Կաուլիֆլորիա
Կաուլիֆլորիա (հուն․՝ καυλός և լատին․՝ floris բառերից), երևույթ, որի դեպքում բույսերի ծաղիկները ծաղկում են անմիջապես հաստ բնի վրա՝ առանց ծաղկակոթունի։
Նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կաուլիֆլորիայի ժամանակ ծաղիկները բացվում են ոչ թե ընձյուղների և շիվերի, այլ բազմամյա ճյուղերի և ծառի բնի վրա` անմիջապես հաստ կեղևի տակից։ Գոյություն ունի նաև հատուկ տերմին, երբ պտուղները զարգանում են հաստ ճյուղերի վրա՝ ռամիֆլորիա, որը թարգմանաբար նշանակում է լատներենից՝ ramus - ճյուղ։
Բնագետ Ալֆրեդ Ուոլլեսի ենթադրությամբ ծաղիկները տեղադրված են սաղարթից ներքև, որը հեշտացնում է փոշոտողների գործը։ Այդպիսի ծառերի պտուղները հասանելի են թռչունների և չղջիկների համար, որոնք ուտելով պտուղը՝ տարածում են դրանց սերմերը[1]։
Եթե որոշ բույսերի մոտ դժվար է բացատրել կաուլիֆլորիայի երևույթը, ապա դա միանգամայն հասկանալի է այնպիսի ծառերի մոտ, որոնց պտուղները մեծ չափեր ունեն և պետք է պաշտպանեն բարակ ճյուղերը։
Կաուլիֆլորիան հատկապես բնորոշ է արևադարձային ֆիթեցելլոբիում ցեղին, տրոպիկական բույսերին, որոնց ներկայացուցիչների բնի կեղևը զարդարվում է բազմերանգ ու խոշոր ծաղիկներով, որը զարմանք և հիացմունք է պատճառում դիտողին։
Տեսակներ, որոնք ծաղկում են կաուլիֆլորիայով[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հացի ծառ ֊ Artocarpus heterophylla
Հացի ծառի պտուղները շատ խոշոր են և ունենում են մինչև 20 կիլոգրամ կշիռ։ Հասկանալի է, որ այդպիսի չափերի պտուղները դժվար կպահվեն բարակ ճյուղերի վրա և ավելի «նպատակահարմար է» դրանք «տեղավորել» բազմամյա հաստ ճյուղերի և բնի վրա։
- Շոկոլադի կամ կակաոյի ծառ ֊ Theobroma cacao
Կակաոյի ծառի պտուղները կարճ պտղակոթուններով կախված են ծառի բնից, որոնք բավականին գեղեցիկ և խոշոր են։ Պտուղները ոսկեգույն են, երբեմն հասնում են սեխի մեծության։ Քանի որ կակաոն շատ է օգտագործվում հրուշակեղենի արտադրության մեջ, ապա այն հաճախ անվանում են նաև «հրուշակեղենի ծառ»։
- Կուրուպիտա ֊ Curupita
Բրազիլական ընկույզին ազգակից կուրուպիտան ծաղկման շրջանում պատվում է բազմագույն ծաղիկներով, որի պտուղները անսովոր խոշոր են։
- Լեոնիա կամ առյուծածառ ֊ Leonia
Առյուծածառի կրեմագույն ծաղկիներն ամբողջությամբ պատում են ծառի սաղարթը և բունը բոլորովին չի երևում։
- Մարմելադի ծառ ֊ Lacuma mamosa
Մարմելադ ծառին նույնպես բնորոշ է կաուլիֆլորիայի երևույթը։
- Հուդայածառ ֊ Cersis siliquastrum (ցերսիս սիլիքուաստրում)
Կաուլիֆլորիայի երևույթը կարելի է հանդիպել ոչ միայն արևադարձային երկրներում, այլ նաև Հայաստանում։ Երևան է ներմուծվել միջերկրածովյան հուդայածառը, որը ծաղկում է ապրիլի 20-ից։ Լոբու ունդեր հիշեցնող նրա պտուղները նույնիսկ ձմռանն են առատորեն ծածկում բունն ու հաստ ճյուղերը։ Հուդայածառ կա Ազգային ժողովի շենքի, Օպերային թատրոնի այգու, Գյուղատնտեսական ակադեմիայի առջևի այգում՝ Աբովյան փողոցի կողմից։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Cynometra cauliflora
-
Հացի ծառ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Jeremy M.B. Smith. «Tropical forest: Population and community development and structure: Relationships between the flora and fauna -- Encyclopædia Britannica». Վերցված է 2008 թ․ մարտի 7-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կաուլիֆլորիա» հոդվածին։ |
|