Բրուքլինի կամրջի հրաձգություն (1994)
| Բրուքլինի կամրջի հրաձգություն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ահաբեկչական ակտ |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Տեղադրանք | Նյու Յորք |
| Տարեթիվ | մարտի 1, 1994 |
| Զենք | գնդացիր-ատրճանակ |
| Զոհվածներ | 1 մարդ |
| Վիրավորներ | 3 |
1994 թվականի մարտի 1-ին Լիբանանում ծնված ահաբեկիչ Ռաշիդ Բազը կրակել է 15 Չաբադ-Լուբավիչ ուղղափառ հրեա ուսանողների ֆուրգոնի վրա, ովքեր ճանապարհորդում էին Նյու Յորքի Բրուքլինի կամրջով, սպանել մեկին և վիրավորել երեքին[1]։ 2005 թվականին այս կրակոցը վերաորակվել է որպես ահաբեկչական հարձակում[2]։
Միջադեպ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարձակման ժամանակ Բազը կրակել է ֆուրգոնի վրա, որում 15 Չաբադ-Լուբավիչ ուղղափառ հրեա ուսանողներ անցնում էին Բրուքլինի կամուրջով։ Նա, ֆուրգոնը խոցելու համար օգտագործել է Cobray MAC-11 ավտոմատ ատրճանակ, իսկ ուսանողների վրա կրակելու համար` Glock 17 9 մմ տրամաչափի կիսաավտոմատ ատրճանակ։ Նրա բեռնախցիկում եղել է նաև 12 տրամաչափի Armsel Striker որսորդական հրացան։
Գնդակահարվել են չորս ուսանող։ Երկու ամենածանր վիրավորների թվում էր տասնվեցամյա Արի Հալբերշտամը, ով հինգ օր անց մահացավ գլխին ստացած կրակոցից։ Մյուս ուսանողը՝ իսրայելցի Նաչում Սասոնկինը, նույնպես խոցվել էր գլխից և ուներ խոսքի լուրջ մշտական խանգարումներ[3][4]։
Ավտոմեխանիկ Ամիր Աբուդայֆը դեպքի մասին հայտնել է ոստիկանություն։ Ձերբակալության ժամանակ Բազի մոտ հայտնաբերվել է նաև հակահրեական գրականություն, 380 տրամաչափի կիսաավտոմատ ատրճանակ, ցնցող ատրճանակ, զրահաբաճկոն և 50 փամփուշտանոց զինամթերքի երկու պահունակ։ Սկզբում Բազը պնդում էր, որ երթևեկության վեճը ստիպել է իրեն կատարել կրակոցները, և Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն ի սկզբանե գործը դասակարգել է որպես ճանապարհային կատաղություն[5][6]։ Ականատեսները վկայում են, որ կրակոցների օրը Բազը մասնակցել է Իմամ Ռեդա Շատայի «կատաղի հակասեմական քարոզին» Բեյ Ռիջի իսլամական ընկերությունում[5][7]։
Բազն իրեն մեղավոր չի ճանաչել անմեղսունակության պատճառով։ Նրա պաշտպանական թիմը նաև առաջ է քաշել այն տեսությունը, որ Բազը արձագանքելիս է եղել Մերձավոր Արևելքում տեղի ունեցող իրադարձություններին[5][8]։
Երդվյալ ատենակալները մերժեցին երկու պաշտպանությունը, և Բազը մեղավոր ճանաչվեց 1994 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Նյու Յորքի Գերագույն դատարանում երկրորդ աստիճանի սպանության և 14 լրացուցիչ մահափորձի համար։ Նա դատապարտվել է 141 տարի ցմահ ազատազրկման։
Մահացած և վիրավորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մահացած[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարձակման հետևանքով սպանվել է եշիվա ուսանող Արի Հալբերշտամը։ Նա, Չաբադ-Լյուբավիչ շարժման հետ կապված նշանավոր ընտանիքների անդամներ` Դևորա Հալբերշտամի և Դեյվիդ Հալբերշտամի որդին էր։ Նա մեծացել է յոթերորդ Լյուբավիչեր Ռեբեի՝ Մենահեմ Մենդել Շնեերսոնի անձնական հսկողության ներքո։ Հալբերշտամների ընտանիքը կապեր ուներ Ռեբեի հետ, քանի որ Արիի հայրը աշխատում էր որպես սպասավոր և Ռեբեի անձնական մենեջեր։ Հալբերշտամների ընտանիքն ուներ նաև սեփական ռաբինական դինաստիա՝ Բոբովը, որի առաջին Ռեբբը Շլոմո Հալբերշտամն էր։
1994 թվականի մարտի 1-ին Արի Հալբերշտամը այցելում էր հիվանդ Ռեբբին` Մանհեթենի անվան աչքի, ականջի և կոկորդի հիվանդանոց և Բրուքլինի կամրջով վերադառնում էր Բրուքլինի իր տուն։ Կամուրջի մուտքի թեքահարթակի վրա զինված Ռաշիդ Բազը կրակ է բացել ֆուրգոնի վրա, որում եղել են նաև տասնյակից ավել այլ հասիդական ուսանողներ։ Բազը զինված էր ավտոմատով, երկու 9 մմ տրամաչափի հրացաններով և «փողոց մաքրող» որսորդական հրացանով։ Բազը հետապնդել է ֆուրգոնին կամրջի վրայով, քանի որ կրակել է երեք առանձին պայթյուններով՝ խոցելթով ֆուրգոնի երկու կողմերը, նախքան անհետանալը երթևեկության մեջ։ Հաղորդվում է, որ կրակոցների ժամանակ զինված անձը արաբերենով բղավել է «Սպանեք հրեաներին»՝ վրեժ արտահայտելով չորս օր առաջ Բարուխ Գոլդշտեյնի կողմից Հեբրոնի Պատրիարքների քարանձավում 29 մուսուլման հավատացյալների ահաբեկչական ջարդի համար։ Հարձակման հետևանքով երիտասարդներից երկուսը ծանր վիրավորվել են, ևս երկուսը վնասվել են։
Հալբերշտամը շտապ տեղափոխվեց Սուրբ Վինսենթի հիվանդանոց և ամենածանր վիրավորն էր, որին գլխից վիրավորել էր Բազը։ Ուղեղի զանգվածային վնասվածքների հետևանքով Հալբերշտամը մահացավ մարտի 6-ին՝ կրակոցներից հինգ օր անց։
Երբ թաղման երթը տեղի ունեցավ Արևելյան ծառուղում, կենտրոնական Լուբավիչեր սինագոգից դուրս, Արևելյան ծառուղի 770 հասցեում, ներկա էր մոտ 10,000 սգավոր։ Անվտանգությունը պահպանելու համար ավելի քան 250 ոստիկան է եղել։ Հալբերշտամը թաղվել է Քուինսի Մոնտեֆիորե գերեզմանատանը։
Վիրավորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նաչում Սոսսոնկինը ողջ է մնացել, բայց ստացել է ուղեղի մշտական վնասվածք[5][9]։
Լևի Վիլհելմը ողջ է մնացել որովայնին հասած գնդակից[5][9]։
Յակով Շապիրոն ստացել է մի ձեռքի թեթև վնասվածքներ և գլխի հրազենային աննշան վնասվածք[5]։
Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արի Հալբերշտամի հիշատակին անվանված իրերի թվում են`
- Արի Հալբերշտամի հուշահամալիրը Բրուքլինի կամրջի վրա, որի վրա տեղի է ունեցել ահաբեկչությունը[5][10][11][12][13][14]։ Անվանվել են միայն դեպի Բրուքլինի կամուրջ տանող թեքահարթակները. կամրջից հեռու գնացող թեքահարթակները դեռ պետք է անվանվեն։
- Հրեական մանկական թանգարան ՝ նվիրված Արի Հալբերշտամի հիշատակին[5][5][11][15]։
- Արիի օրենքը- լիցենզիա, զենքի հավաքածու ունենալու համար, որից կարելի է հրազեն արտադրել[5][5][5][16][17][18]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Murphy, Mary (2011 թ․ մարտի 1). «Back at Police Plaza, Bratton and Miller recall 20th anniversary of Brooklyn Bridge shooting». WPIX.
- ↑ Murphy, Mary (2011 թ․ մարտի 1). «Back at Police Plaza, Bratton and Miller recall 20th anniversary of Brooklyn Bridge shooting». WPIX.
- ↑ Barsky, Yehudit (2000 թ․ նոյեմբեր). «The Brooklyn Bridge Shooting: an Independent Report and Assessment». American Jewish Committee. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2006 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ Barsky, Yehudit (2000 թ․ նոյեմբեր). «The Brooklyn Bridge Shooting: an Independent Report and Assessment». American Jewish Committee. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2006 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11
{{cite news}}: Empty citation (օգնություն) - ↑ Jonathan Mark (2006 թ․ ապրիլի 4). «Ari, Alisa And Memories In The Morning». New York Jewish Week. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Heilman, Uriel (Summer 2001). «Murder on the Brooklyn Bridge». Middle East Quarterly. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 11-ին.
- ↑ Dewan, Shaila K. (2000 թ․ դեկտեմբերի 6). «U.S. Decides '94 Attack On Hasidim Was Lone Act». The New York Times. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 11-ին.
- ↑ 9,0 9,1 Firestone, David (1994 թ․ մարտի 2). «Student, 15, Had Ties To Family Of Rabbi». The New York Times. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Olidort, Baila (2014 թ․ մարտի 2). «Who Was Ari Halberstam? 20 Years Since Terror Strikes On the Brooklyn Bridge». Chabad Lubavitch World Headquarters. Merkos L'Inyonei Chinuch Inc. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
- ↑ 11,0 11,1 Roberts, Sam (2009 թ․ դեկտեմբերի 28). «How to Find the Bridge? First, Pay Your Respects». The New York Times. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Olidort, Baila (2014 թ․ մարտի 2). «Who Was Ari Halberstam? 20 Years Since Terror Strikes On the Brooklyn Bridge». Chabad Lubavitch World Headquarters. Merkos L'Inyonei Chinuch Inc. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
- ↑ Stanley N. Alpert (2008). The Birthday Party: A Memoir of Survival. Penguin. ISBN 9781101206706.
- ↑ Stanley N. Alpert (2008). The Birthday Party: A Memoir of Survival. Penguin. ISBN 9781101206706.
- ↑ «Mother Reflects On Terror Attack That Killed Ari Halberstam, 25 Years Later». WCBS. 2019 թ․ մարտի 1. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «HR 144 Ari's Law 108th Congress (2003-2004)». United States Congress. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ «I know too well what guns can do». New York Daily News. 2013 թ․ մարտի 1. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ Nocera, Joe (2013 թ․ մարտի 2). «The Gun Report: March 2, 2013». The New York Times. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 24-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ari Halberstam Memorial site Արխիվացված Հուլիս 5, 2012 Wayback Machine