Ռեդուցենտներ
Ռեդուցենտներ, այն օրգանիզմներն են, որոնք քայքայում են մեռած կամ քայքայվող օրգանիզմները։ Նրանք իրականացնում են քայքայման գործընթաց, որը հնարավոր է միայն որոշ թագավորությունների կողմից, ինչպիսիք են սնկերը և բակտերիաները[1]։ Ինչպես բուսակերները և գիշատիչները, ռեդուցենտները նույնպես հետերոտրոֆ են, ինչը նշանակում է, որ նրանք օգտագործում են օրգանական նյութերը՝ իրենց էներգիան ստանալու, աճի և զարգացման համար։ Թեև քայքայող և ռեդուցենտ տերմինները հաճախ փոխադարձաբար օգտագործվում են, սակայն ռեդուցենտները ներսից կլանում և մարսում են մեռած նյութը, մինչդեռ քայքայողները ուղղակիորեն կլանում են սննդանյութերը քիմիական և կենսաբանական գործընթացների միջոցով[2]։ Անողնաշարավորները, ինչպիսիք են անձրևորդը, նեպուկները և հոլոթուրիաները, տեխնիկապես քայքայողներ են, այլ ոչ ռեդուցենտներ, քանի որ նրանք չեն կարողանում կլանել սննդանյութերը առանց դրանք կուլ տալու[3]։
Սնկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շատ էկոհամակարգերում մեռած օրգանական նյութերի մնացորդների առաջնային քայքայողները սնկերն են[4][5]։ Ի տարբերություն բակտերիաների, որոնք միաբջիջ օրգանիզմներ են և նույնպես ռեդուցենտներ են, սապրոտրոֆ սնկերի մեծ մասն աճում է որպես հիֆերի ճյուղավորվող ցանց։ Մինչ բակտերիաները սահմանափակված են օրգանական նյութերի բաց մակերեսների վրա աճելու և սնվելու համար, սնկերը կարող են օգտագործել իրենց հիֆերը՝ ներթափանցելու օրգանական նյութի ավելի մեծ կտորներ՝ մակերեսից ներքև։ Բացի այդ, միայն փայտի քայքայող սնկերն են զարգացրել այն ֆերմենտները, որոնք անհրաժեշտ են փայտի մեջ հայտնաբերված քիմիական բարդ նյութ՝ լիգնինը քայքայելու համար[6] Այս երկու գործոնները սնկերին դարձնում են անտառներում առաջնային ռեդուցենտներ, որտեղ աղբը լիգնինի բարձր կոնցենտրացիաներ ունի և հաճախ հայտնվում է խոշոր կտորներով։ Սնկերը քայքայում են օրգանական նյութերը ֆերմենտների միջոցով, որից հետո նրանք կլանում են առաջացած սննդանյութերը[7]։ Հիֆերը օգտագործվում են նյութը քայքայելու և սննդանյութերը կլանելու համար, ինչպես նաև օգտագործվում են վերարտադրության մեջ։ Երբ երկու համատեղելի սնկերի հիֆերը աճում են միմյանց մոտ, նրանք միաձուլվում են բազմացման համար[7]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «NOAA. ACE Basin National Estuarine Research Reserve: Decomposers». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
- ↑ Trophic level. Eds. M. McGinley & C. J. Cleveland. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment. Washington DC
- ↑ «Decomposers». citadel.sjfc.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 9-ին.
- ↑ Godbold, Douglas L.; Hoosbeek, Marcel R.; Lukac, Martin; Janssens, Ivan A.; Ceulemans, Reinhart; Polle, Andrea; Velthorst, Eef J.; Scarascia-Mugnozza, Giuseppe; De Angelis, Paolo; Miglietta, Franco (2006 թ․ մարտի 1). «Mycorrhizal Hyphal Turnover as a Dominant Process for Carbon Input into Soil Organic Matter». Plant and Soil (անգլերեն). 281 (1): 15–24. doi:10.1007/s11104-005-3701-6. ISSN 1573-5036. S2CID 24926892.
{{cite journal}}:|first4=missing|last4=(օգնություն) - ↑ Talbot, J. M.; Allison, S. D.; Treseder, K. K. (2008). «Decomposers in disguise: mycorrhizal fungi as regulators of soil C dynamics in ecosystems under global change». Functional Ecology (անգլերեն). 22 (6): 955–963. doi:10.1111/j.1365-2435.2008.01402.x. ISSN 1365-2435.
- ↑ Blanchette, Robert (1991 թ․ սեպտեմբեր). «Delignification by Wood-Decay Fungi». Annual Review of Phytopathology. 29: 281–403. doi:10.1146/annurev.py.29.090191.002121.
- ↑ 7,0 7,1 Waggoner, Ben; Speer, Brian. «Fungi: Life History and Ecology». Introduction to the Funge=24 January 2014.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Bear, MH; Hendrix, PF; Cheng, W (1992). «Microbial and faunal interactions and effects on litter nitrogen and decomposition in agroecosystems». Ecological Monographs. 62 (4): 569–591. doi:10.2307/2937317. JSTOR 2937317. S2CID 86031411.
- Hunt HW, Coleman DC, Ingham ER, Ingham RE, Elliot ET, Moore JC, Rose SL, Reid CPP, Morley CR (1987) "The detrital food web in a shortgrass prairie". Biology and Fertility of Soils 3: 57-68
- Smith TM, Smith RL (2006) Elements of Ecology. Sixth edition. Benjamin Cummings, San Francisco, CA.