: Uncovering the True Roles of Women in Prehistory (Smithsonian Books & Collins (HarperCollinsPublishers), 1st Smithsonian Books ed. 2007 (978-0-06-117091-1)), pp. 251–255, esp. p. 255.
    • Goldberg, Steven, The Inevitability of Patriarchy (Wm. Morrow, 1973).
    • Goldberg, Steven, Why Men Rule: A Theory of Male Dominance (Chicago, Ill.: Open Court, 1993)
    • Davis, Philip G., Goddess Unmasked (1998).
    • Eller, Cynthia, The Myth of Matriarchal Prehistory (2000) (Montclair State University).
    • Bamberger, Joan, The Myth of Matriarchy: Why Men Rule in primitive society, in Rosaldo, M, & L Lamphere, Women, Culture, and Society (Stanford, Calif.: Stanford Univiversity Press, 1974), pp. 263–280.
    • Cynthia Eller, The Myth of Matriarchal Prehistory: Why an Invented Past Won't Give Women a Future, (Boston: Beacon Press, 2001)].
    • Encyclopædia Britannica (2007), entry: Matriarchy (describing this view as "consensus", listing matriarchy as a hypothetical social system).
  39. 39,0 39,1 Eller (1991), էջ. 282
  40. 40,0 40,1 Eller (1991), էջ. 283
  41. Echols (1989), էջեր. 183–184
  42. NOW (National Organization for Women) Bill of Rights, in Morgan, Robin, ed., Sisterhood is Powerful: An Anthology of Writings From the Women's Liberation Movement (N.Y.: Random House, 1st ed. 1970), pp. 512–513 (§ Historical Documents) ("[a]dopted at NOW's first national conference, Washington, D.C., 1967", per id., p. 512).
  43. Gabriel, Mary, Notorious Victoria: The Life of Victoria Woodhull, Uncensored (Chapel Hill, N.Car.: Algonquin Books of Chapel Hill, 1st ed. 1998 (1-56512-132-5)), passim, esp. pp. 54–57 & nn.
  44. Underhill, Lois Beachy, The Woman Who Ran for President: The Many Lives of Victoria Woodhull (Bridgehampton, N.Y.: Bridge Works, 1st ed. 1995 (1-882593-10-3)), passim, esp. ch. 8.
  45. 45,0 45,1 Lee, Martha F., Nesta Webster: The Voice of Conspiracy, in Journal of Women's History, vol. 17, no. 3 (Fall, 2005), p. 81 ff.

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]