Դռնապահ
Դռնապահ, անձ, որի աշխատանքը կապված է բակում և փողոցում մաքրության և կարգի պահպանման հետ։
Մասնագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դռնապահը (բակի հավաքարար), անհրաժեշտ և անփոխարինելի մասնագիտություն է քաղաքներում մաքրություն պահպանելու համար։ Ներառում է բազմաթիվ աշխատանքային գործառույթներ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դռնապահները հին ժամանակներում՝ 16-17-րդ դարերում աշխարհիկ և հոգևոր ֆեոդալների ծառաներն էին, որոնք գտնվում էին քաղաքների պաշարված պալատներում։ Նրանց տրվել է թաթարների, լիտվացիների և այլոց արշավանքների ժամանակ, ինչպես նաև գյուղացիների և քաղաքաբնակների ապստամբությունների կամ ապստամբությունների դեպքում այդ տնտեսությունները պաշտպանելու պարտականությունները։ Դռնապահներ էին դառնում աղքատ ազնվականները։ Ազատ ժամանակ դռնապահները զբաղվում էին արհեստներով և առևտրով[1]։
19-րդ դար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցարական Ռուսաստանում դռնապահը պարզապես հավաքարար չէր։ Դռնապահները կատարել են կարգուկանոնի պահպանմանն ուղղված բազմաթիվ գործառույթներ, մասնավորապես ձերբակալել են մուրացիկներին, հատակ մաքրողներին, ինչպես նաև, ծխնելույզագործներին և ջրմուղագործներին, որոնք տարբերանշաններ չեն ունեցել, թույլ չեն տվել խաղալ շարմանկաների բակերում։ Նմանատիպ իրավիճակ Խորհրդային Ռուսաստանում պահպանվել է մինչև 20-րդ դարի կեսերը։ Դռնապահները կրում էին մետաղական կրծքանշաններ և սուլիչներ ունեին, որոնց միջոցով նրանք ոստիկանությանը տեղեկացնում էին հասարակական կարգը խախտողների մասին[2]։ Մոսկվայում 1879 թվականից մինչև 1917 թվականները դռնապանները տարբերանշաններ են կրել[3]։ Միևնույն ժամանակ, արձանագրվել են դեպքեր, երբ դռնապահները գործում էին որպես գողերի և խուլիգանների հանցակիցներ[4], Պետրոգրադի գրեթե բոլոր պահապանները, ինչպես նաև շվեյցար, սպասավորներն ու անձնագրային ծառայողները ոստիկանության կամ ժանդարմների գործակալներ էին[5]։
20-րդ դար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցարական Ռուսաստանում, խորհրդային տարիներին, ինչպես նաև այժմ մարդիկ, ովքեր այլ տարածքից էին եկել քաղաք, աշխատում էին որպես դռնապահներ։ Հին ժամանակներից մինչև վերջերս դռնապահները ապահովված էին բնակարաններով։ Ծերերը, հաճախ միայնակ, գնում էին նրանց մոտ։
1987 թվականին ՉԺՀ-ի ազնվականների մոտ մասնագիտական տոն է ստեղծվել( չինարեն՝ 环卫工人节), որը նշվում է հոկտեմբերի 26-ին։ Ի սկզբանե այն նշվել է Մուդանցզյան քաղաքում, այնուհետև տարածվել ամբողջ երկրում[6]։
21-րդ դար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
20-րդ դարի 80-ական թվականներից սկսած՝ զարգացած երկրներում փողոցների ու բակերի մաքրման աշխատանքները դարձել են մեքենայացված։ Փողոցները մաքրելու համար լայնորեն օգտագործվել են խոզանակներով տրակտորներ։ 21-րդ դարում կոմունալ մեքենաները դարձել են համալիր մեխանիզմներ, որոնք բաղկացած են ավլելու ագրեգատից, ոռոգման կայանքից, փոշեկուլից և բունկեր-կրիչից։ Բայց դռնապահի աշխատանքը դեռևս օգտագործվում է և անհրաժեշտ է 21-րդ դարի սկզբի համար։ Նրանք իրենց աշխատանքը փորձում են թեթևացնել տարբեր սարքերի օգնությամբ, օրինակ, հատուկ բռնակի միջոցով, որի օգնությամբ առանց կռանալու կարողանում են գետնից վեր բարձրացնել աղբը և հեշտությամբ գցել աղբարկղի մեջ։
Մասնագիտության անունը գալիս է բակ բառից, այսինքն, դռնապահը բակում հավաքարար է։ Հարակից մասնագիտություններն են՝ հավաքարար, աղբահան, աղբատար, այգեպան։ Թե՛ տղամարդիկ, և թե՛ բոլոր տարիքի կանայք կարող են աշխատել որպես դռնապահ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Автор-сост. В.В. Богуславский. Славянская энциклопедия XVII век. (в 2-х томах). Том. I. Изд: ОЛМА-Пресс. Красный пролетарий. М. 2004 г. Дворники. стр. 370. ISBN 5-224-02249-5.
- ↑ Памятная книжка для дворников и швейцаров : Сост. по распоряжению С.-Петерб. градонач., ген.-лейт. Н.В. Клейгельс, и. д. нач. Полиц. резерва, ротм. Галле. - Санкт-Петербург : тип. С.-Петерб. градоначальства, 1902. - 79, [25] с., 5 л. ил.; 25.
- ↑ «Статья «Редкая находка: в Москве обнаружили значок дворника конца XIX века» на сайте мэра Москвы». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 25-ին.
- ↑ О борьбе с хулиганством, воровством и бродяжничеством / А.Е. Рябченко. - Санкт-Петербург : тип. "Бережливость", 1914. - 32 с.; 18.
- ↑ «Не предавшие монархию: полицейские и жандармы в феврале 1917-го» gazeta.ru от 28.02.2017
- ↑ «住房和城乡建设部发出致全国环卫工人的慰问信 (Письмо с выражением благодарности за труды, адресованное Министерством жилья, городского и сельского строительства КНР дворникам всей страны)» (չինարեն). Всекитайская федерация профсоюзов, Министерство жилья, городского и сельского строительства КНР. 2011 թ․ հոկտեմբերի 26. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Дворник». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Л. В. Беловинский Дворник // Иллюстрированный энциклопедический историко-бытовой словарь русского народа. XVIII — начало XIX в. / под ред. Н. Ерёминой. — М.: Эксмо, 2007. — С. 156. — 784 с.: — ил. с. — 5 000 экз. — ISBN 978-5-699-24458-4
- Нефедов П. Дворники раньше и теперь. — М., 1937.
- И. Ищенко. Дворник — профессия престижная.
- С. Сухинов. Дворник.
- М. Веллер. Хочу быть дворником.
- В. Даль. Петербургский дворник.
- Чистое дело[1]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դռնապահ» հոդվածին։ |