Ալեքսանդր Նևսկի տաճար (Եկատերինբուրգ)

Ալեքսանդր Նևսկի տաճար;
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	ուղղափառ տաճար և ճարտարապետական հուշարձան
Երկիր	Ռուսաստան
Տեղագրություն	Եկատերինբուրգ
Դավանանք	ուղղափառություն
Թեմ	Եկատերինբուրգի եպիսկոպոսություն
Հիմնական ամսաթվերը	1838
Մասն է	Novo-Tikhvinsky Monastery?
Ժառանգության կարգավիճակ	Ռուսաստանի դաշնային մշակութային ժառանգության օբյեկտ
Ճարտարապետական ոճ	կլասիցիզմ
Հիմնադրված	1838
	Alexander Nevsky Cathedral, Yekaterinburg Վիքիպահեստում
	sestry.ru/church

Ալեքսանդր Նևսկի տաճար (ռուս.՝ Александро-Невский собор), Եկատերինբուրգում գործող ուղղափառ եկեղեցի, որը գտնվում է Նովո Տիխվինսկի մենաստանում։

Պատմություն

Տաճարի հիմքերը գցվել են 1838 թվականի հունիսի 26-ին և հիմնադրման պահից Սինոդի հրամանով նրան տրվել է աթոռանիստ տաճարի կարգավիճակ։ Կառուցվել է կլասիցիզմի ոճով, ճարտարապետ Միխայիլ Մալախովի կողմից 1848 թվականին։ Գլխավոր տաճարն օծվել է 1852 թվականի սեպտեմբերի 21-ին, այն կառուցվել է ի պատիվ մեծ իշխան Ալեքսանդր Նևսկու։ Ձախ կողմի մատուռն օծվել է 1853 թվականի հունիսի 8-ին և կոչվել ի պատիվ Նիկոլայ Հրաշագործի։ 1854 թվականի մայիսի 23-ին օծվել է աջ կողմի մատուռը և կոչվել Քրիստոսի հարության պատվին։ Զանգակատան աշտարակի վրա տեղադրվել է միայն մեկ փոքրիկ զանգ։

1909 թվականին, վանքի 100-ամյակի կապակցությամբ, եկեղեցու հատակը ծածկվել է թուջե սալերով, իսկ պատերը նկարազարդվել են դասական տեսարանների պատկերներով^[1]։

Դասական նկարների նոր միաշարք պատկերակները փոխարինվել են զոհասեղանի նախկին, համեստ միջնորմներին։

1921 թվականին Նովո Տիխվինյան վանական համալիրի փակումից հետո, տաճարը դարձել է ծխական, իսկ 1930 թվականին այն փակվել է։ Նույն թվականին քանդվել է տաճարի շուրջը տեղակայված դեռևս 18-րդ դարից գործող գերեզմանատունը։ 1942 թվականին տաճարը կապիտալ վերակառուցվել է` հետագայում որպես ռազմական պահեստ օգտագործելու նպատակով։ 1961 թվականից տաճարի շինությունը օգտագործվել է որպես գավառագիտական թանգարանի ֆոնդերի պահեստարան։

1991 թվականին ուղղափառ համայնքը պահանջել է տաճարը վերադարձնել Ռուսական եկեղեցուն։ Հանձնման վերաբերյալ որոշումը կայացվել է 1991 թվականի սեպտեմբերի 10-ին` շուրջ մեկ ամիս տևած հացադուլից հետո^[2]։ 1992 թվականին տաճարին է վերադարձվել առաջին հարկը և ծխական համայնքի կողմից սկսվել են պաշտամունքի ծառայություններ իրականացվել, իսկ 1994 թվականից տաճարը նորից դարձել է վանքապատկան։ Նույն թվականից Հովնան Պրեդտեչենսկու մայր տաճարից հանդիսավորապես տեղափոխվել է Սուրբ Աստվածածնի Տիխվինյան սրբապատկերների տեղական ցուցակը։

Ներկայումս տաճարը ամբողջությամբ հանձնվել է Եկատերինբուրգյան թեմին և իրականացվել շինության ամբողջական վերակառուցում։ Տաճարն օծվել է 2013 թվականի մայիսի 19-ին ՌՊԵ-ի պատրիարք Կիրիլի կողմից^[3]։

Ճարտարապետություն

Հինգ գմբեթավոր տաճարն ունի քառակուսի հատակագիծ՝ արևելյան կողմում մեծ աբսիդի ելուստներով, հարավային և հյուսիսային կողմերում՝ երկու սյունասրահով։ Շինության արևմտյան մասում կառուցվել է զանգակատուն։ Ներսից կառույցը չորս վեցանկյուն սյուներով բաժանված է հինգ մասի և աչքի է ընկնում լավ ակուստիկայով^[4]։

Տաճարը զարդարված է հարթ վերնաճակատներով մեծ վեց սյունանոց սյունասրահներով։ Տաճարի սյունասրահների հետևում գտնվող պատը և հիմնական հատվածի անկյունները զարդարված են կորնթյան որմնասյուներով։ Ճարտարապետական կառուցվածքն առանձնանում է շենքի, զանգակատան և գմբեթների ծավալների համամասնությունների հստակությամբ^[4]։