Բարսեղ Տինանյան

Բարսեղ Մովսեսի Տինանյան
Ծնվել է	1887
Ծննդավայր	Ռոդոսթո, Թուրքիա
Մահացել է	փետրվարի 8, 1965
Մահվան վայր	Կ. Պոլիս
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Փարիզի համալսարան
Մասնագիտություն	բժիշկ, ուսուցիչ, ջութակահար
Կոչում	հարյուրապետ
Զավակներ	Ժիրայր Տինանյան
Պարգևներ	Բուլ­ղա­րա­կան ար­քու­նի­քի «Կար­միր խաչ» շքան­շա­ն

Բարսեղ Մովսեսի Տինանյան (1887, Ռոդոսթո, Թուրքիա- փետրվարի 8, 1965, Կ. Պոլիս), հայ բժիշկ, հասարակական գործիչ, ուսուցիչ։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1887 թվականին Թուրքիայի եվրոպական մասի Ռոդոսթո քաղաքում՝ բժիշկ Մովսես Տինանյանի ընտանիքում։ 1906 թվականին ավարտել է Կ. Պոլ­սի ասիական կողմի Սկյուտար թաղամասի Պեր­պե­րյան վար­ժա­րա­նը։ 1911 թվականի փետրվարի 15-ին ավարտել է Փարիզի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը։ Եղել է ներքին հիվանդությունների մասնագետ։ 1911 թվականին վերադարձել է Կ. Պոլիս և բժիշկ աշխատել։

1912 թվականին՝ Բալկանյան պատերազմի ընթացքում Ադրիանապոլիս քաղաքում օսմանյան բանակի բժիշկ է ծառայել՝ հարյուրապետի աստիճանով։ 1913-1914 թվականներին մնայուն օգնական բժիշկ է աշխատել Կ. Պոլսի սբ. Փրկիչ ազգային հիվանդանոցի արտաքին բաժնում։ 1914 թվականին՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ծառայել է Կ. Պոլսի Բուլղարական հիվանդանոցում։ Պարգևատրվել է բուլղարական արքունիքի «Կար­միր խաչ» շքանշանով։ 1915 թվականի ապրիլին բանտարկվել է Կ. Պոլսի կենտրոնական բանտում, ապա աքսորվել Չանղըրը։ Անունը փորագրվել է Չանղըրըի բանտում հավաքված համրիչի 99 հատիկներից 41-րդի վրա։ Վերապրել է։

Եղել է 1919 թվականի ապրիլի 11 (24)-ին՝ Մեծ Եղեռնին նվիրված առաջին սգահանդեսի կազմակերպիչ հանձնախմբի անդամներից։ Եղել է հանրային գործիչ, երկար տարիներ՝ «Կար­միր խա­չի» Կ. Պոլսի մասնաճյուղի ատենապետն ու Կա­րա­գյո­զյան տան (որբանոց) մնայուն բժիշկը։ Զբաղվել է նաև ուսուցչությամբ։ Կ. Պոլսի Էսայեան վարժարանում դասավանդել է առողջապահություն և կենսաբանություն առարկաները։ Իր նախաձեռնությամբ նույն վարժարանում հիվանդապահների դասընթաց է կազմակերպել և անցկացրել։ Տարեգրքերի և օրաթերթերի էջերում տպագրված բժշկագիտական և հրապարակախոսական հոդվածների հեղինակ է։ Եղել է լավ ջութակահար և բարձր գնահատանքի արժանացել արվեստասեր շրջանակներում։

Մահացել է 1965 թվականի փետրվարի 8-ին Կ. Պոլ­սում` 78 տա­րե­կա­նում։ Զա­վակ­նե­րից Ժիրայր Տինանյանը բնակ­վել է Փարիզում և եղել ներ­քին ու սրտա­յին հի­վան­դու­թյուն­նե­րի բժիշկ։

Աշխատությունը

• Բժիշ­կի մը խորհր­դա­ծու­թիւն­նե­րը, Կ. Պո­լիս, 1941։

Աղբյուր

Հարություն Մինասյան, Օսմանյան կայսրությունում և Թուրքիայի Հանրապետությունում բռնաճնշումների և ցեղասպանության ենթարկված հայ բժիշկներ, Երևան, «Լուսաբաց», 2014 — 520 էջ։

Գրականություն

• Պա­լա­քե­ան Գրի­գո­րիս ծ. վրդ., Հայ գող­գո­թան, Վի­են­նա, 1922։
• Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի մէջ պաշ­տօ­նա­վա­րած բժիշկ­նե­րը, Ըն­դար­ձակ տա­րե­գիրք Ազ­գա­յին հի­ւան­դա­նո­ցի, Իս­թան­պուլ, 1939։
• Շի­կա­հեր Վարդ,Կի­սա­դա­րե­ան պատ­մու­թիւն թրքա­հայ բժշկու­թե­ան, 19231975, Իս­թան­պուլ, 1975։
• Սիմոն Հովի­ւեան, «Ապ­րի­լե­ան Նա­հա­տակ­նե­րուն Շա­ւի­ղով, Մեծ Եղեռ­նի 60-ամե­ա­կի Սե­մին», Պէյրութ, 1975, 349 էջ։
• Պալաքյան Գրիգորիս ծ. վրդ., Հայ գողգոթան, Երևան, 1991։
• Յարման Արսեն, Հայերը օսմանյան առողջապահության ծառայության մեջ և պատմություն սուրբ Փրկիչ հայոց հիվանդանոցի (թուրքերեն), Ստամբուլ, 2001։
• Ավագյան Կարինէ, Եղեռնահուշ մասունք կամ խոստովանողք և վկայք խաչի, Երևան, 2002։
• Ավագեա ն Կարինէ, «Չան­ղը­րըի 1915 թ. ապ­րի­լի 11, Յի­շա­տակ»… Թանգարանային ցուցանմոյշը, «Հան­դէս Ամ­սօ­րե­այ», 2008, հ. 1-12։
• Իսկահատեան Հ., Վկայարան հայկական ցեղասպանութեան, Գիրք Գ, Պէյրութ, 2011, 395 էջ։