Հարություն Սվաճյան

Հարություն Սվաճյան
Ծնվել է	1831
Ծննդավայր	Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն
Մահացել է	1874
Մահվան վայր	Կոստանդնուպոլիս
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտություն	խմբագիր
Աշխատավայր	Մեղու

Հարություն Սվաճյան (1831, Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - 1874, Կոստանդնուպոլիս)՝ 19-րդ դարի հայ առաջադեմ մտավորական էր, «Մեղու» պարբերականի հիմնադիրն և խմբագիրը։

Կենսագրություն

Սվաճյանը ծնվել է Պոլսում։ Նա թեպետ չի կարողացել ստանալ կանոնավոր կրթություն, բայց ինքնուրույն ձեռք է բերել լայն տեսական պատրաստություն և դարձել է արևմտահայ առաջադեմ մտավորականության ականավոր ներկայացուցիչը։ Սվաճյանը համարձակորեն պայքարում էր կղերաֆեոդալական հոսանքի և այլ հակաժողովրդական, պահպանողական խմբերի դեմ։ Այդ պատճառով էլ նա բազմիցս հալածանքների է ենթարկվել թուրք պաշտոնյաների և ազգադավ հայ հարուստների և մտավորականների կողմից։ Եղել է Միքայել Նալբանդյանի համախոհը։

Սվաճյանը Կ. Պոլսում 1856 թվականին հիմնել և խմբագրել է «Մեղու» պարբերականը (1856-1874 թթ.)։ «Մեղվում» հրատարակել է Նալբանդյանի հեղափոխական դեմոկրատական գաղափարներով տոգորված հոդվածները։

Սվաճյանի խմբագրած «Մեղուն» արևմտահայ իրականության մեջ կարևոր դեր է կատարում ինչպես հակաժողովրդական հոսնքների դեմ մղած պայքարում, այնպես էլ աշխարհիկ գրականության ստեղծման, գիտության, լուսավորության ու կրթության տարածման գործում։ Միքայել Նալբանդյանը հայտարարել է. ««Մեղուն» կենդանի ժողովրդի մաքուր բերանն է, ազգերի ցավերի ու ուրախության ճշմարտապես հայտարարը»։ 1872-1874 թվականներին «Մեղուն» շարունակել է հրատարակել Հակոբ Պարոնյանը։

Գրականություն

• Հայ նոր գրականության պատմություն, հատոր 2 (հատորում զետեղված է «Հարություն Սըվաճյան» գլուխը, որը գրել է Ասատուր Ասատրյանը), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1962 թ., 516 էջ։
• Ասատուր Ասատրյան, Հարություն Սվաճյան, Երևան, 1967 թ., 238 էջ։

Աղբյուր

• Թ. Գ. Ջուհարյան «Հայ Գրականություն», 1990 թ, «Լույս» հրատարակչություն