Իշխան (եկեղեցի)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Իշխան (այլ կիրառումներ)
Իշխան (եկեղեցի)
| |
| Եկեղեցի | |
|---|---|
 Եկեղեցին ներկայումս | |
| Տեղադրություն | Տայք |
| Աշխարհ | Տայք |
| Կրոնադավանանք |  Հայ Առաքելական եկեղեցի |
Պատմություն | |
| Հիմնադիր(ներ) | Ներսես Գ Տայեցի |
Ճարտարապետություն | |
| Ակտիվ է | ոչ |
| Ճարտարապետ(ներ) | Ներսես Գ Տայեցի |
| Ճարտարապ. ոճ | Հայկական |
| Կառուցման սկիզբ | 7-րդ դար |
| Կառուցման ավարտ | 630–ական թթ, վերակառուցվել է 9-11 դարերում |
  |
|
 |
|
| 40,78565° с. ш. 41,74698° в. д.HGЯO | |
Իշխան, Իշխանի Սբ Աստվածածին, պատմական հայկական եկեղեցի Մեծ Հայքի Տայք նահանգի Իշխան գյուղում։ Գտնվում է Թորթում և Օլթի գետերի միախառնման վայրից ոչ հեռու։ Կառուցվել է VII դարում Ներսես Գ Տայեցի կաթողիկոսի կողմից, որը ծնունդով հենց Իշխան գյուղից էր։
Արաբական արշավանքների ընթացքում ավերված եկեղեցին վերականգնվել է 9-րդ դ. Սաբան Իշխանցու կողմից և վերաօծվել քաղկեդոնական ծեսով։ Վերանորոգված եկեղեցու վրայի արձանագրությունները վրացատառ են՝ պայմանավորված եկեղեցում վրացերեն ժամերգություններով և հոգևորականության ազգությամբ վրացի լինելով։ Վրացատառ արձանագրությունների կողքին մենք հանդիպում ենք հայատառ թվագրումներ, որոնք վկայում են գյուղի բնակչության հայկական լինելու վերաբերյալ։ Եկեղեցին որոշ ուսումնասիրողների կարծիքով ի սկզբանե եղել է զվարթնոցատիպ, հետագայում վերականգնման /վերանորոգման/ ժամանակ դարձել խաչաձև հիմքով կառույց։ Այսօր հայագիտության մեջ տիրապետող կարծիքի համաձայն, Իշխանը ի սկզբանե եղել է խաչաձև հիմքով և կենտրոնագմբեթ։ XI դարում վերակառուցվել է Վրաց Բագրատունի Բագրատ IV թագավորի կողմից։
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հ. Մարության, Տայքի հուշարձանների շուրջը
- Ա. Ակոպով, Տայք. վարչաժողովրդագրական պատկերը XVI դարից XIX դարի I երեսնամյակը, Երևան, 2013։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 375)։ 
|