Ջեյմս Քելման

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջեյմս Քելման
անգլ.՝ James Kelman
Ծնվել էհունիսի 9, 1946(1946-06-09)[1][2] (77 տարեկան)
ԾննդավայրԳլազգո, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտությունգրող, վիպասան, քաղաքական ակտիվիստ և սցենարիստ
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն և  Անգլիա
Ժանրերվեպ
Ուշագրավ աշխատանքներA Disaffection?
Պարգևներ

Ջեյմս Քելման (անգլ.՝ James Kelman, հունիսի 9, 1946(1946-06-09)[1][2], Գլազգո, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն), շոտլանդացի գրող։ Բազմաթիվ վեպերի, պատմվածքների, պիեսների և քաղաքական էսսեների հեղինակ, Բուքերյան մրցանակի արժանացած հեղինակ։

Կյանք և գրական ուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իմ ծագման վայրը նույնքան նորմալ կամ աննորմալ է, որքան բոլորը։ Ծնվել և մեծացել եմ Գովանում և Դրումչապելում, ներքին քաղաքը, բնակարանների տունը, Գլազգոյի արտաքին շրջանը։ Չորս եղբայր, մայրս լրիվ դրույքով ծնող է, հայրս փորձում է փոքր բիզնեսով զբաղվել, իսկ ես 15 տարեկանում թողեցի դպրոցը և այլն և այլն։ 21 կամ 22 տարեկանում ես որոշում եմ սկսել պատմություններ գրել։ Ես ուզում եմ այս պատմությունները նկարել իմ սեփական միջավայրից, իմ սոցիալ-մշակութային փորձից։ Ես ուզում եմ գրել որպես իմ մարդկանցից մեկը, ուզում եմ գրել և միաժամանակ մնալ իմ հասարակության անդամը[4]։
- Ջեյմս Քելման

Իր գրական կարիերայի սկզբում Քելմանը աշխատել է որպես ավտոբուսի վարորդ Գովանի իր հայրենի տարածքում[5]։ 1970-ական թվականներին հրատարակել է պատմվածքների իր առաջին ժողովածուն։ Քելմանը դարձել է Գլազգոյում Ֆիլիպ Հոփսբաումի գրող խմբի անդամ՝ Թոմ Լեոնարդի, Ալասդեյր Գրեյի և Լիզ Լոչհեդի հետ միասին։ Նրա պատմվածքների հավաքածուն հայտնվեց գրախանութներում։ Այս պատմությունները ներկայացված են առաջին դեմքով ներքին մենախոսությունների բնորոշ ոճով՝ պահպանելով Գլազգո քաղաքում աշխատանքային շրջանակների և Իռլանդիայից ներգաղթյալների յուրօրինակ ժարգոնը։

Քելմանի զարգացող ոճը մեծ ազդեցություն է թողել շոտլանդացի գրողների հաջորդ սերնդի ներկայացուցիչների վրա, ինչպիսիք են Իրվին Ուելշը, Ջենիս Գալոուեյը և Ալան Ուորները։

1998 թվականին Քելմանը ստացավ «Տարվա շոտլանդացի գրող» մրցանակը իր «Լավ ժամանակներ» պատմվածքների ժողովածուի համար։

2001 թվականին լույս է տեսել Քելմանի «Թարգմանված հաշիվներ» վեպը, որի վրա նա աշխատել է 7 տարի[6]։

1991 թվականին Քելմանը գրել է «Վերադարձը» հեռուստատեսային նախագծի սցենարը։ Նա նաև գրել է բազմաթիվ ռադիո և թատերական բեմադրություններ։ Քելմանը դասավանդել է Տեխասի համալսարանում երեք շրջան (1998, 1999 և 2001), ինչպես նաև աշխատել է Գլազգոյի և Լոնդոնի համալսարաններում[5]։

Ջեյմս Քելմանը այժմ ապրում է իր կնոջ և երկու դուստրերի հետ Գլազգոյում[7]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1987 թվական, Cheltenham Prize for Literature մրցանակ[8]։
  • Քելմանի «Դժբախտություն» վեպը ներկայացվել է Բուքերյան մրցանակի[9] կարճ ցուցակում և 1989 թվականին արժանացել Ջեյմս Թայթ Բլեք մրցանակի։
  • 1994 թվականին Քելմանը Բուքերյան մրցանակի է արժանացել իր «Որքան ուշ էր, որքան ուշ» գրքով[10]։ Արդյունքների հրապարակումից հետո մրցանակի դատավորներից մեկը՝ բարոնուհի Նոյբերգերը, հրապարակավ Քելմանի գիրքն անվանեց «խայտառակություն»։

The Times-ի հայտնի պահպանողական հոդվածագիր Սայմոն Ջենքինսը մրցանակը որակել է որպես «գրական վանդալիզմ»։ Քելմանը ասում է, որ այս մրցանակով նա «շահել է» բազմաթիվ բացասական հրապարակումներ և հարձակումներ իր ստեղծագործության վրա, ինչը պոտենցիալ հրատարակիչներին շեղել է իր գրքից[11]։

  • 1994 թվական, Writers’ Guild Award for Best Fiction մրցանակ
  • 1998 թվականին Քելմանին շնորհվել է Scotland Spirit of Scotland մրցանակը։
  • 2008 թվականին Քելմանը ստացավ հեղինակավոր շոտլանդական «Տարվա գիրք» մրցանակը «Kieron Smith, boy» գրքի համար[12]։
  • 2009 թվական, Aye Write Prize մրցանակ։
  • 2009 թվական, Saltire Society|Saltire Award մրցանակ։

Երկերի մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարճ պատմվածքների ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • An Old Pub Near The Angel (1973)
  • Three Glasgow Writers (1976, with Alex Hamilton and Tom Leonard)
  • Short Tales from the Night Shift (1978)
  • Not Not While The Giro (1983)
  • Lean Tales (1985, with Alasdair Gray and Agnes Owens)
  • Greyhound for Breakfast (1987) (winner of the Cheltenham Prize for Literature)
  • The Burn (short stories) (1991)
  • Seven Stories (CD audio recording read by Kelman, AK Press, 1996)
  • The Good Times (short stories) (1998)
  • Where I Was (selection of stories from Lean Tales; Penguin, 2005).
  • If It Is Your Life (2010)
  • A Lean Third (2014)
  • That Was a Shiver (2017)
  • Tales of Here & Then (2020)
  • Keep Moving and No Questions (2023)

Վեպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • The Busconductor Hines (1984)
  • A Chancer (1985)
  • A Disaffection (1989)
  • How Late It Was, How Late (1994) (winner of the Booker Prize)
  • Translated Accounts (2001)
  • You Have to Be Careful in the Land of the Free (2004)
  • Kieron Smith, Boy (2008)
  • Mo Said She Was Quirky (2012; 978-0141041612)
  • Dirt Road (2016; 978-1782118251)
  • God's Teeth and Other Phenomena (PM Press, 2022; 9781629639390)

Էսսե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Essays Cultural & Political»(1992)
  • «And The Judges Said»(2002)

Թարգմանված գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • "До чего ж оно всё запоздало" ("How Late It Was, How Late") / перевод: Сергей Ильин. — М.: Эксмо, 2003. — ISBN 5-699-02668-1.
  • "Перевод показаний" ("Translated Accouns") / перевод: Сергей Ильин. — М.: Эксмо, 2003. — ISBN 5-699-03676-8.

Հուշագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • What I Do (2020)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  3. ↑ https://thebookerprizes.com/fiction/backlist/1994
  4. ↑ Kelman, James (1992). «The Importance of Glasgow in my Work». Some Recent Attacks). Stirling: AK Press. էջեր 78–84. ISBN 1-873176-80-5.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Биография Джеймса Келмана на BBC». Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 20-ին.
  6. ↑ «Биография на ozon.ru». Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 26-ին.
  7. ↑ «literaryfestivals.com». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 20-ին.
  8. ↑ https://literature.britishcouncil.org/writer/james-kelman, Ջ․ Քելման, britishcouncil պաշտոնական կայքէջ
  9. ↑ «Официальный сайт Букеровской премии». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
  10. ↑ Winder, Robert (1994 թ․ հոկտեմբերի 12). «'Foul-mouthed' novel is pounds 20,000 Booker winner». The Independent. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 10-ին.
  11. ↑ https://www.thetimes.co.uk/article/james-kelman-interview-it-has-been-a-lonely-struggle-says-scotlands-first-booker-winner-2jzzb8mxf, Ջեյմս Քելմանի հարցազրույց THE TIMES ամսագրին
  12. ↑ «Kelman picks up Scottish novel of the year award». The Herald. 2009 թ․ հունիսի 20. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 11-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջեյմս_Քելման&oldid=9405817» էջից