Բելառուսի ազգային տարազ

Բելառուսի ազգային տարազ (բելառուս․՝ Беларускі нацыянальны касцюм), պատմական տարբեր դարաշրջաններում բելառուսների որոշակի շերտերին բնորոշ հագուստ՝ ձևվածքի, գույնի, նյութի տեսակի, արտաքին հարդարանքի առանձնահատկություններով^[1]^[2]։

Բելառուսական ազգային տարազն ունի ընդհանուր արմատներ, որով կապված է ռուսական և ուկրաինական տարազների հետ։ Ազգային տարազի ձևավորման վրա ազդել են նաև լիտվական և լեհական ավանդույթները։ Բելառուսական զգեստների հետ օգտագործվում են նաև դեկորատիվ զարդեր, գոգնոց, գլխարկներ և այլն։ Բելառուսի տարբեր երկրամասերի ազգային տարազները միմյանցից տարբերվում են որոշակի առանձնահատկություններով։

Բելառուսի զով կլիմայական պայմաններից ելնելով հագուստները ստեղծվում են տեքստիլ ֆաբրիկատներից, որոնք ապահովում են տաքություն և ջերմություն։ Դրանք ստեղծվում են տարբեր գույնի թելերից և միահյուսվելով ստեղծում խորհրդանշական նախշեր։ Բելառուս իշխանավորները սովորաբար իրենց հագուստ ներմուծում են և նախընտրում են կարմիր, կապույտ, կանաչ գույները։ Տղամարդիկ կրում են տաբատ և վերնաշապիկ` համակցված գոտիով, կանայք՝ երկար վերնաշապիկ, կոչվող կիսաշրջազգեստ և գլխաշոր։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավանդական երկու կտոր բելառուսական հագուստը ծագում է դեռևս Կիևյան Ռուսիայի ժամանակաշրջանից և շարունակվում առ այսօր։ Բելառուսի ազգային տարազների մասին առաջին փաստագրական նյութերը թվագրվում են 16-րդ դարին։ Սլավոնների մոտ ասեղնագործության ավանդույթը ձևավորվել է դեռևս նախաքրիստոնեական ժամանակաշրջանում, ունի բազմադարյա պատմություն։ Սա ապացուցվել է հնագիտական պեղումների և ճանապարհորդների փաստագրած նյութերի արդյունքների հիման վրա։ Լիտվայի 1588 թվականի կանոնադրության մեջ որոշակի կետեր վերաբերվում էր Լիտվական համադաշնության մեջ մտնող ժողովուրդների ազգային տարազներին^[3].:

Բելառուսական հագուստների գլխավոր առանձնահատկությունը սպիտակի չափազանց մեծ օգտագործումն է։ Այդ գույնը բնորոշ է բելառուս ժողովրդին։ Ավելի վաղ մարդիկ առնչվելով բնության հետ հագուստների ստեղծման գործում օգտագործել են նաև բնական նյութեր։ Գործվածքներում կիրառվել է բուրդ, եղինջ և իհարկե կտավատ։ Ավելի նոր շրջանում բելառուսկաան հագուստներում մեծացավ նաև մետաքսի դերն ու նշանակությունը։

Գյուղացիության շրջանում տարածված էր խոտաբույսերի և հատապտուղների միջոցով ազգային տարազների պատկերազարդման և գունավորման երևույթը։ Յուրաքանչյուր բելառուսական մարզ ուներ իր սեփական նկարչական օրինաչափությունները։ Սպիտակից բացի 16-18-րդ դարերում բելառուսական ազգային տարազների շրջանում սպիտակից բացի տարածվեցին նաև մանուշակագույն, վառ դեղին, կապույտ և այլ գույները։

19-րդ դարի ավարտին և 20-րդ դարի սկզբի բելառուսական տարազներում տեղ են գտել ցայտուն կերպով արտահայտված էթնիկական առանձնահատկությունները։ Դարերի ընթացքում այս երկրի ազգային հագուստները ենթարկվեցին որոշակի փոփոխությունների՝ պահպանելով իրենց ինքնատիպությունը։