Գրաֆալո
| Գրաֆալո անգլ.՝ The Gruffalo | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | գրավոր աշխատություն և բանաստեղծություն |
| Ժանր | մանկական գրականություն |
| Ձև | բանաստեղծություն |
| Հեղինակ | Ջուլիա Դոնալդսոն |
| Երկիր | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Բնագիր լեզու | անգլերեն |
| Կերպարներ | Gruffalo? և Mouse? |
| Նկարազարդող | Axel Scheffler? |
| Հրատարակչություն | Macmillan Publishers |
| Հրատարակվել է | մայիսի 5, 1999 և մարտի 23, 1999 |
| Հաջորդ | The Gruffalo's Child? |
 Gruffalo | |
«Գրաֆալո», անգլիացի գրող Ջուլիա Դոնալդսոնի մանկական գիրքը Ակսել Շեֆլերի նկարազարդումներով։ Լույս է տեսել 1999 թվականին՝ առաջին անգամ ներկայացնելով նոր հերոսի՝ անտառի թավամազ և ժանիքավոր բնակչին՝ Գրաֆալոյին (անգլերեն լեզվով՝ «Գրաֆալո»)։ Գրքի տեքստը չափածո է և կազմված հանգավորված երկտողերից։ Այն նախատեսված է 3-7 տարեկան երեխաների համար։
Գիրքը մեծ ժողովրդականության է արժանացել Մեծ Բրիտանիայում և թարգմանվել մի քանի տասնյակ լեզուներով։ Նրա տպաքանակները կազմել են մի քանի միլիոն օրինակ, գիրքը դարձել է պատմության մեջ ամենաշատ վաճառվողներից մեկը[1]։
2009 թվականին գրքի հիման վրա նկարահանվել է անիմացիոն ֆիլմ։ Ստեղծվել է նաև գրքի աուդիո տարբերակը և նրա հիման վրա բեմադրվել են մի քանի թատերական ներկայացումներ։
Գիրքը հայերենով թարգմանվել է 2020 թ․ Զանգակ հրատարակչության կողմից։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ջուլիա Դոնալդսոնի խոստովանությամբ՝ Գրուֆալոյի մասին գրքի գաղափարի նախնական մշակումը տևել է շուրջ մեկ տարի, իսկ հենց տեքստի գրելը՝ երկու շաբաթ։ Սյուժեի հիմքում ընկած է չինական հեքիաթ աղջկա և վագրի մասին. աղջկա հետքերով գնում էր վագրը, և նա մտածում էր, որ բոլոր գազանները վախենում են իրենից, թեև իրականում նրանք վախենում էին վագրից[2]։
Սկզբում գրողը ենթադրում էր, որ իր գրքի հերոսը նույնպես կլինի վագրը, սակայն նա չի կարողացել գտնել tiger բառի հետ հագնավորվող բառ և արդյունքում հորինել է «Գրուֆալո» (Gruffalo) նոր կերպար, որը անգլերենով հանգավորվում է Know «իմանալ» բառի հետ հետևյալ երկտողում.
Silly old Fox, doesn’t he know
There’s no such thing as a …
Գրուֆալոյի արտաքին տեսքի մանրամասները նույնպես մասամբ պայմանավորված էին նրանով, որ որոշակի հանգեր ավելի հեշտ է ընտրել համատեքստի համար[3]։
Տեքստը ավարտելուց հետո Դոնալդսոնն այն ուղարկել է հրատարակչություն, սակայն մեկ տարի շարունակ պատասխան չի ստացել։ Այդ ժամանակ նա դիմել է նկարազարդող Ակսել Շեֆլերին, ում հետ մինչ այդ ծանոթ չէր։ Մեկ շաբաթ անց նա առաջարկ է ստացել հրատարակել գիրքը նույնիսկ այն դեպքում, եթե Շեֆլերը հրաժարվի այն նկարազարդել։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մկնիկը քայլում է անտառում և հերթով հանդիպում աղվեսին, բուին և օձին։ Նրանցից յուրաքանչյուրը, տեսնելով մկանը, ցանկանում է ուտել նրան և հրավիրում է հյուր։ Սակայն մուկը հրաժարվում է այն պատրվակով, թե հենց այդ ժամանակ ինքը հանդիպում ունի Գրուֆալոյի հետ։ Երբ զրուցակիցները հետաքրքրվում են, թե ով է Գրուֆալոն, մուկը նկարագրում է նրան՝ որպես խոշոր սարսափելի գազանի, որն ունի հսկայական ատամներ, ժանիքներ, ճանկեր, թունավոր գորտնուկ քթի վրա և մանուշակագույն փշերով մեջք։ Նա նաև ասում է, որ Գրուֆալոն սիրում է ուտել աղվեսներ, բուեր և օձեր, ինչի պատճառով մկնիկի զրուցակիցները սարսափով փախչում են։
Ծիծաղելով հիմար գազանների վրա, որոնք հավատում էին իր հորինվածքին, Մկնիկը թավուտում անսպասելիորեն հանդիպում է Գրուֆալոյին, որը լիովին համապատասխանում է իր նկարագրությանը։ Գրուֆալոն Մկնիկին հայտնում է, որ պատրաստվում է նրանից բուտերբրոդ պատրաստել և ուտել, սակայն մուկն զգուշացնում է Գրուֆալոյին, որ նա գործ ունի անտառի ամենասարսափելի կենդանու հետ։ Դա ապացուցելու համար մուկը կրկին անցնում է անտառով, այս անգամ՝ Գրուֆալոյի հետ և ցույց է տալիս վերջինիս, թե ինչպես են օձը, բուն և աղվեսը սարսափով փախչում իրենից։ Այնուհետև մկնիկն ասում է, որ դեմ չէ ուտել «մեջն ընկույզ լցված գրուֆալո»։
Համոզվելով, որ գործ ունի սարսափելի և վտանգավոր գազանի հետ, Գրուֆալոն վախով փախչում է, ինչից հետո մկնիկը կարող է հանգիստ նստել և համեղ ընկույզ ուտել։
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1999 – Nestlé Smarties Book Prize, մրցանակ մինչև հինգ տարեկան երեխաների համար նախատեսված տարվա լավագույն գրքի համար,
- 2000 – Blue Peter Book award, մրցանակ երեխաների համար բարձրաձայն կարդալու լավագույն գրքի համար։
- 2000 – Nottingham / Experian Children ' s Book award։
2000 թվականին գիրքը եղել է ամենաշատ վաճառվողը Մեծ Բրիտանիայում։
2009 թվականի նոյեմբերին BBC Radio 2-ի ունկնդիրների քվեարկության արդյունքում գիրքը հաղթել է «քնից առաջ լավագույն ընթերցանություն» անվանակարգում[4]
2010 թվականի բրիտանական հարցումների համաձայն՝ գիրքն առաջին տեղն է զբաղեցրել ամենասիրված մանկական գրքերի ցուցակում[5]։
Արձագանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իր բլոգի գրախոսականում Օլգա Զլատոգորսկայան նշել է, թե «չնայած գրքի դրական տրամադրվածությանը, կարդալուց հետո մնում է տհաճ նստվածք» այն պատճառով, որ մուկն իր խնդրի լուծումը գտնում է սուտ ասելով. «Տողերի արանքում կարդացվում է բարոյախոսությունը. ստելը լավ է։ Եթե դու փոքր ես և թույլ, խաբիր և կեցցես»[6]։
|
Իրավիճակն սկսում է հիշեցնել իրական աշխարհը։ Երբ երեխան սկսում է խաղալ բակում առանց մեծահասակների, մենք նրան սովորեցնում ենք՝ ինչ անի, եթե մոտենա անծանոթ քեռի և առաջարկի համեղ կոնֆետ կամ գնալ տեսնելու կատվի ձագեր։ Այդ դեպքում երեխան պետք է խորամանկի, ասի, թե հիմա դուրս կգա մայրը կամ հայրն «ահա այնտեղ» սարքում է մեքեննա։ Բայց դրանք մենք երեխաներին սովորեցնում ենք ոչ թե նախադպրոցական տարիքում, այլ արդեն այն ժամանակ, երբ բարոյական հիմնական սկզբունքներն ձևավորվել են։
Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)
Ситуация начинает напоминать реальный мир. Ведь когда ребёнок начинает играть во дворе без взрослых, мы учим его, что делать, если подойдет незнакомый дядя и предложит вкусную конфетку или пойти посмотреть на котят. В этом случае ребёнок должен схитрить: сказать, что сейчас выйдет мама или что папа «вон там» чинит машину. Но таким вещам мы учим ребёнка не в дошкольном возрасте, а уже тогда, когда основные моральные принципы сформированы. |
|
Էկրանավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2009 թվականին գրքի հիման վրա նկարահանվել է կես ժամ տևողությամբ «Գրուֆալո» անիմացիոն ֆիլմը, որում կերպարներին հնչյունավորել են հայտնի դերասաններ։ Ֆիլմում ավելացվել է լրացուցիչ կերպար՝ սկյուռ, որը սկյուռիկներին պատմում է մկան և Գրուֆալոյի մասին։
Լև Դանիլկինին տված հարցազրույցում Ջուլիա Դոնալդսոնը խոստովանել է, որ ինքն ստացել է էկրանավորման այլ առաջարկներ ևս, որոնք մերժել է[7].
|
|
...մեզ մոտ է եկել ամերիկացի մի պրոդյուսեր։ Առաջարկում էր նկարահանել 90 րոպեանոց ֆիլմ, բայց ասաց, որ ռիթմը, հանգերն ու ընդհանրապես պատմությունը իրենք պահպանել չեն կարող։ Ուրիշ մարդիկ ցանկանում էին նկարահանել 30 փոքր էպիզոդներ՝ Գրուֆալոյի և մկնիկի, ինչպես են նրանք ընկերացել, ինչպես են նրանք միասին սովորում գույները... Բայց ես ասացի՝ ոչ, չեմ ուզում։ Փոքրիկ հեռուստաֆիլմ՝ այո, խնդրեմ։ |
|
Աուդիոտարբերակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2002 թվականին լույս է տեսել «Գրաֆալո» աուդիոգիրքը, որը հնչյունավորել է դերասանուհի Իմելդա Սթոնթոնը[8]։ Հրատարակությունը ներառում է նաև «Գրուֆալոյի երգը»։ Աուդիոգիրքը արժանացել է Spoken Book մրցանակի 2002 թվականին որպես երեխաների համար նախատեսված լավագույն աուդիոգիրք[9]։
Զանգվածային մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Գրաֆալո» գիրքը կարդում է բրիտանական «Դոկտոր Ով» սերիալի 5-րդ եթերաշրջանի 8-րդ էպիզոդի («Սոված Երկիր») հերոսներից մեկը։
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «английская детская писательница»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-03-02-ին։ Վերցված է 2019-06-17
- ↑ «The Making of the Gruffalo. Julia Donaldson’s The Gruffalo bends all the rules for writing marketable picture books»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2008-07-19-ին։ Վերցված է 2011-09-03
- ↑ «Information on Julia Donaldson, children's author and creator of The Gruffalo»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-02-06-ին։ Վերցված է 2019-06-17
- ↑ BBC - Radio 2 - Jeremy Vine - Jeremy Vine's Bedtime Stories
- ↑ «Gruffalo tops list of children's favorite books»։ BBC News։ հոկտեմբերի 18, 2010։ Վերցված է հոկտեմբերի 19, 2010
- ↑ Журнал Ольги Златогорской
- ↑ Джулия Дональдсон. Кто, если не мышь (2 сентября 2010)
- ↑ The Gruffalo (story and song). With Imelda Staunton. Macmillan Digital Audio, 2002. ISBN 1405005181
- ↑ «Audio books written by children's author, Julia Donaldson»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-06-20-ին։ Վերցված է 2019-06-17
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||
