Հայ եկեղեցիներ
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Հայ Եկեղեցիներ հավաքական անվան տակ ընդգրկվում են երեք հայ ինքնավար կրոնական համայնքները՝ Հայ Առաքելական Եկեղեցին, Հայ Կաթողիկե Եկեղեցին և Հայ Ավետարանական Եկեղեցին։
Հայոց Եկեղեցու Ստեղծումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայ Եկեղեցու առաջին հիմնադիրներն են Սուրբ Թադեոս և Սուրբ Բարդուղիմեոս առաքյալները, որոնք կոչվում են Հայաստանի Առաջին Լուսավորիչներ։ Նրանց շիրիմները որպես նվիրական սրբավայրեր հարգվել ու պահպանվել են պատմական Հայաստանի Արտազի (Մակու) և Աղբակի (Պաշքալե) վանքերում։
Բոլոր քրիստոնյա եկեղեցիները համամիտ են Սուրբ Բարդուղիմեոս առաքյալի մասին եղած հայոց ավանդությանը և անվարան ընդունում են թե՛ նրա առաքելական շրջանը և թե՛ Հայաստանում քարոզելն ու այնտեղ մարտիրոսված լինելը։ Իսկ Սուրբ Թադեոս առաքյալի մասին ավանդությունները տարբերվում են։ Սուրբ Թադեոս Դիդիմոս (երկվորյակ) առաքյալի՝ Սուրբ Թովմաս առաքյալի եղբոր, Եդեսիա և այնտեղից Արտազ գնալու մասին հայոց ավանդությունը ծանոթ չէ Հույներին ու Լատիններին, իսկ ասորական ավանդությունը չի ընդունում նրա՝ Եդեսիայից Արտազ անցնելը։ Համաձայն հայոց ավանդության Հայաստանում ավետարանական քարոզչության սկիզբը վերագրվում է Սուրբ Հուդա Թադեոս առաքյալին ևս, որը նաև Ղեբեոս էր կոչվում։ Այս ավանդությունը, որի հետ համաձայնվում են նաև Հույն ու Լատին եկեղեցիները, բավական է հաստատելու համար Հայ Եկեղեցու ավանդության վավերականությունը։
Առաքելական ծագումը, որը յուրաքանչյուր քրիստոնեական եկեղեցուց որպես պայման է պահանջում հաստատելու համար Քրիստոսի՝ Եկեղեցու Երկնավոր Հիմնադրի հետ միավորված ու կապակցված լինելը, երկու տեսակ է։ Մեկը ուղղակի ծագումն է, երբ որևէ եկեղեցի անուղղակիորեն առաքյալներից մեկի քարոզությամբ է սկիզբ առել, և մյուսը անուղղակի սկսելն է, երբ ծագումն առաջ է եկել առաքյալների հաստատած մի ուրիշ եկեղեցու միջնորդությամբ։ Ըստ այժմ Հայոց Եկեղեցին ուղղակի առաքելական ծագում ունի։
Ժամանակագրությունը, սովորաբար, Սուրբ Թադեոս առաքյալի քարոզությանը ութը տարվա շրջան է վերագրում (35-43 թթ.), իսկ Սուրբ Բարդուղիմեոս առաքյալին՝ տասնվեց տարվա (44-60 թթ.)։
Սուրբ Թադեոս և Բարդուղիմեոս առաքյալների քարոզչությունը և նահատակությունը Հայաստանում, սեղմեք այստեղ՝ [1] Արխիվացված 2007-09-28 Wayback Machine
Հայ Առաքելական Եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրվել է 301 թ. Տրդատ Երրորդ թագավորի կողմից և Գրիգոր Լուսավորչի առաջնորդությամբ։
Հայ Կաթողիկե Եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրվել է 1742 թ. Հռոմի Պապ Բենեդիկտ XIV-ի կողմից և Աբրահամ Արծիվյանի առաջնորդությամբ։
Հայ Ավետարանական Եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրվել է 1 հուլիս 1846 թ.Կոստանդնուպոլսում