Արագ թեստ A խմբի ստրեպտոկոկուսի համար
Արագ թեստ A խմբի ստրեպտոկոկոկուսի համար (անգլ.՝ Rapid strep test)՝ լայնորեն կիրառվում է կլինիկաներում, թեստ, որը թույլ է տալիս արագ հայտնաբերել բակտերիալ ֆարինգիտը, որն առաջացրել է ստրեպտոկոկուս A-ն։ Ներկայումս կիրառվում են արագ streptococcal թեստերի մի քանի տեսակներ, որոնցից յուրաքանչյուրը օգտագործում է տարբեր տեխնոլոգիա, բայց դրանք բոլորն ուղղված են անձի կոկորդում A խմբի streptococci-ի առկայության հայտնաբերմանը արձագանքելով նրանց համար նախատեսված հատուկ անտիգեններին։
Բժշկական օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստրեպտոկոկի արագ հետազոտության հիման վրա բժիշկը կարող է որոշել հակաբիոտիկ նշանակել կոկորդի ֆարինգիտ ունեցող անձին[1]։ Վիրուսային վարակները ֆարինգիտի մեծ մասի պատճառն են, սակայն դրանց զգալի մասը (երեխաների մոտ 20% - ից 40% և մեծահասակների մոտ 5% - ից 15%) պայմանավորված է բակտերիալ վարակներով[2]։ Վիրուսային և բակտերիալ վարակի ախտանիշները դժվար է տարբերել միմյանցից, բայց միայն բակտերիալ ֆարինգիտը կարող է արդյունավետ բուժվել հակաբիոտիկներով։ Քանի որ բակտերիալ ֆարինգիտի հիմնական պատճառը A խմբի streptococci-ն է, դրա առկայությունը մարդու կոկորդում կարող է պատճառ հանդիսանալ հիվանդին հակաբիոտիկ նշանակելու համար[3]։ Streptococcal pharyngitis-ը ինքնասահմանափակող վարակ է, որը սովորաբար անցնում է մեկ շաբաթվա ընթացքում ՝ առանց դեղորայքի անհրաժեշտության, բայց, այնուամենայնիվ, հակաբիոտիկները կարող են նվազեցնել հիվանդության տևողությունը և ծանրությունը և նվազեցնել որոշ հազվագյուտ, բայց լուրջ բարդությունների ռիսկը[2]։
Streptococci-ի արագ թեստերը կարող են նաև օգտակար լինել հանրային առողջության համար։ Ենթադրվում է, որ հակաբիոտիկների չարաշահումը, ի լրումն անցանկալի կողմնակի ազդեցությունների, կարող է հանգեցնել անհատի մոտ դեղորայքային դիմադրության զարգացմանը բակտերիալ շտամների նկատմամբ։ Օգնելով ճիշտ բացահայտել բակտերիալ վարակը, արագ թեստն օգնում է սահմանափակել հակաբիոտիկների օգտագործումը վիրուսային հիվանդությունների դեպքում, որտեղ դրանք օգտակար չեն[3]։ Որոշ կլինիկական ուղեցույցներ խորհուրդ են տալիս արագ թեստերի օգտագործումը ֆարինգիտ ունեցող մարդկանց համար, իսկ մյուսները խորհուրդ չի տրվում։ Արագ թեստի կիրառումը կարող է արդյունավետ լինել քիչ զարգացած երկրներում, որտեղ streptococcal ինֆեկցիաներն առավել տարածված են, բայց թեստավորումն այնքան էլ տարածված չէ այդ տարածաշրջաններում[2]։
Կոկորդի մանրէաբանական մեթոդի կիրառումը արագ թեստի հուսալի և մատչելի այլընտրանք է, որն ունի հատուկ առանձնահատկություն։ Այնուամենայնիվ, մանրէաբանական մեթոդների կիրառումը պահանջում է հատուկ միջոցների օգտագործում և սովորաբար արդյունք ստանալու համար տևում է 48 ժամ, մինչդեռ արագ թեստը կարող է արդյունք տալ մի քանի րոպեի ընթացքում[3]։
Ընթացակարգը և տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին քայլը փորձարկվողի կոկորդը խոնավացնելն է՝ նմուշ վերցնելու համար։ Արագ թեստերի մեծ մասում այս նմուշն այնուհետև ենթարկվում է հակամարմիններ պարունակող ռեագենտին։ Դրական արդյունքը ուղեկցվում է որոշակի տեսանելի արդյունքով։ Գոյություն ունեն արագ թեստի երեք հիմնական տեսակ՝ լատեքսայի թեստ, որը մշակվել է 1980-ականներին և հիմնականում հնացած է։ Այն օգտագործում է լատեքսային գնդիկներ, որոնք ծածկված են անտիգեններով, որոնք նկատելիորեն կուտակվում են հակամարմինների շուրջ, եթե այդպիսիք կան իմունոխրոմատոգրաֆիկ վերլուծություն է որը ներկայումս արագ թեստի ամենատարածված տեսակն է։ Նմուշը կիրառվում է նիտրոցելյուլոզային թաղանթի շերտերի վրա, և եթե առկա են ստրեպտոկոկային անտիգեններ, դրանք կտեղափոխեն թաղանթը կազմելով հակամարմինների հետ կապված անտիգենի տեսանելի գիծ, օպտիկական իմունոալիզացիա, որը նորագույն և ավելի թանկ թեստ է։ Այն ներառում է նմուշը հակամարմինների հետ խառնելը, այնուհետև թաղանթի վրա հատուկ սուբստրատի օգտագործումը, որը փոխում է գույնը՝ ազդարարելով ստրեպտոկոկային հակագենի առկայությունը կամ բացակայությունը, որը որոշում է դրա առկայությունը հիվանդի կոկորդում[4]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Mersch, John (2015 թ․ փետրվարի 20). «Rapid strep test» (անգլերեն). MedicineNet.com. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Matthys, J; De Meyere, M; van Driel, ML; De Sutter, A. Differences among international pharyngitis guidelines: not just academic.(անգլ.) // Annals of Family Medicine : journal. — Т. 5. — № 5. — С. 436—443. — — PMID 17893386.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Danchin, Margaret; Curtis, Nigel; Carapetis, Jonathan; Nolan, Terence Treatment of sore throat in light of the Cochrane verdict: is the jury still out?(անգլ.) // Medical Journal of Australia[en] : journal. — 2002. — Т. 177. — № 9. — С. 512—515. — PMID 12405896.
- ↑ Cohen, Jeremie; Cohen, Robert; Chalumeau, Martin Rapid antigen detection test for group A streptococcus in children with pharyngitis(անգլ.) // Cochrane Database of Systematic Reviews : journal. — 2013. — Т. 4. —