Ականջմտուկներ
Ականջմտնուկներ | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||
|
||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||
Dermaptera | ||||||||
Ենթակարգեր և ընտանիքներ | ||||||||
|
Ականջմտնուկներ (լատին․՝ Dermaptera), մաշկաթևներ, միջատների կարգ։ Հայտնի է 1000, Հայաստանում՝ 26 տեսակ։ Ամենուրեք հանդիպում են ականջմտնուկ սովորականը (Forficula auricularia) և ականջմտնուկ բանջարանոցայինը (Forficula formis Kol)։
Արտաքին նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կերպարանափոխվում են ոչ լրիվ։ Մարմինը տափակ է, երկարությունը՝ 3,5–50 մմ փորը՝ աքցանաձև հավելումով։ Ունեն կարճ մաշկային վերնաթևեր, որոնց տակ երբեմն գտնվում են թաղանթաթևեր։ Բազմանում են տարեկան 1 անգամ՝ դնելով մինչև 80 ձու։ Վարում են գիշերային կյանք։ Խոնավասեր են, ամենակեր։ Տարածված են տաք երկրներում։ Որոշ տեսակներ վնասում են գյուղատնտեսական բույսերը։
Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Ականջմտուկ» անվանումը հիմնավորված չէ, քանի որ մարդկանց ականջ չեն մտնում և առողջությանը վնաս չեն պատճառում։
Կենսակերպ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խոնավասեր և ջերմասեր են։ Գիշերն ակտիվ են, ցերեկը թաքնվում են քարերի, թափված տերևների ու ծառերի կիսապոկված կեղևների տակ։ Մարմինը երկարավուն է (մինչև 5 սմ), գլուխը՝ տափակ, սրտաձև, բերանը՝ ուղղված առաջ, բերանային մասերը կրծող են։ Կրծքի 2-րդ և 3-րդ հատվածները վերևում ծածկված են կարճ վերՆաթևերով, որոնք պաշտպանում են ներքին թևերը, փորը վերջանում է երկար, ամուր աքցանով, որն էգերի մոտ մկրատի բերանի նման է, արուների մոտ՝ մանգաղաձև։
Բազմացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բազմանում են ոչ լրիվ կերպարանափոխությամբ։ Ձվադրում են կույտերով՝ հողում։
Սննդառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սնվում են բուսական, կենդանական մնացորդներով, որոշ տեսակներ վնաս են հասցնում գյուղատնտեսությանը։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Կենսական ցիկլ
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Бей-Биенко Г. Я. Насекомые кожистокрылые, М. — Л., 1936. 240 с. (Фауна СССР, № 5).
- Стороженко С. Ю. 1984. Обзор уховерток (Dermaptera) Дальнего Востока СССР // Систематика насекомых Дальнего Востока. — Владивосток. С. 3-7.
- Srivastava, G. K. 1976. Catalogue on Oriental Dermaptera. Records of the Zoological Survey of India, Occasional Paper 2: 1-94
- Steinmann, H. 1975. Suprageneric classification of Dermaptera. Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae 21: 195—220.
- Steinmann, H. 1989. Dermaptera. Catadermaptera II. Das Tierreich. Eine Zusammenstellung und Kennzeichnung der rezenten, Berlin. 105: xix 1-504.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Отряд Уховертки (Dermaptera) Արխիվացված 2015-05-29 Wayback Machine
- Names of earwigs (անգլ.)
- Dermaptera - Earwigs from CSIRO Արխիվացված 2015-09-24 Wayback Machine
- Bugs in the Ear urban legend from Snopes
- Earwig Page from What's That Bug Արխիվացված 2015-12-15 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 222)։ |
|