Բազմաօղակ շրջան

Բազմաօղակ շրջան (նաև բազմաօղակ հարվածային շրջան), հարվածային բնույթ ունեցող խառնարաններ, որոնք պարունակում են մի քանի համակենտրոն տոպոգրաֆիկ օղակներ^[1]։ Բազմաօղակ շրջանը կարող է նկարագրվել որպես հսկայական հարվածային խառնարան, որը շրջապատված է շրջանաձև լեռնաշղթաներով^[2], որոնք շրջապատում են խառնարանի կենտրոնական մասը։ Բազմաօղակ շրջանը կարող է ծավալվել մի քանի հազար քառակուսի կիլոմետր տարածքում^[3]։

Հարվածային խառնարանը, որն ունի ավելին քան 290 կմ-ն է անվանվում է շրջան.^[4]:

Բազմ օղակաձև ավազանները հարվածային խառնարանների ամենամեծ, ամենահին, հազվագյուտ և ամենաքիչ հասկացվածներից են։ Կան տարբեր տեսություններ, որոնք բացատրում են բազմաօղակ շրջանի ձևավորումը, սակայն ներկայումս կոնսենսուս չկա^[5]^[6]։

Օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեքսիկայում գտնվող Չիկշուլուբ խառնարանը ունի բավարար չափեր, համարվելու համար բազմաօղակ խառնարան^[7]
Յուպիտերի արբանյակ, Գանիմեդի, վրա գտնվող Անուբիս խառնարանը,
Սատուրնի արբանյակ, Դիոնեի, Էվանդեր խառնարանը,
Մերկուրիի, Կալորիս շրջանը, որը շրջապատված է Կալորիս լեռներով,
Երկրի Լուսնի Արևելյան ծովը^[8],
Յուպիտերի արբանյակ, Կալիստոյի, վրա գտնվող Վալհալա խառնարանը։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Head, J. W. (January 2010). «Transition from complex craters to multi-ringed basins on terrestrial planetary bodies: Scale-dependent role of the expanding melt cavity and progressive interaction with the displaced zone» (PDF). Geophysical Research Letters. 37 (2): L02203. Bibcode:2010GeoRL..37.2203H. doi:10.1029/2009GL041790. S2CID 17702095. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 19-ին.
↑ «Lunar Landforms Teacher Page». Hawai'i Space Grant Consortium, Hawai'i Institute of Geophysics and Planetology, University of Hawai'i. 1998. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.
↑ «Multiringed basin». Encyclopedia Britannica. 2018 թ․ փետրվարի 1. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 20-ին.
↑ Parrish, Alton (2016 թ․ հոկտեմբերի 29). «How Multi-Ring Craters Form Revealed by New Research». Ideas, Inventions And Innovations. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 20-ին.
↑ Potter, Ross W.K. (November 2015). «Investigating the onset of multi-ring impact basin formation» (PDF). Icarus. 261: 91–99. Bibcode:2015Icar..261...91P. doi:10.1016/j.icarus.2015.08.009. S2CID 14158122. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ հունվարի 20-ին.
↑ Stuart Ross Taylor (1982). «Meteorite impacts, craters and multi-ring basins» (PDF). Planetary Science: A Lunar Perspective. Lunar and Planetary Institute. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 19-ին.
↑ McKinnon, W. B.; Alexopoulos, J. S. «Some implications of large impact craters and basins on Venus for terrestrial ringed craters and planetary evolution». KT Event and Other Catastrophes. hdl:2060/19940023803.
↑ Chu, Jennifer (2016 թ․ հոկտեմբերի 27). «Retracing the origins of a massive, multi-ring crater». MIT News. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 20-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[multi-ringed_basins-1] Head, J. W. (January 2010). «Transition from complex craters to multi-ringed basins on terrestrial planetary bodies: Scale-dependent role of the expanding melt cavity and progressive interaction with the displaced zone» (PDF). Geophysical Research Letters. 37 (2): L02203. Bibcode:2010GeoRL..37.2203H. doi:10.1029/2009GL041790. S2CID 17702095. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 19-ին.

[Lunar_Landforms_Teacher_Page-2] «Lunar Landforms Teacher Page». Hawai'i Space Grant Consortium, Hawai'i Institute of Geophysics and Planetology, University of Hawai'i. 1998. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 18-ին.

[Multiringed_basin_ASTRONOMY-3] «Multiringed basin». Encyclopedia Britannica. 2018 թ․ փետրվարի 1. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 20-ին.

[How_Multi-Ring_Craters_Form_Revealed_by_New_Research-4] Parrish, Alton (2016 թ․ հոկտեմբերի 29). «How Multi-Ring Craters Form Revealed by New Research». Ideas, Inventions And Innovations. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 20-ին.

[Investigating_the_onset_of_multi-ring_impact_basin_formation-5] Potter, Ross W.K. (November 2015). «Investigating the onset of multi-ring impact basin formation» (PDF). Icarus. 261: 91–99. Bibcode:2015Icar..261...91P. doi:10.1016/j.icarus.2015.08.009. S2CID 14158122. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ հունվարի 20-ին.

[Meteorite_impacts,_craters_and_multi-ring_basins-6] Stuart Ross Taylor (1982). «Meteorite impacts, craters and multi-ring basins» (PDF). Planetary Science: A Lunar Perspective. Lunar and Planetary Institute. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 19-ին.

[Some-7] McKinnon, W. B.; Alexopoulos, J. S. «Some implications of large impact craters and basins on Venus for terrestrial ringed craters and planetary evolution». KT Event and Other Catastrophes. hdl:2060/19940023803.

[Retracing_the_origins_of_a_massive,_multi-ring_crater-8] Chu, Jennifer (2016 թ․ հոկտեմբերի 27). «Retracing the origins of a massive, multi-ring crater». MIT News. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 20-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]