Կաղապար:Օրվա հոդված/Մարտի 12, 2017 թ.

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
< Նախագիծ:Օրվա հոդված
Ակտիվ գալակտիկա M87-ի պատկերը՝ ստացված «Հաբլի» հեռադիտակի օգնությամբ
Ակտիվ գալակտիկա M87-ի պատկերը՝ ստացված «Հաբլի» հեռադիտակի օգնությամբ

Սև խոռոչ, տարածաժամանակայինի բնագավառ, որի գրավիտացիոն ձգողականությունն այնքան մեծ է, որ այն թողնել չեն կարող նույնիսկ լույսի արագությամբ շարժվող օբյեկտները, այդ թվում հենց լույսի քվանտը: Այս շրջանի սահմանը կոչվում է իրադարձությունների հորզոն, իսկ նրա բնութագրական չափերը՝ գրավիտացիոն շառավիղ: Գնդաձև համաչափ սև խոռոչի պարզագույն դեպքում այդ սահմանը հավասար է Շվարցշիլդի շառավղին: Տեսականորեն տարածաժամանակային այսպիսի շրջանների գոյության հնարավորությունը հետևում է Այնշթայնի հավասարումների մի քանի ճշգրիտ լուծումներից, որոնցից առաջինը 1915 թվականին ստացել է Կառլ Շվարցշիլդը: Տերմինի ճշգրիտ հայտնագործողը հայտնի չէ, բայց բուն անվանումը մասսայականցվել է Ջոն Արչիբալդ Ուիլլերի կողմից և առաջին անգամ հրապարակորեն օգտագործվել է նրա «Մեր տիեզերքը՝ հայտնին և անհայտը» (անգլ.՝ Our Universe: the Known and Unknown) հանրահայտ դասախոսության ժամանակ 1967 թվականի դեկտեմբերի 29-ին: Ավելի վաղ այսպիսի աստղագիտական օբյեկտներին անվանում էին «կոլապսացված աստղեր կամ կոլապսարներ» (անգլ.՝ collapsed stars)-ից, ինչպես նաև «սառած աստղեր»:

Սև խոռոչների գոյության փաստը սերտորեն կապված է գրավիտացիայի տեսության իրական լինելու հետ, որից հետևում է նրանց գոյությունը: Ժամանակակից ֆիզիկայում, ամենից լավ փորձնականորեն... Ավելին