Էպշտեյն-Բարի վիրուս կամ մարդու 4-րդ տիպի հերպես վիրուս
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էպշտեյն-Բարի վիրուս կամ մարդու 4-րդ տիպի հերպես վիրուս , վիրուսների տեսակ հերպեսվիրուսների ընտանիքի գամմահերպեսվիրուսներ ենթաընտանիքից:
Բնութագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էպշտեյն-Բար վիրուսի գենոմը ներկայացված է երկշղթա ԴՆԹ-ով։ Ներկայումս այս վիրուսը այլ հերպես վիրուսների հետ մեկտեղ կարևոր դեր ունի մարդու մարմնում ուռուցքային բջիջների ձևավորման գործում: Էպշտեյն-Բար վիրուսը լավ վերարտադրվում է Բուրկիթի լիմֆոմային բջիջների, մոնոնուկլեոզով հիվանդների արյան, լեյկեմիկ բջիջների և առողջ մարդու ուղեղի բջիջների կուլտուրաներում: Այս վիրուսով վարակված շատ մարդիկ ասիմպտոմատիկ են:
Վիրուսը կարող է բազմանալ նաև B լիմֆոցիտներում։ Ի տարբերություն այլ հերպեսի վիրուսների, այն չի հանգեցնում բջիջների մահվան, այլ հակառակը, ակտիվացնում է դրանց բազմացումը: Վիրիոնները ներառում են հատուկ անտիգեններ՝ կապսիդ, միջուկային, վաղ և թաղանթային անտիգեններ։ Նրանցից յուրաքանչյուրը ձևավորվում է որոշակի հաջորդականությամբ և առաջացնում է համապատասխան հակամարմինների սինթեզ։
Ստուգաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վիրուսն ի սկզբանե անվանվել է անգլիացի վիրուսաբան, պրոֆեսոր Մայքլ Էնթոնի Էփշտեյնի և նրա ասպիրանտ Իվոն Բարրի անունով, ովքեր նկարագրել են այն 1964 թվականին ։ 1979 թվականին գիտական անվանումը փոխվել է Մարդու հերպեսվիրուս 4, 2016 թվականին՝ ընդգծելով ենթաընտանիքը, որին պատկանում է տեսակը՝ Մարդու գամմահերպեսվիրուս 4 ։
Ախտաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էպշտեյն-Բարի վիրուսի հետ ասոցացված հիվանդություններ․
- Քրոնիկ հոգնածության համախտանիշ
- Ինֆեկցիոն մոնոնուկլեոզ (Ֆիլատովի հիվանդություն, համբույրի հիվանդություն, ուսանողական հիվանդություն)
- Լիմֆոգրանուլեմատոզ (Հոջկինի լիմֆոմա)
- Որոշ ոչ-Հոջկինի լիմֆոմաներ, մասնավորապես Բուրկիթի լիմֆոման (Կենտրոնական Աֆրիկայի լիմֆոմա)
- Նազոֆարինգեալ քաղցկեղ
- Ընդհանուր փոփոխական իմունային անբավարարություն
- «Ալիսը հրաշքների աշխարհում համախտանիշ»
- Հեպատիտ
- Հերպես
- Ստոմատիտ
- Փոխպատվաստումից հետո լիմֆոպրոլիֆերատիվ հիվանդություն
- Ցրված սկլերոզ
- Մազմզոտ լեյկոպլեկիա
- Կիկուչի-Ֆուջիմոտո հիվանդություն
- Հիպոթիրեոզ։
Բուժում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հակավիրուսային թերապիայի համար օգտագործվում են դեղամիջոցներ, որոնք արդյունավետ են տարբեր տեսակի հերպեսի վիրուսների դեմ՝ գանցիկլովիր, վալացիկլովիր: Հատուկ թերապիա ,որպես կանոն, պահանջվում է վիրուս-ասոցացված հիվանդությունների դեպքում այն անձանց մոտ, ովքեր ունեն իմունային անբավարարություն։
Գենոթերապիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Խոստումնալից արդյունքներ են ներկայացվել 1-ին տիպի հերպեսի վիրուսների (herpes simplex virus, HSV-1), 4-տիպի (Epstein-Barr վիրուս, EBV) և 5-րդ տիպի (մարդու ցիտոմեգալովիրուս, HCMV) դեմ, CRISPR/Cas9 մեթոդով։ Նրանց ԴՆԹ-ի որոշ հատվածների համար ստեղծվել են ուղղորդող ՌՆԹ մոլեկուլներ, որոնց շնորհիվ Cas9 նուկլեազները կարողանում են ճանաչել և հատել դրանք։ Փորձերը ցույց են տվել, որ վիրուսային ԴՆԹ-ի մեկ հատվածի կտրվածքը նվազեցնում է վարակված բջիջների թիվը մոտավորապես կիսով չափ, իսկ երկու հատումը հանգեցնում է վիրուսների գրեթե ամբողջական հեռացմանը։
Կանխարգելում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Էպշտեյն-Բարի վիրուսի դեմ արդյունավետ պատվաստանյութ չկա, ընթանում են կլինիկական փորձարկումներ: Պատվաստանյութի ստեղծման հիմնական խնդիրը վիրուսի գոյության տարբեր փուլերում սպիտակուցի կազմի տարբերություններն են:
Հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Epstein-Barr Virus and Infectious Mononucleosis» (անգլերեն). National Center for Immunization and Respiratory Diseases. 2014-01-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2014-01-25-ին. Վերցված է 2015-09-03-ին.
{{cite web}}: Cite has empty unknown parameters:|coauthors=and|deadlink=(օգնություն); Unknown parameter|subtitle=ignored (օգնություն) - Epstein-Barr Virus: Implicated in Cancer Etiology in China, Impetus for a Vaccine Article in The Scientist 13 (6):1, Mar. 15, 1999
- Современные подходы к лечению Эпштейн— Барр-вирусной инфекции у взрослых (журнал «Лечащий Врач» № 2 2011)