Կոմանդեր

Կոմանդեր (անգլ.՝ Commander) — զինվորական կոչում Բրիտանական Համագործակցության և նախկին Բրիտանական կայսրության երկրների, ինչպես նաև ԱՄՆ-ի և որոշ այլ երկրների ռազմածովային ուժերում և ծովային օդուժում (ռազմածովային ավիացիայում)։

ՆԱՏՕ-ի կոչումների ОСАД համակարգում ունի OF-4 կոդը^[1]։

Համապատասխանում է բանակային (ցամաքային զորքերի) «փոխգնդապետ» կոչմանը։ ԽՍՀՄ-ի և ներկայիս Ռուսաստանի Դաշնության Ռազմածովային նավատորմում (ՌԾՆ) համապատասխանում է «2-րդ դասի նավապետ» կոչմանը։

Զինվորական կոչումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոմանդերի համազգեստի թևակարերը (թևնիշները) Մեծ Բրիտանիայի թագավորական ռազմածովային նավատորմում:

Մեծ Բրիտանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին անգամ կոմանդեր կոչումը (լրիվ՝ անգլ.՝ Master and Commander, 1794 թվականից՝ կրճատված՝ Commander^[2]) մտցվել է Թագավորական ռազմածովային նավատորմում մոտ 1775 թվականին։ Կոչումը գտնվում էր ՛՛լեյտենանտ՛՛, այսինքն՝ ՛՛տեղակալ՛՛ և ՛՛նավապետ՛՛ կոչումների միջև։ Մտցվել է այն սպաների համար, որոնք հանդիսանում էին նավի հրամանատար՝ չունենալով համապատասխան կոչում (անգլ.՝ unrated) և այսպես կոչված ՛՛փոսթ շիփ՛՛-երի համար (Post Ships)։ Մինչ այդ առանց կոչումի նավերի հրամանատարները ՛՛լեյտենանտ՛՛-ներն էին, իսկ Post Ships-ի համար՝ ՛՛լրիվ նավապետ՛՛-երը։ Բրիտանական ռազմական նավատորում նավերի թվաքանակի և միաժամանակ՝ բազմազանության ավելացումը (6-րդ դասի նավերից մինչև թեթև նավերը՝ շլյուպներ, թենդերներ, շխունաներ և այլն) պահանջում էր, որ առանձնացվեին նոր հատուկ կոչումներ^[3]։

Թագավորական նավատորմում ՛՛կոմանդեր՛՛ կոչումով սպաները սովորաբար նշանակվում են հետևյալ դասերի նավերի ու ռազմական ստորաբաժանումների կամ զորամասերի հրամանատարներ.

ֆրեգատ (ռազմանավ) դասի նավ,
դեսթրոյեր (Destroyer), այսինքն՝ էսկադրային ականակիր (ռուսերեն՝ էսմինեց) դասի նավ,
սուզանավ,
ավիաէսկադրիլիա,
առափնյա պահպանության զորամաս։

1827 թվականի գոյություն ունի նաև մեկ աստիճան ցածր նավատորմային ռազմական կոչում՝ «կոմանդեր-լեյտենանտ» (կամ «լեյտենանտ-կոմանդեր») (անգլ.՝ Lieutenant Commander, տառացիորեն՝ «կոմանդերի տեղակալ» կամ «փոխկոմանդեր»), որոնք համապատասխանում են բանակային (այսինքն՝ ցամաքային զորքերի) մայորին (կամ ԽՍՀՄ-ի և ներկայիս Ռուսաստանի Դաշնության [[ՌԾՆ]]-ի 3-րդ դասի նավապետին)^[3]։