Աստղ (վիպակ)
| Աստղ ռուս.՝ Звезда | |
|---|---|
| Տեսակ | վիպակ |
| Հեղինակ | Էմանուել Կազակևիչ |
| Բնագիր լեզու | ռուսերեն |
«Աստղ» (ռուս.՝ «Звезда»), վիպակ, Էմանուել Կազակևիչի առաջին ստեղծագործությունը ռուսերեն լեզվով[1]։ Վիպակը հեղինակին լայն ճանաչում է բերել, և դրա համար նա 1948 թվականին արժանացել է Ստալինյան մրցանակի։ Սյուժեի կենտրոնում Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ խորհրդային հետախուզության դաժան առօրյան է։ Կառուցվածքային տեսանկյունից բաղկացած է 11 գլուխներից և վերջաբանից։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիպակի իրադարձությունները տեղի են ունենում Ուկրաինայի արևմուտքում 1944 թվականի ամռանը՝ «Բագրատիոն» օպերացիայից քիչ առաջ։
Հետախուզական վաշտի հրամանատար լեյտենանտ Տրավկինն ստանում է առաջադրանք՝ անցնել ճակատային գիծը և հետախուզություն իրականացնել թշնամու թիկունքում, որը, ենթադրաբար, վերադասավորում է ուժերը հարձակման համար։ Մի քանի շաբաթ տևած մանրակրկիտ նախապատրաստությունից և մարզումներից հետո, որոնք անհրաժեշտ էին նաև այն պատճառով, որ հետախուզությունը համալրվել էր երիտասարդ մարտիկներով, Տրավկին ընտրում է մի խումբ, որի կոչի ազդանանն է՝ «Աստղ» (վաշտի ազդանշանն է՝ «Երկիր»)։
Խորը գիշերը խումբը անցնում է ճակատային գիծը և մոտ մեկուկես կիլոմետր հաջողությամբ շարժվում է անտառի միջով, որը խիտ լցված է գերմանացի զինվորներով։ Լուսաբացից առաջ խմբին նկատում է գերմանացի զինվորը, սական լինելով քնաթաթախ, չի հասկանում, որ նրանք թշնամի են, բայց արտասանում է՝ «կանաչ ուրվականներ»։ արտահայտությունը։
Արշավի ընթացքում խումբը մի քանի «լեզու» է վերցնում՝ հոսպիտալից քիչ առաջ դուրս գրված զինվորի ու ՍՍ սպայի։ Պարզվում է, որ ռազմաճակատի այդ հատվածում կենտրոնանում է ՍՍ «Վիկինգ» տանկային դիվիզիան։ Դիվիզիայի շտաբում այդ տեղեկությունները գնահատվում են որպես կարևոր և անսպասելի։ Երկաթուղային կայարանում գրեթե բազմաթիվ գերմանացի զինվորների աչքի առաջ խումբը գերեվարում է ՍՍ օբերստուրմֆյուրերի։ Սպանվածների մարմինները գտնվում են, գերմանացի զինվորների շրջանում սկսում են լուրեր շրջանառել «կանաչ ուրվականների» և «կանաչ սատանաների» մասին։
Հետախուզական խմբի ակտիվ գործունեությունը գերմանական ղեկավարությանը ստիպում է կազմակերպել կլոր սեղան։ Հետախույզներին հայտնաբերում են ցախատան ձեղնահարկում գիշերելու ժամանակ։ Թշնամու վրա նռնակներ նետելով՝ խումբը նահանջում է դեպի անտառ։ Մի քանի հետախույզներ զոհվում են, ռադիոկայանը վնասվում է գնդակից։
Դիվիզիայի շտաբում Տրավկինին սիրահարված ռադիստուհի Կատյան շարունակում է «Աստղ» կանչել, որն արդեն չի կարողանում պատասխանել։
|
Եվ, լի հույսով ու երկաթե հաստատակամությունը, նա սպասում։ Ոչ ոք այլևս չէր սպասում, իսկ նա սպասում էր։ Եվ ոչ ոք չէր համարձակվում վերցնել ռացիան ընդունիչից, քանի դեռ չի սկսվում հարձակումը։ | 
|
Հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Առաջին անգամ հրատարակվել է 1947 թվականին «Знамя» ամսագրի առաջին համարում։
- Նույն 1947 թվականին վիպակը լույս է տեսել առանձին հրատարակություններով «Օգոնյոկ» գրադարանում», «Московский рабочий» հրատարակչությունում և «Զինվորի և նավաստու գրադարան» (ռուս.՝ «Библиотека солдата и матроса») մատենաշարում։
- 1985 թվականին ստեղծագործությունը հրատարակվել է «Современник» հրատարակչության կողմից։
- 1986 թվականին նույնպես առանձին հրատարակությամբ վիպակն լույս է ընծայել Սիկտիվկարի «Կոմի» հրատարակչության կողմից (80 էջ, նկարիչ՝ Ս.Դոբրյակով, 150 հազար օրինակ տպաքանակով)։
Էկրանավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիպակը երկու անգամ էկրանավորվել է։
- 1949 - ռեժիսոր՝ Ալեքսանդր Իվանով, դերերում՝ Նիկոլայ Կրյուչկով, Վասիլի Մերկուրև և Լիդիա Սուխարևսկայա։
- 2002 - ռեժիսոր՝ Նիկոլայ Լեբեդև, դերերում՝ Իգոր Պետրենկո, Արտյոմ Սեմակին և Ալեքսեյ Պանին։