Ազգերի հարստություն
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Հետազոտություն ժողովուրդների հարստության բնույթի և պատճառների շուրջ (անգլ.՝ An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations), շոտլանդացի տնտեսագետ Ադամ Սմիթի հիմնական աշխատությունն է, որը հրապարակվել է 1776 թվականի մարտի 9-ին շոտլանդական լուսավորության ժամանակ։ Գիրքը մեծ ազդեցություն է կատարել
Գրքի առաջին հրատարակությունը լույս է տեսել 1775-1776 թթ.: Այդ պատճառով, երբ որ գրքի մեծ մասում ասվում է իրերի իրական դրության մասին, պետք է հաշվո առնել իրերի այն դրությունը, որը եղել է այն կամ ավելի վաղ ժամանակ։ Երրորդ հրատարակությունում (1784 թ.) մի քանի հավելում է կատարած, մասնավորապես անդրադարձ մաքսերի և խրախուսադրամների գլուխներին։ Գիրքը մեծ ազդեցություն է ունեցել տնտեսագիտության տեսության և մասնավորապես քաղաքական տնտեսագիտության վրա։
Տարբեր ժամանակներում տարբեր տնտեսագիտական դպրոցներ ազգային հարստության աղբյուրին տվել են տարբեր մեկնաբանություններ։
- Մերկանտելիստները հարստության աղբյուր էին համարում արտաքին առևտուրը, իսկ նրա ունիվերսալ ձևը ազնիվ մետաղը։
- Ֆիզիոկրատները արտադրության միակ ոլորտը, որտեղ ստեղծվում է ազգային հարստությունը համարում էին գյուղատնտեսությունը։
- Ադամ Սմիթը հարստության ստեղծման աղբյուրը կապում էր արտադրողական աշխատանքին, հետևապես նաև նյութական արտադրության հետ։
- Կառլ Մարքսը ազգային հարստությունը ներկայացնում է որպես ապրանքների հսկայական հավաքածու, իսկ ինչը աշխատանքի արդյունք չէ սոցիալական հարստություն չէ։
- Ալֆրեդ Մարշալը հարստությունը համարում է որպես նյութական և ոչ նյութական բարիքների ամբողջություն։
Այսպիսով կարելի է առանձնացնել ազգային հարստության բնորոշումները նեղ և լայն առումներով։
Նեղ իմասով ազգային հարստությունը առանձին մարդկանց, ձեռնարկությունների, պետությանը պատկանող նյութական բարիքների ամբողջությունն է։ Որպես կանոն սա ունի դրամական արտահայտություն։
Լայն առումով ազգային հարստությունը ընդգրկում է նաև այն ոչ նյութական հոգևոր արժեքները, որոնց տնօրինում է երկիրը։