Թանահատի վանք (Արևիս)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Թանահատ (այլ կիրառումներ)
| Թանահատի վանք | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | մշակութային արժեք և եկեղեցի |
| Երկիր |  Հայաստան |
| Տեղագրություն | Արևիս |
| Հիմնական ամսաթվերը | 491 |
| Մասն է | Գյուղատեղի Թանահատ |
| Ժառանգության կարգավիճակ | մշակութային հուշարձան Հայաստանում |
| Հիմնադրված | 491 |
 Tanahat church of Arevis Վիքիպահեստում | |
Թանահատի վանք, հայկական առաքելական կիսավեր վանական համալիր Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզի Սիսիանի Արևիս գյուղից 3 կմ դեպի հյուսիս է Թանահատ գյուղատեղին, կառուցվել է՝ 5-ից 7-րդ դարերում[1]։
Վանքի եկեղեցին որը Սուրբ Ստեփանոս Նախավկայի անունն է կրում, միանավ բազիլիկ է, իսկ բեմը լրիվ պայտաձև կամարով է։ Կառուցման համար օգտագործվել է կարմրավուն քար, և դա է պատճառը որ տեղացիներ երբեմն «Կարմիր վանք» են անվանում։ Եկեղեցու ներսի և դրսի հատվածները շինված է խոշոր, սրբատաշ քարերով։ եկեղեցին ունի 2 մուտք՝ հարավային և արևմտյան կողմերից։
Ըստ Ստեփանոս Օրբելյանի թվարկած, Սյունիքի 30 խոշոր վանքերի և եկեղեցիների ցանկը, գրում է. Սիսական տան բոլոր վանքերի գլուխն ու շնորհաշատության աղբյուրն եղել է Տաթևը, իսկ նրանից հետո Թանահատի վանքը։
Օրբելյանը նաև պարզաբանում է վանքի անվան ծագումը. վանքի կրոնավորները` սնվում էին միայն բանջարեղենով ու ընդեղենով, նաև հրաժարվել էին թանից, և այդ պատճառով էլ թանահատներ կոչվեցին, այստեղից էլ վանքի անունը մնաց Թանահատի վանք։ Վանքը հիմնադրել է Մխիթար ճգնավորը, որի գերեզմանն էլ գտնվում է վանքի մոտ։
Այժմ եկեղեցին կիսաավեր է, կանգուն են մնացել հյուսիսային պատը`գրեթե ամբողջությամբ, հարավային, արևելյան ու արևմտյան պատերը պահպանվել են մասնակիորեն, նրանց բարձրությունն է 1,5-ից 2 մետրը։
Տանիքը փլուզված է, պահպանվել է միայն բեմի կամարը, բայց 1976 թվականին վերանորոգման աշխատանքների նախապատրաստման ժամանակ այն նույնպես փլուզվել է, սակայն համարակալվել է և եկեղեցուց մոտ 70 մետր հեռավորության վրա նույն ձևով դասավորվել է։
Եկեղեցուց հարավային սյունասրահից մեկ կանգուն է մնացել, մոտ 1.8 մ բարձրությամբ։
2013 թվականին հարավային պատից մի մեծ հատված պոկվել է, և թափվել է սյունասրահի մեջ` վնասելով սրահի գետնին ընկած սյունը։
Վանքի տարածքում կա գերեզմանաքարեր և խաչքարերի մնացորդներ։ Շրջակայքում նաև կարելի է հանդիպել, քանդակազարդ խոյակների, սյուների, պատվանդանների և քիվերի ամբողջական կամ վնասված մնացորդների, որոնք վկայություն են վանքի վեհության ու գեղեցկության մասին։
1975 թվականին վանքի տարածքում հայտնաբերվել է, և տեղաղափոխվել է Էրեբունի թանգարան, ուրարտական Արգիշտի Բ արքայի (մ.թ.ա. 7-րդ դարի) թողած սեպագիր մի արձանագրություն` փորագրված բազալտե քարակոթողի երկու երեսին։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «ԹԱՆԱՀԱՏԻ ՎԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼԻՐ». Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայության (ամհարերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 22-ին.