Աշխարհագրական բևեռ

Աշխարհագրական բևեռ, (հուն․ πολος – առանցք, բևեռ), Երկրագնդի պտտման երևակայական առանցքի ու երկրային մակերևույթի հատման երկու կետեր^[1], որոնցում հատվում են Երկրագնդի բոլոր միջօրեականները։ Հյուսիսային բևեռը գտնվում է Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսում, իսկ Հարավային բևեռը՝ Անտարկտիդայում: Հյուսիսային և Հարավային բևեռները սահմանվում են նաև Արեգակնային համակարգի այլ մոլորակների կամ արբանյակների համար, որտեղ Հյուսիսային բևեռը գտնվում է անփոփոխ հարթության նույն կողմում, ինչ Երկրի հյուսիսային բևեռը^[2]։

Երկրի մակերևույթի վրա աշխարհագրական բևեռի դիրքը անընդհատ փոփոխվում է։ Երկրի մակերեսի համեմատ աշխարհագրական բևեռները մի քանի տարվա ընթացքում շարժվում են մի քանի մետրով^[3]: Սա Chandler wobble-ի համադրություն է, ազատ տատանում, որը տևում է մոտ 433 օր՝ օդի և ջրային զանգվածների սեզոնային շարժումներին արձագանքող տարեկան շարժում է, և անկանոն շեղում կա դեպի 80-րդ արևմտյան միջօրեականը^[4]։ Քանի որ քարտեզագրությունը պահանջում է ճշգրիտ և անփոփոխ կոորդինատներ, աշխարհագրական բևեռների միջինացված տեղակայումները վերցվում են որպես ֆիքսված քարտեզագրական բևեռներ և դառնում այն կետերը, որտեղ հատվում են մարմնի երկայնության մեծ շրջանակները:

Տես նաև

Մագնիսական բևեռ

Ծանոթագրություններ

↑ Kotlyakov, Vladimir; Komarova, Anna (2006). «pole; geographic pole». Elsevier's dictionary of geography : in English, Russian, French, Spanish and German (1st ed.). Elsevier. էջ 557. ISBN 9780080488783. Վերցված է 22 June 2015-ին.
↑ Archinal, B. A.; A’Hearn, M. F.; Bowell, E.; Conrad, A.; Consolmagno, G. J.; Courtin, R.; Fukushima, T.; Hestroffer, D.; Hilton, J. L.; Krasinsky, G. A.; Neumann, G.; Oberst, J.; Seidelmann, P. K.; Stooke, P.; Tholen, D. J.; Thomas, P. C.; Williams, I. P. (February 2011). «Report of the IAU Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements: 2009». Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 109 (2): 101–135. Bibcode:2011CeMDA.109..101A. doi:10.1007/s10569-010-9320-4. S2CID 189842666.
↑ Lovett, Richard A. (14 May 2013). «Climate change has shifted the locations of Earth's North and South Poles». Scientific American. Վերցված է 6 January 2019-ին.
↑ «Polar motion». International Earth Rotation and Reference Systems Service. Federal Agency for Cartography and Geodesy. 2013. Վերցված է 22 October 2020-ին.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 414)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աշխարհագրական բևեռ» հոդվածին։

[1] Kotlyakov, Vladimir; Komarova, Anna (2006). «pole; geographic pole». Elsevier's dictionary of geography : in English, Russian, French, Spanish and German (1st ed.). Elsevier. էջ 557. ISBN 9780080488783. Վերցված է 22 June 2015-ին.

[2] Archinal, B. A.; A’Hearn, M. F.; Bowell, E.; Conrad, A.; Consolmagno, G. J.; Courtin, R.; Fukushima, T.; Hestroffer, D.; Hilton, J. L.; Krasinsky, G. A.; Neumann, G.; Oberst, J.; Seidelmann, P. K.; Stooke, P.; Tholen, D. J.; Thomas, P. C.; Williams, I. P. (February 2011). «Report of the IAU Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements: 2009». Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 109 (2): 101–135. Bibcode:2011CeMDA.109..101A. doi:10.1007/s10569-010-9320-4. S2CID 189842666.

[3] Lovett, Richard A. (14 May 2013). «Climate change has shifted the locations of Earth's North and South Poles». Scientific American. Վերցված է 6 January 2019-ին.

[4] «Polar motion». International Earth Rotation and Reference Systems Service. Federal Agency for Cartography and Geodesy. 2013. Վերցված է 22 October 2020-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]