Աբելլա (բժիշկ)
| Աբելլա | |
|---|---|
| Ծնվել է | մոտ 1380 |
| Ծննդավայր | Սալեռնո, Կամպանիա, Իտալիա |
| Մահացել է | անհայտ |
| Քաղաքացիություն |  Նեապոլի թագավորություն |
| Կրթություն | Schola Medica Salernitana? |
| Երկեր | On Black Bile?[1] և On the Nature of the Seminal Fluid?[1] |
| Մասնագիտություն | բժիշկ, համալսարանի դասախոս և գրող |
| Աշխատավայր | Schola Medica Salernitana? |
Աբելլան, մոտ 1380, Սալեռնո, Կամպանիա, Իտալիա - անհայտ հայտնի է որպես Սալեռնոյի Աբելլա կամ Կաստելոմատացու Աբելլա, բժիշկ է եղել տասնչորսերորդ դարի կեսերին[2]։ Աբելլան սովորել և դասավանդել է Սալեռնոյի բժշկական դպրոցում[2]։ Ենթադրվում է, որ Աբելլան ծնվել է մոտ 1380 թվականին, սակայն նրա ծննդյան և մահվան ճշգրիտ ժամանակը պարզ չէ[3]։ Աբելլան դասախոսություններ է կարդացել Սալեռնոյի բժշկական դպրոցում ստանդարտ բժշկական պրակտիկաների, կանանց առողջության ու բնության մասին[2]։ Աբելլան Ռեբեկա դե Գուարնայի հետ միասին մասնագիտացել է սաղմնաբանության ոլորտում[4]։ Նա հրապարակել է երկու տրակտատ՝ De atrabile (Սև մաղձի մասին) և De natura seminis humani (Սերմնահեղուկի բնույթի մասին), որոնցից ոչ մեկն այսօր չի պահպանվել[5]։ Սալվատորե դե Ռենցիի ՝ Սալեռնոյի բժշկական դպրոցի XIX դարի ուսումնասիրության մեջ Աբելլան մեկն է այն չորս կանանցից ( Ռեբեկա դե Գուարնայի, Մերկուրիադեի և Կոնստանս Կալենդայի հետ միասին), որոնք հայտնի են եղել բժշկությամբ զբաղվելով, բժշկության մասին դասախոսություններով[5]։ Այս հատկանիշները Աբելլային դասեցին մի խմբի կանանց, որոնք հայտնի են որպես Mulieres Salernitanae կամ Սալեռնոյի կանայք[6]։
Ժառանգություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Աբելլան Ջուդի Չիկագոյի «Ընթրիք» ինստալյացիայի մեջ ներկայացված կերպարն է եղել[7]։ Աբելլան ներկայացվել է որպես ժառանգության հարկում ընդգրկված ինը հարյուր իննսունինը անուններից մեկը[7]։ The Heritage Floor-ը Ջուդի Չիկագոյի The Dinner Party-ի աջակցող ստեղծագործությունն է[8]։ Այն կոչված է ներկայացնելու այն կանանց թիվը, ովքեր պայքարել են հայտնի դառնալու համար, որպեսզի իրենց անունները հիմնականում ջնջվեն և/կամ մոռացվեն[8]։ Նա «Սալեռնոյի տիկիններից» է, ով հաճախել և դասավանդել է Սալեռնոյի բժշկական դպրոցում, որը ներկայացված է Heritage Floor- ում, Ռեբեկա դե Գուարնայի, Սալեռնոյի Ֆրանչեսկայի և Մերկուրիադեի հետ միասին[9]։
Սալեռնոյի Կանայք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սալեռնոյի բժշկական դպրոցը առաջին համալսարանն է եղել, որը թույլ է տվել կանանց մուտք գործել[10][10][11] Այս կանայք հայտնի են եղել իրենց մեծ գիտելիքներով[11]։ Կանանց այս խումբը բաղկացած է եղել Աբելլայից, Սալեռնոյի Տրոտայից, Մերկուրիադից, Ռեբեկա դե Գուարնայից, Մարիա Ինկարնատայից և Կոնստանս Կալենդանից[11]։ Սալեռնոյի կանայք ոչ միայն բժշկությամբ էին զբաղվում, այլեւ բժշկություն էին դասավանդում Սալեռնոյի բժշկական դպրոցում, գրում էին տեքստեր[11]։ Կանանց այս խումբն այն ժամանակ աշխատում էր ընդդեմ կանանց ընդհանուր տեսակետի և դերերի և համարվում էր միջնադարյան Սալեռնոյի հպարտությունը և բարության խորհրդանիշը[11]։
Կաստելլոմատների ընտանիք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կաստելլոմատների ընտանիքը չափազանց ազդեցիկ ընտանիք է եղել Սալեռնոյում, որին, ենթադրաբար, պատկանում էր Աբելլան[12]։ Ընտանիքի ազդեցիկությունը օգնել է կենսական կապեր հաստատել պապական արքունիքի և Սալեռնոյի բժշկական դպրոցի միջև[13]։ Այս ընտանիքի նշանակալից անդամն էր Ջովաննին Կաստելոմատացին, որը կրում էր medicus papae կամ «Պապի բժիշկ» կոչումը Հռոմի Իննոկենտիոս III- ի համար[14]։ Աբելլայի և Ջովանի Կաստելոմատացու հարաբերությունները պարզ չեն։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Villanovanus A. Regimen sanitatis Salernitanum (լատ.) — P. 17.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Ogilvie, Marilyn Bailey; Harvey, Joy Dorothy (2000 թ․ հուլիս). The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century. Taylor & Francis US. էջ 4. ISBN 978-0-415-92038-4.
- ↑ Proffitt, Pamela (1999). Notable Women Scientists. Detroit: Gale Group. էջ 1. ISBN 978-0787639006.
- ↑ Herbermann, Charles George (1912). The Catholic Encyclopedia: An International Work of Reference on the Constitution, Doctrine, Discipline, and History of the Catholic Church. New York: Robert Appleton Company. ISBN 9780243487400.
- ↑ 5,0 5,1 Green, Monica (1989). «Women's Medical Practice and Health Care in Medieval Europe». Signs. 14 (2): 434–473. doi:10.1086/494516. ISSN 0097-9740. JSTOR 3174557. PMID 11618104.
- ↑ Della Monica, Matteo; Mauri, Roberto; Scarano, Francesca; Lonardo, Fortunato; Scarano, Gioacchino (2013). «The Salernitan school of medicine: Women, men, and children. A syndromological review of the oldest medical school in the western world». American Journal of Medical Genetics Part A (անգլերեն). 161 (4): 809–816. doi:10.1002/ajmg.a.35742. ISSN 1552-4833. PMID 23444346.
- ↑ 7,0 7,1 «Brooklyn Museum: Abella of Salerno». brooklynmuseum.org.
- ↑ 8,0 8,1 «Brooklyn Museum: Heritage Floor». brooklynmuseum.org.
- ↑ Proffitt, Pamela (1999). Notable Women Scientists. Detroit: Gale Group. էջ 1. ISBN 978-0787639006.
- ↑ 10,0 10,1 Oakes, Elizabeth H (2007). Encyclopedia of World Scientists. New York: Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-6158-7.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 «Brooklyn Museum: Abella of Salerno». brooklynmuseum.org.
- ↑ Paravicini-Bagliani, Agostino. (2000). The Pope's Body. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0226034379. OCLC 41592982.
- ↑ Paravicini Bagliani, Agostino. The Pope's body. Peterson, David Spencer, 1951-, Translation of (work): Paravicini Bagliani, Agostino. Chicago. 978-0-226-03437-9 p. 186
- ↑ Williams, Steven James (2003). The Secret of Secrets: The Scholarly Career of a Pseudo-Aristotelian Text in the Latin Middle Ages (անգլերեն). University of Michigan Press. ISBN 9780472113088.
- Մատենագիտություն
- Chicago, Judy (2007). The Dinner Party: From Creation to Preservation. Elizabeth A. Sackler Center for Feminist Art., Brooklyn Museum. London: Merrell. ISBN 9781858943701. OCLC 76365461.
- Rosser, Sue Vilhauer., ed. (2008). Women, Science, and Myth: Gender Beliefs from Antiquity to the Present. Santa Barbara, Calif.: ABC-CLIO. ISBN 9781598840964. OCLC 269387282.
- Banerjee, D.D. (2008). Glimpses Of History Of Medicine. B. Jain Regular. ISBN 9788131903506.