Արգելափակոց

Առաջին աշխարհամարտի տարիների հակահետևակային արգելափակոց անտառում, գյուղ Լարգին, Բոֆոլ, Շվեյցարիա

Արգելափակոցը կամ ինժեներական արգելափակոցը զորքերի առաջխաղացմանը խոչընդոտող կառույց է, հարմարանք և ավերածություններ (փլուզումներ)։ Ստեղծվում են հակառակորդին կորուստներ պատճառելու, նրա տեղաշարժը և գործողությունները դժվարեցնելու, զորաշարժը կաշկանդելու կամ սեփական զորքերի համար առավել նպաստավոր ուղղություններով նրան շարժվել հարկադրելու նպատակով։ Արգելափակոցները իրականացվում և տեղադրվում են ինչպես հակառակորդի հետ շփման գծում այնպես էլ թիկունքում։ Օգտագործվում են սեփական զորքերի դիքերը, տեղակայման վայրերը, հատուկ կարևոր օբյեկտները պաշտպանելու համար։ Արգելափակոցներ կարող են տեղադրվել ինչպես միայն հիմնական ճանապարհների, տանկավտանգ ուղղությունների ու հարձակման հնարավոր ուղղութունների վրա, այնպես էլ ամբողջ շփման գծի երկայնքով և ամրացված շրջանների տեսքով։ Հակառակորդի կողմից սեփական արգելափակոցները վնասազերծելուց, ոչնչացնելուց ու քանդելուց խուսափելու համար կազմակերպվում է արգելափակոցների մշտական պահպանություն են՝ շփման գծի դիտորդ անձանակազմի ուժերով, կամ հատուկ պարեկային ծառայության կողմից։

Տեսակները

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիների հակատանկային ոզնիներ, գյուղ Սլավոնիցե, Յինդրիխուվ Հրադեցի շրջան, Չեխիա

Լինում են ծովային և ցամաքային։ Ծովային արգելափակոցները տեղադրվում են ծովում և նախատեսված են հակառակորդի ռազմածովային ուժերի դեմ պայքարելու համար։ Կան նաև օդային արգելափակոցներ, որորնք լայնորեն կիրառվել են առաջին և երկրորդ համաշխարհային պատերազմների տարիներին։ Օգտագործվում էին հակառակորդի ինքնաթիռների թռիչքները կասեցնելու, խոչընդոտելու, ռմբակոծմանը խանգարելու համար։ Օդային արգելափակոցների ամենատարածված օրինակ է օդապարիկը(աերոստատ)։ Ցամաքային արգելափակոցները ըստ իրենց գործողության բաժանվում են հետևալ հիմնական տեսակի՝

• Պայթյունային
• Ոչ պայթյունային
• Համակցված

Պայթյունային արգելափակոցներում օգտագործվում են ականներ և պայթուցիկ նյութեր։ Պայթյունային արգելափակոցների օրինակներ են ականադաշտերը, առանձին կամ հատուկենտ տեղադրված ականները, ֆուգասները։ Ոչ պայթյունային արգելափակոցներ են մնացած բոլոր տեսակի արգելափակոցները, որոնցում չեն օգտագործվում ականներ և պայթուցիկ նյութեր։ Ոչ պայթյունային արգելափակոցների օրինակներ են փշալարերը, հակատանկային ոզնիները, փոսերը, էսկարպնեը, հակաէսկարպները, բարիկադները, կարճասյունները և այլն։ Համակցված արգելափակոցները պայթյունային և ոչ պայթյունային արգելափակոցների համակցությունն է, օրինակ՝ փշալարերով պատված ականադաշտ։ Արգելափակոցները ըստ նշանակության լինում են հակատանկային, հակահետևակային և խառը։ Հակատանկային արգելափակոցը նախատեսված է հակառակորդի ցամաքային տրանսպորտային միջոցների և զրահատեխնիկայի դեմ կիրառելու համար։ Հակահետևակային արգելափակոցները նախատեսված է հակառակորդի կենդանի ուժի(հետիոտն զինվորներ) դեմ օգտագործելու համար։ Խառը արգելափակոցնեը հակատանկային և հակահետևակային արգելափակոցների համակցությունն են։ Ծովային ափամերձ շրջաններում, որտեղ հնարավոր է հակառակորդի ծովային դեսանտի իջեցում տեղակայվում են արգելափակոցներ որոնք բաղկացած են բոլոր տեսակի ականներից, ափամերձ շրջաններում ջրի մեջ տեղադրվում են ծովային ականներ, արդեն ափում(նաև քիչ խորությամբ ջրի մեջ)՝ ավազի մեջ տեղադրվում են հակատանկային և հակահետևակային ականներ ու ոչ պայթյունային արգելափակոցներ (ոզնիներ, փշալարեր)։ Այս տիպի արգելափակոցները խորհրդային գրականության մեջ անվանվում էին հակադեսանտային արգելափակոցներ։