Կաղապար:Օրվա հոդված/Սեպտեմբերի 26, 2015 թ.
Պրիոններ (անգլ.՝ prion՝ protein՝ «սպիտակուց» և infection՝ «վարակ», բառը առաջարկվել է 1982 թվականին Սթենլի Պրուզիների կողմից, ախտածինների հատուկ դաս, որոնք կազմված են անոմալ երրորդային կառուցվածքով սպիտակուցներից և չեն պարունակում նուկլեինաթթուներ։ Այս դրույթն ընկած է պրիոնային տեսության հիմքում։
Պրիոններն ունակ են ավելացնել իրենց քանակը՝ օգտագործելով կենդանի բջիջների ֆունկցիաները (այդ առումով պրիոնները նման են վիրուսներին)։ Պրիոնը՝ անոմալ եռաչափ (երրորդային) կառուցվածքով սպիտակուց է, որը ունակ է կատալիզել իրեն հոմոլոգ նորմալ բջջային սպիտակուցի տարածական փոխակերպումը և այն դարձնել իր նման (պրիոն)։ Որպես կանոն, սպիտակուցի՝ պրիոնային վիճակի անցումն ուղեկցվում է իր α-շղթայի β-թերթ փոխակերպմամբ։ Այդպիսի անցման հետևանքով առաջացած պրիոնները իրենց հերթին կարող են վերափոխել նոր սպիտակուցների մոլեկուլներ շարունակել...