Առողջապահական կրթություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
«Ալկոհոլը և մարդու մարմինը» 1930թվական, Բոստոն, Գիտական սթափության ֆեդերացիա»

Առողջապահական կրթություն` մարմինների և հիմնարկների (առողջապահության), ինչպես նաև պետության կանխարգելիչ գործունեության մի հատվածն է, որն ուղղված է բնակչության հիգենիկ կրթությանը և նրանց առողջության պահպանմանը[1]։

Առողջապահական կրթությունը առողջապահության և բժշկական գիտության այն ճյուղն է, որը զարգացնում է առողջապահական գրագիտության բարելավման տեսությունն ու պրակտիկան։ Առողջապահական կրթությունը որպես գիտական ճյուղ հիմնված է ոչ միայն բժշկական առարկաների, այլև սոցիոլոգիայի, հոգեբանության և մանկավարժության փորձի վրա։ Առողջապահական կրթության պրակտիկան օգտագործում է բանավոր խոսքը, տպագիր, ռադիո, կինո, հեռուստատեսություն, պետական համալսարաններ և առողջապահական «դպրոցներ»[2]։

Առողջապահական կրթությունը կրթական աշխատանքի այլ ավանդական տեսակներից տարբերվում է միայն առաջադրանքներով և բովանդակությամբ։

Առողջապահական դաստիարակության միջոցառումների իրականացման ձևերը, ինչպես նաև դրա իրականացման միջոցները նույնն են կրթական աշխատանքի բոլոր տեսակների համար և լավ զարգացած են ներքին կրթական պրակտիկայում դեռևս 19-րդ դարի 20-30-ական թվականներին։ Օրինակ՝ հոգեբանական կրթություն, մանկավարժական կրթություն։

Միաժամանակ կան զուտ բժշկական տարբերակներ՝ առողջապահական տեղեկագիր, թերթիկ, հուշագիր։

Առողջապահական կրթություն դպրոցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առողջապահական կրթություն դպրոցում՝ աշակերտների, նրանց ծնողների և դպրոցի անձնակազմի միջև տեղեկատվության տարածում դպրոցական հիգիենայի, ֆիզիոլոգիայի, համաճարակաբանության, մանկաբուժության ոլորտներից։ Այն իրականացնում է դպրոցի բժիշկը ուսուցիչների հետ միասին։ Առողջապահական կրթության վերաբերյալ զրույցների մոտավոր թեմաներ՝ ամենօրյա ռեժիմի կազմակերպում, մարմնի ճիշտ խնամք, հագուստի և տարածքի պատշաճ ախտահանումը, կանխարգելիչ պատվաստումների կարևորությունը։ Բժշկի հետ միասին դպրոցի տնօրինությունը և ուսուցիչները կազմակերպում են ամբողջ դպրոցի և դասարանի սանիտարական կետերը և դպրոցի սանիտարական ջոկատը[3]։

Առողջապահական կրթություն օժանդակ դպրոցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այստեղ առողջապահական կրթությունն ունի որոշակի առանձնահատկություններ, որոնք որոշվում են ուսանողների կոնտինգենտի կողմից և իրականացվում են գիտելիքների և հատուկ դիդակտիկայի՝ օլիգոֆրենոմանկավարժության պահանջներին համապատասխանության հիման վրա[4]։

Առողջապահական կրթության հնարավոր վտանգները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առանց սանիտարական կրթության, էթիկայի կանոնների խախտմամբ, առանց հետադարձ կապի անցկացվող առողջապահական կրթությունը կարող է հանգեցնել բացասական հետևանքների՝ պայմանավորված իատրոգենեզով։

Տերմինաբանությունը ժամանակակից ժամանակներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ-ում օգտագործվող «առողջապահական կրթություն» տերմինը հետխորհրդային տարածքի երկրներում որոշակի փոփոխությունների է ենթարկվել։ Այսպիսով, Ռուսաստանում սկսեցին օգտագործվել «բնակչության սանիտարահիգիենիկ կրթություն», «բնակչության հիգիենիկ կրթություն և վերապատրաստում», «առողջ ապրելակերպի խթանում» տերմինները, որոնք, իր հերթին, ամրագրված էին Ռուսաստանի Դաշնության օրենքում[5][6][7][7][8]:1993 թվականի հուլիսի 22-ի թիվ 5487-ի «Ռուսաստանի Դաշնության օրենսդրության հիմունքները քաղաքացիների առողջության պաշտպանության մասին» (հոդվածներ 5, 6, 8, 24, 37.1, 43) և, հատկապես, դաշնային օրենքում[9]։ Ռուսաստանի Դաշնության 1999 թվականի մարտի 30-ի թիվ 52-FZ «Բնակչության սանիտարահամաճարակային բարեկեցության մասին» (2, 5, 6, 10, 29, 36), դրանք նաև ներառված են Ռուսաստանի Դաշնության դաշնային օրենքում[10]։ Դաշնություն 2011 թվականի նոյեմբերի 21-ի թիվ 323-FZ «Ռուսաստանի Դաշնությունում քաղաքացիների առողջության պաշտպանության հիմունքների մասին» (14, 16, 17, 18, 33, 54, 79 հոդվածներ)[11]։ Նմանատիպ փոփոխություններ են նկատվել նաև այլ պետություններում, օրինակ՝ Ղազախստանի Հանրապետության 04.06.2003թվականի, թիվ 430-2 «Առողջապահական համակարգի մասին» օրենքում[12], Բելառուսի Հանրապետության 23.07.2008թվականի, թիվ 422- Z «Հաշմանդամության կանխարգելման և հաշմանդամություն ունեցող անձանց վերականգնման մասին»[13]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ {{|название=Санитарное просвещение|ссылка=https://бмэ.орг/index.php/САНИТАРНОЕ_ПРОСВЕЩЕНИЕ%7Cтом=22%7Cавтор=Лоранский Д. Н., Соколов И. С., Алексанкин С. А., Гайко Б. А.}}
  2. ↑ {{|заглавие=Санитарное просвещение|автор= Барановский Л. В., Соколов И. С.}}
  3. ↑ Педагогический словарь. В 2-х т. — Том второй.- М.: Изд-во АПН РСФСР, 1959. — 767 с. С. 323
  4. ↑ Чупров Л. Ф. Санитарное просвещение во вспомогательных школах // Фельдшер и акушерка. — 1981. — № 2. — С. 36 — 37
  5. ↑ Цыбусов А. П., Атмайкина О. В., Уткина Л. И., Хоронеко С. Е. О пропаганде здорового образа жизни и преодолении кризисных явлений в общественном здоровье / Научная статья, УДК: 614.2:371.72 // «Медицинский альманах», 2018 — № 2 (53). ISSN 1997-7689. С. 9-12
  6. ↑ Видина В. С. Пропаганда здорового образа жизни сквозь призму политических решений на различных уровнях / Сборник научных статей по материалам X Всероссийской научной конференции: Проблемы управления в социально-экономических и технических системах // Саратов: Саратовский государственный технический университет имени Гагарина Ю. А., 2014. С. 107—112
  7. ↑ 7,0 7,1 Бекирова Г. Р. Нормативно-правовое обеспечение работы по пропаганде здорового образа жизни среди учащихся общеобразовательных учебных заведений / Сборник статей Международной научно-практической конференции: Проблемы и перспективы реализации междисциплинарных исследований // Уфа: ООО «Аэтерна», 2020. С. 125—128
  8. ↑ Проничев В. Е. Пограничная служба России: Энциклопедия. Формирование границ. Нормативная база. Структура. Символы // М.: Ассоциация «Военная книга»; Кучково поле, 2009. — 624 с., ил. ISBN 978‑5‑9950‑0060-0. С. 408
  9. ↑ ФЗ от 22.07.1993 г. № 5487-1 Արխիվացված 2021-05-13 Wayback Machine // «Российская газета». Текст с изменениями по состоянию на 27.12.2009 г.
  10. ↑ ФЗ от 30.03.1999 г. № 52-ФЗ Արխիվացված 2011-11-26 Wayback Machine // Текст опубликован в «Российской газете» от 06.04.1999 г. № 64-65, в Собрании законодательства Российской Федерации от 05.04.1999 г. № 14 ст. 1650. Текст документа с изменениями на 13.07.2020 г. на ИПС «Гарант»
  11. ↑ ФЗ от 21.11.2011 г. № 323-ФЗ Արխիվացված 2020-09-07 Wayback Machine // «Российская газета», федеральный выпуск № 263 (5639) от 23.11.2011 г. Первоначальный текст
  12. ↑ Закон РК от 04.06.2003 г. № 430-2 / Статья 32-1. Пропаганда здорового образа жизни // Текст на pavlodar.com
  13. ↑ Закон РБ от 23.07.2008 г. № 422-З / Статья 18. Пропаганда здорового образа жизни Արխիվացված 2019-07-15 Wayback Machine // Текст на kodeksy-by.com

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Бергер И. А. К методике психосанитарного просвещения // Психогигиенические и неврологические исследования. — Том II, вып. I. Психогигиена / Под ред. Л. М. Розенштейн. — М.: Изд. ГНИНПП, 1930. — С. 239—156.
  • Санитарное просвещение / Главный редактор Б. В. Петровский. — Энциклопедический словарь медицинских терминов. В 3-х томах. Т. 3: Рабдитозы — Ящур. — Москва: Советская энциклопедия, 1984. — Т. 3. — С. 69. — 512 с. — 100 000 экз.
  • Афонин А. Н., Раводеева Н. Б. Гигиеническое обучение и воспитание населения. Учебное пособие // М.: Издательские решения, 2018. — 98 с. ISBN 978-5-4490-8965-6.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Առողջապահական_կրթություն&oldid=9188832» էջից