Փհուրբա

Փհուբա

Փհուրբա կամ Կիլա (սանսկրիտ. कील kila ^IAST; տիբեթերեն ཕུར་བ, վայլի phur ba; "ցից" կամ "մեխ"), ծիսական դաշույն կամ ցից, որի դաստապանին սովորաբար երեք զայրացած աստվածությունների գլուխներ են, իսկ խոցող մասը եռասայր է։ Հավանաբար նախատեսված է եղել ծիսական զոհին խոցելու համար։ Իր սկիզբն է առոնում վեդայական կամ նախավեդայական շրջանից։ Ավելի ուշ կիրառություն է գտել Տիբեթյան բուդդայականությունում, որտեղ ծիսական դաշույնը օգտագործվում է չարքերին քշելու համար։

Տիբեթյան բուդդայականության համատեքստում Փհուր Բուն ծիսական դաշույն է, որով քշում են չարքերին։ Եռասայր դաշույնի դաստապանը զարդարվում է տիբեթյան Հայագրիվա դաժան աստվածության գլխով, անմահության հանգույցներով, մակարայի՝ կոկորդիլոսի մարմնով հրեշի գլխով և իրար փաթաթված օձերով։ Չարքերին քշելու համար դաշույնով հարվածներ են հասցնում և կրկնում «հում» մանտան, որի նյութական մարմնացումը այս դաշույնն է.։

Փհուրբան խորհրդանշում է բոլոր համատեքստերի կործանումը և սեփական եսին կապվածությունը, իրական աշխարհի պատրանքային ընկալումը։ Մի շարք ծիսակատարություններում դաշույնը օգտագործվում է որպես ուսմունքին հակազդող ուժերին ենթարկող ուժ։ Փհուրբայի օգնությամբ խորհրդանիշ կերպարները մեխվում են գետնին։

Գրականություն

• Роберт Бир (2013) Тибетские буддийские символы. М.: Ориенталия ISBN 978-5-91994-027-2, 978-1-59030-100-5
• Beer, Robert (1999) The Encyclopedia of Tibetan Symbols and Motifs (Hardcover). Boston MA: Shambhala ISBN 1-57062-416-X, 978-1570624162
• Hummel, Siegbert (2007) "The Lamaist Ritual Dagger (Phur bu) and the Old Middle Eastern Dirk Figures", translated by G. Vogliotti, in: The Tibet Journal, vol. 22, no. 4, p. 23-32
• Mayer, Robert (1999) "Tibetan Phur-pas and Indian Kilas", in: The Tibet Journal, vol. 15, no. 1, Dharamsala, spring 1999, p. 3-42
• Muller-Ebeling, Claudia; Ratsch, Christian & Shahi, Surendra Bahadur (2002) Shamanism and Tantra in the Himalayas, transl. by Annabel Lee. Rochester, Vt.: Inner Traditions
• Khenpo Namdrol, Rinpoche (1997) The Practice of Vajrakilaya London: Dharmakosha (US ed. 1999: Snow Lion, Ithaca NY) ISBN 1-55939-103-0 & ISBN 978-1-55939-103-0

• Փհուրբաներ
• 
• 
• 
• 
• 

Արտաքին հղումներ

• Cleland, Elizabeth (2001). «The Vajrakilaya Sadhana: an Euro-American Experience of a Nyingma Ritual» (PDF) (անգլերեն). Ottawa: Carleton University. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 6-ին.
• «Vajrakilaya ~ Dorje-Phurba» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 6-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փհուրբա» հոդվածին։